W Ogrodzie Botanicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego dobiegła końca modernizacja szklarni "Holenderka", w której znajduje się najcenniejsza i największa w Polsce kolekcja storczyków oraz sagowców. Obiekt jest dostępny dla gości przez cały sezon, a nie jak dawniej jedynie kilka razy w roku. W planach są kolejne inwestycje w ogrodzie. - W najbliższych latach będzie to wielki plac budowy - zapowiada jego kierownik dr hab. Józef Mitka.
"Holenderka" jest jedną z trzech szklarni, jakie znajdują się w uniwersyteckim ogrodzie. Powstała w 1954 roku, ale lata świetności miała już dawno za sobą. Z uwagi na fatalny stan techniczny groziło jej całkowite zamknięcie dla zwiedzających. Prace remontowe rozpoczęły się latem 2015 roku i były prowadzone etapowo. W pierwszej kolejności roboty budowlane w zakresie konstrukcji szklarni, fundamentów, posadzek, elewacji, instalacji centralnego ogrzewania oraz instalacji elektrycznej objęły zachodnie skrzydło, do którego trafiły storczyki przeniesione ze wschodniej części. Najbardziej skomplikowanym momentem była jednak modernizacja skrzydła wschodniego, w którym w gruncie rośnie kilka będących pomnikami przyrody sagowców.
- Z czysto przyrodniczego punktu widzenia jest to niezwykle cenny okaz. Pochodzi z nasion zebranych w Afryce Południowej w latach 50. XX wieku. Podczas remontu musiał pozostać na placu budowy i dlatego wymagał szczególnej ochrony. Aby zapewnić mu jak najlepsze warunki, wykonawca prac musiał zbudować dla niego miniszklarnię z automatycznym system utrzymywania temperatury wewnątrz. Obecnie nasza stangeria eriopus jest w świetnej kondycji i owocuje. Poprzez sztuczne zapylenie jesteśmy w stanie wyprowadzić nasiona. Na marginesie dodam, że wszystkie rośliny tego gatunku w polskich ogrodach pochodzą od nas - wyjaśnia dr hab. Józef Mitka.
"Holenderka" została podwyższona, ale zachowano jej historyczną formę. Zastosowano optymalne rozwiązania budowlane, w postaci odpowiednich materiałów izolujących o najwyższej jakości. Powstał też system automatycznego sterowania klimatem, aby zmniejszyć energochłonność szklarni i pozwolić na utrzymanie wewnątrz właściwej temperatury i wilgotności. Wszystko po to, by okazała kolekcja ponad 350 storczyków i niezwykle rzadkich sagowców miała warunki jak najbardziej zbliżone do naturalnych.
Modernizacja storczykarni pochłonęła ok. 2,5 mln zł i była możliwa dzięki dofinansowaniu ze środków Programu Regionalnego Województwa Małopolskiego na lata 2014-2020. Wykonawcą robót była firma Agro-Sur Sp. z o.o. (lider konsorcjum). Wart ponad 4,1 mln zł unijny projekt przewiduje także remont ścieżek przyrodniczo-edukacyjnych, ogrodzenia od strony al. Powstania Warszawskiego, fontanny oraz stawu przy Alpinarium. Zakończenie prac przewidziane jest na sierpień 2018 roku.
- W kolejnych latach planujemy kolejne, niezbędne prace, na które udało nam się niedawno uzyskać prawie 6 milionów złotych dotacji z Unii Europejskiej. Za te pieniądze przebudujemy najstarszą szklarnię „Victoria”, w której rośnie 150-letnia palma. To unikat, najstarszy daktylowiec utrzymywany w warunkach szklarniowych w Europie. Nowa szklarnia ma być wyższa o około 7 metrów i wyglądem nawiązywać do swoich poprzedniczek widocznych na najstarszych rycinach ogrodu pochodzących z połowy XIX wieku - dodaje z dumą dr hab. Józef Mitka.
Ogród Botaniczny Uniwersytetu Jagiellońskiego jest najstarszym ogrodem w Polsce. Mimo że początki jego historii sięgają XVII wieku, oficjalnie założono go w 1783 roku. Powstał w z inicjatywy Komisji Edukacji Narodowej jako zakład pomocniczy Katedry Chemii i Historii Naturalnej. Obszar, obejmujący początkowo ok. 2,4 ha, zakomponowano jako park barokowy typu francuskiego, w obrębie którego urządzono kolekcje roślin leczniczych oraz ozdobnych. Dzisiejszą aranżację zawdzięcza prof. Władysławowi Szaferowi, jednemu z najwybitniejszych polskich botaników. W 1976 roku wpisano go do rejestru zabytków, jako cenny obiekt przyrody, pomnik historii nauki, sztuki ogrodniczej i kultury.
