Przejdź do głównej treści

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Wiadomości

Nawigacja okruszkowa Nawigacja okruszkowa

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Z papieru do pliku. Jak digitalizowane są zbiory Biblioteki Jagiellońskiej

Z papieru do pliku. Jak digitalizowane są zbiory Biblioteki Jagiellońskiej

Przez dwa dni wszyscy chętni mogli zwiedzać pracownie i magazyny Biblioteki Jagiellońskiej, które na co dzień są niedostępne dla osób postronnych. Drzwi jednej z najstarszych i największych polskich bibliotek otwarte zostały 18 i 19 maja w ramach Dni Otwartych Funduszy Europejskich.

Od stycznia 2017 Biblioteka Jagiellońska wraz z Biblioteką Narodową realizują projekt „Patrimonium - digitalizacja i udostępnienie polskiego dziedzictwa narodowego”, którego celem jest przetworzenie w formę cyfrową wchodzących w skład Narodowego Zasobu Bibliotecznego zbiorów obu bibliotek oraz budowa zintegrowanego systemu ich gromadzenia i udostępniania. Ich dalsza eksploatacja i wykorzystywanie do celów naukowych, artystycznych, historycznych i edukacyjnych ma dodatkowo zwiększyć wiedzę na temat tych zbiorów. W ramach projektu zdigitalizowane zostaną rękopisy, stare druki, mapy, atlasy, druki muzyczne i ulotne oraz fotografie. Największy zasób stanowić będą jednak czasopisma. Obiekty wybrane do projektu należą do domeny publicznej i będą udostępniane na portalu Polona.pl oraz na portalu Jagiellońskiej Biblioteki Cyfrowej (JBC).

W zasobach działającej od 2010 roku JBC znalazło się już ponad 340 tys. publikacji. Jak zatem widać, digitalizacja w Bibliotece Jagiellońskiej trwa nieustannie. Jest to proces wielowątkowy i bardzo pracochłonny, o czym mogli przekonać się naocznie uczestnicy wspomnianego dnia otwartego, którego hasło brzmiało „Konserwacja i digitalizacja najcenniejszych zbiorów Biblioteki Jagiellońskiej”.

Drogę jaką przechodzą książki z półki magazynu do pliku na stronie internetowej można było prześledzić podczas czterech spacerów po bibliotecznych zakamarkach. Przewodnikami byli pracownicy zajmujący się na co dzień digitalizacją, konserwacją i opracowywaniem obiektów.

Wszystko zaczyna się w magazynie, gdzie zainteresowanie wzbudza zarówno sama jego przestrzeń, jak system transportu książek - poruszające się na podwieszanych szynach małe wagoniki.

Pierwszy przystanek to Sekcja Konserwacji, gdzie wybrane obiekty przygotowywane są do skanowania. Konserwacja na rzecz digitalizacji obejmuje czynności, które mają pomóc w lepszym uczytelnieniu skanów - rękopisy, książki, czasopisma są podklejane, czyszczone, rekonstruowane. Co ciekawe, nie wszystkie uszkodzenia są naprawiane - czasami zostawia się rozszyte okładki (ułatwi to skanowanie), nie usuwa się wszystkich zabrudzeń, gdyż składają się one na historię danego obiektu. W pracowni zwiedzający mogli obejrzeć przykładowe obiekty, które obecnie poddawane są pracom konserwatorskim i zabezpieczającym przed zniszczeniem.

Następnie obiekty trafiają do skanowania. W Sekcji Reprografii zwiedzający mogli zobaczyć różne rodzaje skanerów oraz dowiedzieć się, jak wygląda praca z takim specjalistycznym sprzętem. Żmudna praca przypomina nieco zajęcie średniowiecznych mnichów - książki trzeba skanować kartka po kartce, ręcznie przewracając kolejne strony.  

Uzyskane pliki poddawane są obróbce. Pracownicy JBC opracowują skany przy pomocy specjalnego oprogramowania. Praca polega na ich wyrównaniu, docięciu, dodaniu do uzyskanych plików metatagów  (opisów dla wyszukiwarek). Na opracowanie rocznika czasopisma trzeba poświęcić kilka godzin, praca z jedną książką pochłania natomiast ok. 2 do 4 godzin.

Następny krok to cyfrowa archiwizacja. Wykonywane są dwie kopie, które zapisuje się na taśmach magnetycznych, ponieważ są one trwalsze niż zapis na dysku. Jedna kopia trafia do sejfu, druga do komputeryzacji, gdzie przetwarza się ją na pliki jpg lub pdf i publikuje w Jagiellońskiej Bibliotece Cyfrowej.

Wszystkim zainteresowanym tematyką funkcjonowania  Biblioteki Jagiellońskiej warto przypomnieć, że pracownicy biblioteki zdradzą tajniki swojego zawodu także podczas innych akcji organizowanych w ciągu roku, np. takich jak niedawny Ogólnopolski Tydzień Bibliotek. Dla grup zorganizowanych istnieje możliwość zamówienia zwiedzania Biblioteki Jagiellońskiej: www.bj.uj.edu.pl/zwiedzanie-biblioteki-jagiellonskiej.

Zobacz galerię zdjęć
Polecamy również
Dr Renata Mężyk-Kopeć z WBBB UJ laureatką konkursu NCN Weave-UNISONO

Dr Renata Mężyk-Kopeć z WBBB UJ laureatką konkursu NCN Weave-UNISONO

Sukcesy studentów SKN Terapii Celowanej i Układów Supramolekularnych UJ CM

Sukcesy studentów SKN Terapii Celowanej i Układów Supramolekularnych UJ CM

Świetny debiut Darii Nawój w Akademickich Mistrzostwach Polski

Świetny debiut Darii Nawój w Akademickich Mistrzostwach Polski

Ambasador Sri Lanki odwiedziła Uniwersytet Jagielloński

Ambasador Sri Lanki odwiedziła Uniwersytet Jagielloński

Widok zawartości stron Widok zawartości stron