Naukowcy z Zakładu Archeologii Klasycznej Uniwersytetu Jagiellońskiego podsumowali 7. kampanię badawczą Paphos Agora Project, która dotyczyła przede wszystkim wykopów oraz badań nieinwazyjnych na samej agorze - rynku starożytnej stolicy Cypru i na wielu wybranych obszarach Parku Archeologicznego. Te ostatnie były prowadzone nie tylko z użyciem metody magnetycznej, ale też prospekcji georadarem.
Zakrojone na szeroką skalę prace rozpoczęły się pod koniec sierpnia i trwały ponad miesiąc. Wzięła w nich udział między innymi kadra naukowa, doktoranci, studenci, dla których są to obowiązkowe ćwiczenia terenowe oraz wolontariusze. Badania przeprowadzono na agorze, głównym placu starożytnego Nea Pafos oraz w pobliżu północno-zachodniej bramy miejskiej. Tam bowiem uczestnicy kampanii chcieli zweryfikować teorię głoszącą o istnieniu drugiego portu miasta Pafos, ponieważ w starożytności port główny znajdował się w jego południowej części, czyli tam gdzie obecnie.
- W poprzednich latach wykonaliśmy szereg badań nieinwazyjnych w poszukiwaniu drugiego portu na przeciwległym krańcu miasta z wykorzystaniem aparatury geofizycznej. Podczas zeszłorocznego sezonu badawczego punktowo w kilku miejscach rozpoczęliśmy na ograniczoną skalę wykopaliska weryfikacyjne. Układ warstw piasku i zalegającej pod nią ziemi a poniżej skały macierzystej, wskazuje, że nie było tam portu, natomiast nie można wykluczyć istnienia tu przystani - wyjaśnia prof. Ewdoksia Papuci-Władyka, która kieruje pracami ekspedycji.
Badacze kontynuowali badania geofizyczne również w innych częściach Pafos. Jednym z najważniejszych rezultatów jest detaliczne miejscami ukazanie przebiegu siatki ulic. Dzięki zastosowaniu georadaru okazało się, że w południowo-wschodnia część agory była bardzo gęsta. Bez prowadzenia wykopalisk udało się też wyznaczyć narożnik północno-wschodni portyku, który ją otaczał.
- Wśród odkryć dokonanych w czasie wykopalisk na terenie agory w zeszłym roku na uwagę zasługuje znalezisko w postaci skomplikowanego systemu hydraulicznego złożonego z dwóch połączonych za sobą baseników oraz fragmentu terakotowego rurociągu. Baseniki były pokryte wodoodporną zaprawą położoną na warstwie starannie ułożonych fragmentów terakotowych dachówek - mówi prof. Ewdoksia Papuci-Władyka i dodaje:
- W poprzednich latach w trakcie poszukiwań infrastruktury gospodarczej poza terenem agory natknęliśmy się również na pozostałość po działalności zapewne z okresu późnorzymskiego albo bizantyjskiego. Dzięki badaniom z wykorzystaniem magnetometru wykryliśmy regularną, kolistą strukturę najprawdopodobniej związaną z użyciem ognia. W czasie najnowszych weryfikacyjnych wykopalisk okazało się, że był to piec służący być może do pozyskiwania wapna z bloków i obiektów kamiennych. Oznacza to, że istotne wcześniej części miasta, w tym również agora, wówczas już nie pełniły swojej reprezentacyjnej roli, ale były eksploatowane niemal jak kamieniołom.
Ciekawych znalezisk dokonano również w pobliżu wschodniego wejścia do agory. Tam badacze odkryli studnię, w której znaleźli liczne zabytki - bloki kamienne czy fragmenty naczyń ceramicznych. Studnia miała prawie 6 m głębokości i zdaniem prof. Ewdoksii Papuci-Władyki pełniła swoją funkcję do poł. II w. n.e.
Interdyscyplinarne badania prowadzone są we współpracy z wieloma instytucjami. Biorą w nich udział przedstawiciele Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie, Uniwersytetu im. Jana Kochanowskiego w Kielcach, Politechniki Warszawskiej i Uniwersytetu w Hamburgu.
Starożytne miasto Nea Pafos jest jednym z najważniejszych stanowisk archeologicznych na Cyprze. Jego zabytki zostały wpisane na listę UNESCO światowego dziedzictwa kulturowego. Miasto zostało założone w zachodniej części wyspy pod koniec IV lub na początku III w. p.n.e. Znajdowało się najpierw w okresie hellenistycznym w obrębie egipskiego królestwa Ptolemeuszy, a potem pod kuratelą rzymską. Od ok. 200 p.n.e. do ok. 350 n.e. pełniło rolę stolicy wyspy.
