15 kwietnia w siedzibie Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego Minister Bogdan Zdrojewski oraz Kwestor Uniwersytetu Jagiellońskiego dr Maria Hulicka i Pełnomocnik Rektora UJ ds. funduszy strukturalnych prof. dr hab. Adam Juszkiewicz podpisali umowę o dofinansowanie projektu „Jagiellońska Biblioteka Cyfrowa”.

Projekt Uniwersytetu Jagiellońskiego w lipcu 2009 roku został umieszczony na liście projektów kluczowych Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko (działanie 11.1 priorytetu XI. „Kultura i Dziedzictwo Kulturowe”). 6 stycznia 2010 roku Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego podjął decyzję o dofinansowaniu go ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego kwotą 5,136 mln zł.

Realizacja projektu rozpoczyna się z chwilą podpisania umowy. W ramach projektu, który będzie realizować Biblioteka Jagiellońska, powstanie m.in. sieć wirtualnych czytelni dostępnych nieodpłatnie w sieci Internet. Sukcesywnie będą się w niej pojawiać reprodukcje cyfrowe najcenniejszych, najbardziej poszukiwanych, a także najbardziej zniszczonych zbiorów Biblioteki Jagiellońskiej, a poza projektem – także całego Uniwersytetu Jagiellońskiego.
W dostępie online będzie mogło z nich korzystać nieograniczone grono czytelników, a oryginały (podstawa reprodukcji cyfrowych) zostaną zabezpieczone i wyłączone z udostępniania.

CO ZROBIMY?

Efektem projektu będzie przede wszystkim stworzenie platformy cyfrowej, z której będą udostępnianie zdigitalizowane zbiory najstarszej polskiej uczelni. W pierwszej fazie – w ramach trwającego trzy lata projektu (2010–2012) – zostaną zabezpieczone, zdigitalizowane i zarchiwizowane cenne obiekty ze zbiorów specjalnych Biblioteki Jagiellońskiej oraz bardzo zniszczone i zagrożone rozpadem kwaśnego papieru gazety z XIX i początku XX wieku. Poza projektem do JBC będą włączane wszystkie zdigitalizowane zbiory Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Niewiele z polskich bibliotek posiada zasoby porównywalne z kolekcjami Biblioteki Jagiellońskiej, co wiąże się głównie z historią biblioteki głównej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jej zbiory przyrastają nieprzerwanie od XIV wieku, w wieku XIX były pracowicie gromadzone przez najwybitniejszych polskich bibliotekarzy, a w czasie II wojny światowej ich zasób nie uległ znaczącemu zniszczeniu ani rozproszeniu. Projekt umożliwi rozpoczęcie udostępniania w sieci Internet unikalnego zasobu czasopism w najnowocześniejszy sposób.

Do końca 2012 roku zdigitalizujemy „Dziennik Polski”, „Gazetę Lwowską”, „Gazetę Narodową”, „Głos Narodu”, „Nową Reformę”, „Nowości Ilustrowane”, „Słowo Polskie”, „Sprawozdania Stenograficzne Sejmu Galicyjskiego” oraz 215 tytułów jedynych w Polsce egzemplarzy czasopism. Obok świadków formowania się nowoczesnego społeczeństwa polskiego w wieku XIX i na początku XX, w JBC zostaną udostępnione reprodukcje cyfrowe zbiorów należących do kolekcji zbiorów specjalnych z Oddziału Rękopisów, Starych Druków, Zbiorów Muzycznych, Graficznych i Kartograficznych oraz Wydawnictw Rzadkich.

Łącznie będą to 1222 tomy czasopism oraz 1644 książek i jednostek zbiorów specjalnych.

FUNKCJONALNY FORMAT

W JBC zostanie zastosowane automatyczne OCR-owanie tekstu wszystkich druków XIX- i XX‑wiecznych oraz oddzielenie warstwy tekstu od tła. Optical Character Recognition, OCR (ang.) to proces, podczas którego znaki pisane lub drukowane na karcie są skanowane, analizowane i rozpoznawane na zasadzie podobieństwa, a następnie konwertowane do formy cyfrowego kodu, który może być przetwarzany przez komputer. OCR eliminuje pracochłonny proces przeszukiwania informacji dostępnej w postaci drukowanej, ale jego rezultaty zależą od jakości kopii cyfrowej wykonanej z oryginału.

Wszystkie umieszczone w JBC druki z tego okresu po zastosowaniu tej technologii będą dostępne na podobnych zasadach jak teksty tworzone z opcją ich edycji (np. w formatach html, doc czy pdf). Dzięki tej technologii czytelnik będzie miał m.in. możliwość:

– pełnotekstowego przeszukiwania opublikowanych zbiorów według własnych kryteriów wyszukiwawczych (tzw. przeszukiwanie automatyczne ze wskazaniem wszystkich wystąpień zadanego ciągu znaków);
– wyłączenia warstwy tła, co zwiększa kontrast przeglądanego tekstu, ułatwiając percepcję (jest to także udogodnienie dla osób niedowidzących).

Z MYŚLĄ O PRZYSZŁOŚCI

Biblioteka Jagiellońska na mocy ustaw o egzemplarzu obowiązkowym i narodowym zasobie bibliotecznym jako jedyna biblioteka szkoły wyższej w Polsce wypełnia też zadania typowe dla biblioteki narodowej – gromadzi i archiwizuje swoje zbiory dla przyszłych pokoleń. Dlatego w ramach projektu „Jagiellońska Biblioteka Cyfrowa” zadbano o zabezpieczenie i zarchiwizowanie zarówno oryginałów (najcenniejsza dla dziedzictwa kulturowego część zostanie poddana konserwacji zachowawczej), jak i wykonanych kopii (w postaci dokumentów elektronicznych i kopii mikrofilmowych).

WIĘCEJ INFORMACJI O PROJEKCIE

Biblioteka Jagiellońska, al. Mickiewicza 22, 30-059 Kraków, tel. 12 663 3567
http://www.bj.uj.edu.pl/akt/jbc/jbc1.php