Karolina Brzegowy z Wydziału Lekarskiego UJ CM oraz Kalina Andrysiak z Wydziału Biochemii, Biofizyki i Biotechnologii UJ zostały laureatkami 22. edycji programu L’Oréal-UNESCO Dla Kobiet i Nauki. Nagrodzone zajmują się badaniem skrzeplin udarowych pozostałych po procedurze wewnątrznaczyniowego leczenia udaru mózgu oraz molekularnych mechanizmów kardiomiopatii u pacjentów z dystrofią mięśniową Duchenne’a.

Stypendia wręczono w Centrum Nauki Kopernik podczas uroczystej gali, która została wpisana w program konferencji naukowej z okazji 200. rocznicy urodzin L. Pasteura, zorganizowanej przez Uniwersytet Warszawski. Jury złożone z 18 wybitnych i przedstawicieli polskiej nauki wyróżniło nowatorskie badania w dziedzinie nauk o życiu i środowisku. Spośród najlepszych aplikacji wybrano 6 obiecujących projektów badawczych, przyznając ich autorkom 3 stypendia habilitacyjne po 35 000 zł, 2 stypendia doktoranckie po 30 000 zł i stypendium magistranckie w wysokości 20 000 zł.

- Kobiety, badaczki wnoszą poważny wkład do polskiej nauki i są coraz bardziej widoczne. Program powstał, aby dodać kobietom siły i pewności, że mogą być równe swoim partnerom, badaczom. Na przestrzeni lat rolę kobiet w nauce i nie tylko, zaczęto doceniać. Sytuacja się zmienia, ale musimy pracować nad nią stale. Coraz więcej kobiet uzyskuje stopień dr. hab. i profesorski, ale jest ich wciąż za mało w ciałach zarządzających nauką i ją organizujących - mówi prof. Ewa Łojkowska, przewodnicząca jury programu L’Oréal-UNESCO Dla Kobiet i Nauki.

Laureatką stypendium magisterskiego została Karolina Brzegowy. Jak wyjaśnia, udar mózgu jest drugą najczęstszą przyczyną zgonów oraz trzecią najczęstszą przyczyną niepełnosprawności na świecie. Ostry udar niedokrwienny, będący jednym z dwóch głównych podtypów udaru, jest spowodowany niedokrwieniem mózgu w wyniku zablokowania tętnicy mózgowej przez skrzeplinę. Laureatka w swoim projekcie naukowym bada skrzepliny udarowe, zarówno pod mikroskopem, jak i za pomocą badań obrazowych - tomografii czy mikrotomografii komputerowej. Jego celem jest zbadanie, czy skrzepliny różnią się od siebie składem, ale przede wszystkim, sprawdzenie, w jaki sposób wpływa to na leczenie udaru.

- Głównym celem mojego projektu jest zbadanie związku między składem histologicznym skrzepliny udarowej a skutecznością leczenia udaru metodami wewnątrznaczyniowymi. Ponadto, chcę zbadać związek między histologią skrzepliny a obrazem skrzepliny ocenionym na podstawie badań radiologicznych i oszacować skuteczność przewidywania składu skrzepliny na podstawie obrazowania diagnostycznego wykonywanego jeszcze przed leczeniem wewnątrznaczyniowym - wyjaśnia Karolina Brzegowy.

Drugą nagrodzoną z UJ została Kalina Adrysiak, której przyznano stypendium doktoranckie. W swoich badaniach zajmuje się dystrofią mięśniową Duchenne’a - rzadką chorobą genetyczną, diagnozowaną głównie u chłopców, zwykle w pierwszych latach życia. Jest spowodowana mutacjami w genie kodującym dystrofinę - białko obecne przede wszystkim w komórkach mięśniowych. Jego brak prowadzi do poważnego uszkodzenia tych komórek, co objawia się postępującym osłabieniem mięśni. W drugiej lub trzeciej dekadzie życia u chorych pojawia się niewydolność oddechowa oraz kardiomiopatia, która stanowi główną przyczynę śmierci. Niestety mechanizmy jej rozwoju nie zostały jeszcze dobrze poznane, a sama choroba i towarzysząca jej kardiomiopatia pozostają nieuleczalne.

- Celem moich badań jest poznanie molekularnych mechanizmów odpowiadających za rozwój kardiomiopatii, które umożliwiłyby zidentyfikowanie nowych potencjalnych celów terapeutycznych. Możliwość zajmowania się tak ważnym tematem w mojej pracy naukowej jest dla mnie niesamowitą motywacją. Dzięki zastosowaniu nowoczesnych narzędzi biologii molekularnej i inżynierii genetycznej, w warunkach laboratoryjnych mogę testować potencjalne strategie terapeutyczne. Chciałabym, aby w przyszłości wyniki mojej pracy przyczyniły się do opracowania skutecznych metod leczenia tej choroby - mówi Kalina Adrysiak.

Pozostałymi laureatkami 22. edycji programu L’Oréal-UNESCO Dla Kobiet i Nauki zostały Marta Kędziora z Instytutu Farmakologii im. J. Maja PAN w Krakowie (stypendium doktoranckie) oraz dr Katarzyna Bandyra z Uniwersytetu Warszawskiego, dr Sylwia Judycka z Instytutu Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności PAN w Olsztynie i dr Monika Gawałko z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego (stypendium habilitacyjne).

Partnerami programu są Polski Komitet ds. UNESCO, Ministerstwo Edukacji i Nauki, Polska Akademia Nauk i UNGC Network Poland. Do 2022 roku w Polsce wyróżniono 117 badaczek.