Dr Tomasz Żuradzki z Wydziału Filozoficznego UJ i dr Michał Németh z Wydziału Filologicznego UJ zdobyli najbardziej prestiżowe na Starym Kontynencie granty Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych (European Research Council - ERC). Na 5-letnie badania w ramach programu Horyzont 2020 otrzymali prawie 3 mln euro. W tym roku naukowcom pracującym w Polsce przyznano jedynie 4 takie stypendia.
Granty ERC stwarzają naukowcom warunki do realizacji twórczych i nowatorskich projektów naukowych. ERC stosuje strategię bottom-up - nie definiuje tematyki badań. Naukowcy mogą więc składać wnioski ze wszystkich dziedzin wiedzy. Badacze mają również swobodę tworzenia zespołu naukowego oraz wyboru instytucji, w której projekt będzie realizowany. Lider projektu ma zagwarantowaną niezależność naukową. To on decyduje o sprawach merytorycznych i finansowych związanych z projektem.
Europejska Rada ds. Badań Naukowych przyznaje środki na 3 główne rodzaje projektów trwających do 5 lat. Starting Grants, które zdobyli naukowcy z Uniwersytetu Jagiellońskiego, są przeznaczone dla osób od 2 do 7 lat po doktoracie. Maksymalna wysokość grantu to 1,5 mln euro. Projekty mogą dotyczyć wszystkich dziedzin wiedzy.
- Przyznanie grantów Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych traktujemy jako przełom w docenieniu działalności naukowej naszych badaczy. Cieszę się, że skorzystali oni z wewnątrzuczelnianego programu wsparcia dla naukowców planujących aplikować w konkursach ERC. Jeśli w jakimś stopniu przyczyniło się to do ich sukcesu, to znak, że spełniliśmy jako administracja swój obowiązek wspierania pracowników naukowych, zwłaszcza tych najlepszych. Dzięki temu sukcesowi Uniwersytet Jagielloński dołączył do grona polskich instytucji naukowych, mogących poszczycić się beneficjentami prestiżowych w skali międzynarodowej grantów ERC. Mam nadzieję, że ten sukces zachęci następnych naszych naukowców do licznego występowania w kolejnych konkursach - mówi prof. Stanisław Kistryn, prorektor UJ ds. badań naukowych i funduszy strukturalnych.
Dr Michał Németh z Zakładu Filologii Węgierskiej UJ we współpracy z naukowcami z Uniwersytetu w Uppsali w Szwecji zrealizuje projekt (Re)constructing a Bible. A new approach to unedited Biblical manuscripts as sources for the early history of the Karaim language. Badania będą poświęcone spuściźnie piśmienniczej Karaimów, jednej z czterech uznanych prawnie mniejszości etnicznych w Polsce, której tylko nieznaczna część jest znana badaczom. Szczególnie słabo opracowane są tłumaczenia Biblii hebrajskiej, które są zarazem najstarszymi źródłami pisanymi tego języka.
- W ramach projektu powstanie cyfrowe wydanie całej Biblii w trzech dialektach karaimskich, opartej na nieedytowanych tekstach utrwalonych pismem hebrajskim (XV-XX w.). Najstarsze teksty karaimskie otrzymają bardzo szczegółowe opisy językowe i paleograficzne. Ponadto zrekonstruowany zostanie proces powstania Biblii karaimskiej oraz zbadana zostanie relacja między różnymi odmianami półkursywnego pisma hebrajskiego używanego przez Karaimów na Krymie oraz na terenach polsko-litewskich. Połączenie tradycyjnych i wspomaganych komputerowo metod badawczych dostarczy istotnych danych na temat wczesnej historii języka karaimskiego oraz jego miejsca w grupie języków tureckich - wyjaśnia dr Michał Németh.
Projekt dr. Tomasza Żuradzkiego Deep uncertainties in bioethics: genetic research, preventive medicine, reproductive decisions dotyczy wszechobecnej niepewności, która rzadko jest brana pod uwagę w rozważaniach etycznych. W szczególności celem projektu jest reinterpretacja osądów etycznych na temat najnowszych postępów w biomedycynie. Zamiast rozumieć te osądy jako przedłużenie tradycyjnych stanowisk normatywnych w etyce (konsekwencjalizm, deontologizm, kontraktualizm itp.), projekt proponuje bardziej adekwatną interpretację, uwzględniającą wykorzystanie rozmaitych podejść normatywnych do podejmowania decyzji w warunkach „głębokiej” niepewności, czyli np. w sytuacjach niepewności normatywnej, niezdeterminowania rezultatów określonych działań czy wartościowania samego istnienia.
- Głównym powodem podjęcia tej tematyki jest szybki postęp w badaniach biomedycznych połączony z nowymi rodzajami niepewności. Wywołują one m.in. różne emocje i wyzwalają różne sposoby przetwarzania informacji, wpływające na oceny normatywne i związane z nimi decyzje. Podstawowe pytanie badawcze, na które będę próbował odpowiedzieć, to w jaki sposób heurystyki i błędy poznawcze udokumentowane przez psychologów wpływają na formułowanie ocen normatywnych w kontekście bioetycznym, a także jak rozgraniczyć od siebie zniekształcone i niezniekształcone sądy wartościujące. Badania prowadził będę poprzez analizę pojęciową, nowe eksperymenty psychologiczne i analizę kazusów - wyjaśnia dr Tomasz Żuradzki.
I dodaje: - Hipotezą projektu jest to, że wiele istniejących zasad, regulacji i praktyk bioetycznych wynika z automatycznych i nieuzasadnionych reakcji psychologicznych, a nie z systemowych rozważań na temat możliwych uzasadnień alternatywnych sposobów decydowania w warunkach różnych, złożonych typów niepewności.
W tym roku naukowcom pracującym w Polsce przyznano jedynie 4 takie stypendia. Zdobyli je jeszcze dr n. med. Magdalena Winiarska z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego i dr Piotr Achinger z Instytutu Matematycznego Polskiej Akademii Nauk. Pełną listę laureatów można znaleźć na stronie erc.europa.eu.
