Poznałem profesora Jana Michalika w 1975 roku, gdy jako student III roku polonistyki miałem zaszczyt uczestniczyć w jego wykładach. Gdyby nie on, to być może nie byłoby mnie w uniwersytecie. Ten moment, kiedy jako rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego mam możliwość odnawiać po 50 latach doktorat profesora Michalika, jest dla mnie niezwykle wzruszający - powiedział prof. Jacek Popiel podczas uroczystości, która we wtorek odbyła się w auli Collegium Novum.
Uroczyste odnowienie doktoratu jest jedną z najwyższych form uznania dorobku naukowego. Senat UJ uhonorował w ten sposób prof. Jana Michalika za wybitne dokonania w badaniu historii polskiego teatru, szczególnie teatru krakowskiego, za wkład w rozwój współczesnej refleksji na temat metodologii badań teatrologicznych, znaczenia prac bibliograficznych, dokumentacyjnych, słownikowych oraz za współtworzenie kształtu studiów teatrologicznych w Polsce. Prof. Michalik odegrał również olbrzymią rolę w popularyzacji języka i kultury polskiej w świecie, szczególnie na uczelniach niemieckich i współtworzył krakowską szkołę teatrologiczną.
Sylwetkę oraz dokonania naukowego uhonorowanego przedstawił w laudacji prof. Dariusz Kosiński, kierownik Pracowni Kultury Polskiej na Świecie UJ. W swoim wystąpieniu nawiązał m.in. do monumentalnych monografii naukowych prof. Jana Michalika. Jak mówił, właśnie te ogromne, wielotomowe książki, którymi na trwałe zapisał się w dziejach polskiej humanistyki, zachwycają maestrią i precyzją szczegółów, dociekliwością interpretacji, odwagą w stawianiu pytań i - może jeszcze cenniejszą - uwagą w przyznawaniu, że na niektóre z nich nie zna się odpowiedzi.
- W kontekście tej swoistej harmonii ogółu i szczegółu powiedziałbym, że dorobek naukowy Jana Michalika to zarazem podstawa i szczyt polskiej historii teatru. Podstawa, bo to jego książki i prace dokumentacyjne, którymi kierował, dają nam mocny badawczy grunt, po którym wszyscy chodzimy i sługo jeszcze chodzić będziemy. Szczytem, bo ich dokładność i wirtuozeria analityczna mało mają sobie równych - mówił prof. Dariusz Kosiński.
I dodał: - Jan Michalik zrobił coś, czego w polskich badaniach historycznoteatralnych nie zrobił nikt inny. Stworzył szkołę. Sam będąc uczniem i w jakiejś mierze dziedzicem prof. Jerzego Gota, naszego ojca założyciela, nie utracił nic z jego dziedzictwa, ale pomnożył je. To przede wszystkim dzięki niemu istnieje, trwa i rozwija się krakowska szkoła historii teatru, nie waham się powiedzieć - jedyna w tej dziedzinie prawdziwa szkoła w Polsce. Szkoła Jana Michalika.
Prof. Jan Michalik, dziękując za dzisiejszą uroczystość, wspomniał o długu wdzięczności wobec Biblioteki Jagiellońskiej, której zawdzięcza długoletnią przyjaźń z prof. Franciszkiem Ziejką. Ważne są dla niego również budynki Wydziału Polonistyki przy ul. Gołębiej, w których spędził niemal całe dorosłe życie. Podkreślił, że Uniwersytet Jagielloński na różny sposób ukształtował jego biografię i twórczość naukową. Dodał też, że z perspektywy lat widzi, jak wyraźną rolę odegrał prof. Henryk Markiewicz.
- Nie mogę uważać się za jego ucznia, mimo że był moim opiekunem, promotorem w przewodzie doktorskim, protektorem, opiniodawcą we wszystkich etapach naukowych awansów. Był dla mnie zawsze moralnym autorytetem. On też pośrednio ukształtował mój naukowy los, gdy jako kierownik Katedry Historii Literatury Polskiej zatrudnił w niej, w połowie lat 60., historyka teatru Jerzego Gota. Ten z kolei na początku lat 70. przekonał mnie, że studiowanie dziejów teatru jest potrzebne, gdyż to obszar zaniedbany i atrakcyjniejsze niż badanie literatury. Bez Gota nie byłbym tym, kim teraz jestem. Uważam się za jego ucznia, choć nigdy nie byłem jego studentem i nie uczęszczałem na jego wykłady i seminaria - powiedział.
Prof. Jan Michalik ukończył polonistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim w 1961 roku. Siedem lat później obronił pracę doktorską Recepcja twórczości Henryka Ibsena przez polską krytykę literacką i teatralną do 1906 roku. Habilitował się w 1984 roku w Instytucie Sztuki PAN na podstawie rozprawy Dzieje teatru w Krakowie w latach 1893-1915. W 1996 roku otrzymał tytuł profesora. W okresie 1971-1974 był lektorem języka polskiego na Uniwersytecie Marcina Lutra w Halle, a w semestrze zimowym 1975/76 stypendystą w Wiedniu. W latach 1986-1989 przebywał w Monachium, w którym na Uniwersytecie Ludwika Maksymiliana pracował jako lektor języka polskiego oraz prowadził seminarium z historii literatury polskiej. Z kolei w latach 1990-1993 był prodziekanem, a od 1993 do 1999 dziekanem Wydziału Filologicznego UJ.
Spektrum zainteresowań badawczych prof. Jana Michalika jest rozległe. Jest najwybitniejszym znawcą polskiego teatru w byłym zaborze austriackim. Badał teatr w różnych kontekstach i aspektach. Interesował się nie tylko teatrem jako zjawiskiem artystycznym. Penetrował polskie i zagraniczne archiwa, odsłaniał to, co w różny sposób świadczyło o kulturze teatralnej Polski od połowy XIX stulecia. Zajmował się także teatrem włościańskim w dawnej Galicji, teatrem amatorskim, teatrem żydowskim, kabaretem i muzyką w teatrze. Wypromował ponad 100 magistrów i kilkunastu doktorów. Wielokrotnie nagradzany za dokonania naukowe. W 1990 roku otrzymał Złoty Krzyż Zasługi, w roku 2004 Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski.