18 stycznia w Auditorium Maximum UJ odbyło się spotkanie inaugurujące cykl „UJ dla Krakowa”, poświęcone problemowi zanieczyszczenia powietrza i jego skutkom zdrowotnym. W jego ramach specjaliści z Uniwersytetu Jagiellońskiego omówili istotne kwestie związane z wpływem smogu na życie mieszkańców Krakowa, a także przedstawili wyniki swoich badań naukowych dotyczących tej tematyki.
W otwartym spotkaniu oraz odbywającej się po nim dyskusji wzięło udział trzech naukowców z UJ: dr hab. Anita Bokwa, klimatolog z Wydziału Geografii i Geologii, prof. Marek Michalik, geolog, również z tego wydziału, i dr hab. Ewa Konduracka, prof. UJ, kardiolog i specjalista chorób wewnętrznych z Kliniki Choroby Wieńcowej i Niewydolności Serca UJ CM. Rozmowę moderowała Dominika Wantuch z krakowskiego oddziału „Gazety Wyborczej”, zajmująca się m.in. problematyką smogu.
Jako pierwsza głos zabrała dr hab. Anita Bokwa, której wystąpienie dotyczyło wpływu ukształtowania terenu na zwiększone zanieczyszczenie powietrza w Krakowie i jego okolicach. W szczegółowy sposób wytłumaczyła, jak rzeźba terenu prowadzi do powstawania na terenie nizin zjawisk znanych raczej z obszarów górskich, takich jak inwersja temperatury powietrza. Nagromadzenie szeregu czynników powoduje, iż nawet niewielkie emisje zanieczyszczeń powodują bardzo szybki wzrost poziomu ich stężenia i utrzymywanie się tego poziomu przez dłuższy czas. Z tego względu Kraków jest dużo bardziej narażony na problem smogu niż np. znacznie większa od niego Warszawa.
Kolejna prezentacja, przedstawiona przez prof. Marka Michalika, przybliżyła publiczności geologiczno-chemiczną charakterystykę zjawiska smogu. Prof. Michalik określił dokładnie, na czym polega podział cząstek na drobne (PM2,5), submikronowe (PM1), ultradrobne (PM0,1) i nanocząstki, a także jakie związki chemiczne dominują w każdej z tych kategorii. Zwrócił uwagę na zróżnicowane pochodzenie zanieczyszczeń w powietrzu (m.in. przemysł, samochody i instalacje grzewcze, place budowy), co wskazuje na konieczność ogólnego ograniczenia ich emisji w niemal każdym aspekcie funkcjonowania miasta.
Ostatnia prelekcja poświęcona była zdrowotnym konsekwencjom wysokiego poziomu zanieczyszczenia powietrza w mieście. Jak zaznaczyła prof. Ewa Konduracka, choć wiadomo już bardzo wiele na temat wpływu zanieczyszczeń na ludzkie zdrowie i samopoczucie, to badacze wciąż mają przed sobą wiele pracy. Udowodniono, że niebezpieczne cząsteczki zawarte w smogu mogą prowadzić do chorób płuc, miażdżycy, nadciśnienia tętniczego, uszkodzeń układu immunologicznego, raka, a także do zaburzeń prawidłowego rozwoju organizmu u dzieci. Konieczne są zatem konkretne i zdecydowane działania, które zmniejszyłyby zagrożenie dla mieszkańców Krakowa – nie tylko na poziomie władz miasta, ale również indywidualnym (np. noszenie masek antysmogowych z aktywnym węglem czy unikanie wychodzenia na zewnątrz w czasie wysokiego stężenia zanieczyszczeń).
Cykl „UJ dla Krakowa” – seria popularnonaukowych wykładów połączonych z dyskusją – to inicjatywa mająca na celu wykorzystanie potencjału naukowego badaczy z Uniwersytetu Jagiellońskiego do poprawy jakości życia mieszkańców Krakowa. Nie zabraknie w nim rozmów dotyczących klimatu miasta, bezpieczeństwa stosowania leków, paradontozy, akumulatorów przyszłości czy np. alergii. Omówione zostaną również zagadnienia związane ze współczesną diagnostyką, promieniowaniem jądrowym, bezpieczeństwem w mieście, a także przedstawione zostaną projekty rozwijające Smart City Kraków.
Więcej informacji na portalu www.nauka.uj.edu.pl.
