Projekt "Wirusowa kontrola zakwitów toksycznych sinic w ekosystemach wód słodkich" dr. hab. Dariusza Dzigi, prof. UJ z Wydziału Biochemii, Biofizyki i Biotechnologii UJ (WBBiB UJ) otrzymał dofinansowanie w konkursie DAINA 2 organizowanym wspólnie przez Narodowe Centrum Nauki (NCN) i Litewską Radę Naukową. Partnerem projektu będzie zespół dr. Sigitasa Silciusa z Nature Research Centre w Wilnie.

O finansowanie w konkursie DAINA 2 mogły się starać polsko-litewskie zespoły badawcze realizujące badania we wszystkich dyscyplinach naukowych ujętych w wykazie paneli NCN. Projekty musiały być zaplanowane na 24 miesiące lub 36 miesięcy, a kierownikiem polskiego zespołu mogła zostać osoba posiadająca co najmniej stopień doktora. Wnioskowana wysokość finansowania na cały okres realizacji polskiej części projektu badawczego nie mogła być mniejsza niż 150 tys. zł, a ujęte w kosztorysie środki finansowe można było przeznaczyć na wynagrodzenie dla zespołu badawczego, stypendia dla studentów lub doktorantów, zakup lub wytworzenie aparatury naukowo-badawczej oraz pokrycie innych kosztów związanych z wydatkami niezbędnymi do realizacji projektu.

Jak poinformowało w komunikacie Narodowe Centrum Nauki, w odpowiedzi na ogłoszenie o konkursie DAINA 2 przysłano 133 wnioski na łączną kwotę ponad 113 mln zł. Najwięcej wniosków złożono w panelach nauk ścisłych i technicznych - 56, w naukach humanistycznych, społecznych i o sztuce wpłynęło 41 wniosków, a w naukach o życiu - 36. Do finansowania zakwalifikowano 11 projektów badawczych na łączną kwotę 11,7 mln zł.

W gronie laureatów znalazł się kierownik Pracowni Metabolomiki WBBiB UJ dr hab. Dariusz Dziga, prof. UJ. Jego zespół, wspólnie z naukowcami z Nature Research Centre w Wilnie, będzie prowadził badania nad cyjanofagami - wirusami infekującymi sinice. Uważa się je za głównych graczy w obrębie mikrobiologicznego ekosystemu wodnego z powodu ich specyficzności wobec gospodarza, zdolności do hamowania metabolizmu i wzrostu zainfekowanych komórek oraz ich lizy zachodzącej po zakończeniu replikacji potomnych cząstek wirusa. Dotychczasowa wiedza dotycząca wpływu interakcji cyjanofagów z sinicami na międzygatunkowe oddziaływania (np. współzawodnictwo) i ich dynamikę w obrębie mikrobiomu jest znikoma.

”Naszym celem jest zrozumienie, w jaki sposób i do jakiego stopnia infekcja wirusowa wpływa na obieg węgla i energii w zainfekowanych/opornych komórkach sinic oraz na zmiany w kompozycji gatunkowej dominujących szczepów, które w rezultacie wpływają na skład i dynamikę zakwitów sinicowych. Projekt zakłada połączenie prac laboratoryjnych i analiz próbek środowiskowych, wspartych zaawansowanymi metodami bioinformatycznymi i statystycznymi. Tego typu badania pozwolą na wgląd w mechanizmy interakcji pomiędzy cyjanofagami i sinicami oraz ich wpływ na dynamikę zakwitów. Jest to niezwykle ważne zarówno dla zrozumienia fundamentalnych aspektów funkcjonowania niższej (mikrobiologicznej) części łańcucha pokarmowego oraz dla praktycznych działań dotyczących oceny ryzyka i przeciwdziałania toksycznym zakwitom sinic” - czytamy w opisie projektu.

Ponadto naukowcy z Krakowa i Wilna liczą, że uzyskane wyniki pozwolą znacznie lepiej zrozumieć dotychczas nieznane mechanizmy oddziaływania pomiędzy komórkami gospodarza a wirusami, co znacząco przyczyni się do poszerzenia podstawowej wiedzy o funkcjonowaniu ekosystemów wodnych i sieci łańcucha pokarmowego.

Listy rankingowe konkursu DAINA 2 są dostępne stronie Narodowego Centrum Nauki.