Przejdź do głównej treści

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Wiadomości

Nawigacja okruszkowa Nawigacja okruszkowa

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Drugi dzień obrad Światowego Kongresu Kopernikańskiego

Drugi dzień obrad Światowego Kongresu Kopernikańskiego

W trakcie drugiego dnia kongresu zainteresowani mogli wziąć udział w sumie w ośmiu panelach dyskusyjnych zorganizowanych w obu częściach wydarzenia - filozoficznej i ekonomicznej. W każdej części odbyły się cztery spotkania. W części wspólnej z wykładem wystąpił prof. Mirosław Bochenek z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.

Panel dyskusyjny „How Copernicus saw the world?” (Jak Kopernik widział świat?) poprowadził ks. dr Zbigniew Liana (Uniwersytet Papieski im. Jana Pawła II), a uczestnikami byli prof. André Goddu (Stonehill College, USA), prof. Stefano Gulizia (Università degli Studi di Milano) i prof. Wojciech Sady (Uniwersytet Śląski).

Prof. Stefano Gulizia w swoim wystąpieniu ilustrowanym ciekawymi źródłami historycznymi, starał się przedstawić wizję intelektualną Kopernika. Zauważył, że, tak jak  Ziemia krąży między Marsem i Wenus, tak Mikołaj Kopernik umiejscowił się jako naukowiec w miejscu,  gdzie ścierała się filozofia starożytna z nowożytną. Przedstawił tez własną ocenę aparatu poznawczego Kopernika i mechanizmy, które stosował w swoim sposobie rozumowania, które układały się w ciąg: wyciąganie przesłanek, robienie notatek, przyswajanie, obserwacje, redukowanie niezgodności i łączenie hipotez. Wskazywał także na proces dystrybuowania poglądów Kopernika przez czytelników jego działa i rozmaitość komentarzy do niego.

Prof. Wojciech Sady postanowił określić źródła, na których opierała się jego wiedza Kopernika i wskazać badaczy, którzy mogli go inspirować. Zauważył, że w ciągu większości swojego życia, pracując przez 40 lat na Warmii, działał samotnie, w pustce intelektualnej. Nie można wskazać  nikogo, z kim mógł rozmawiać wtedy o astronomii, nie wiemy nic o jego kontaktach z uczonymi  z innych ośrodków.

W drugim panelu filozoficznym, zatytułowanym „Science and the evolution of worldviews” (Nauka i ewolucja poglądów) spotkali się: prof. Barbara Bienias (Instytut Historii Nauki), prof. Ovanes Akopyan (Harvard University) i prof. Pamela Gossin (University of Texas). Prof. Akopyan ciekawie opowiadał o astrologii i jej relacjach z astronomią. Wymienił powody, dla których astrologia została wyłączona spośród uznawanych dziedzin naukowych na początku ery nowożytnej. Wpłynęły na to m.in.: sprzeciw władz religijnych, rozwój matematyki i rosnące uznanie dla jej dokonań oraz odrzucenie astrologii przez humanistów. W jego opinii Kopernik nie przyczynił się bezpośrednio do odrzucenia astrologii, ale rozpoczął proces odchodzenia od niej.

Równolegle, w ramach części ekonomicznej kongresu odbył się panel dyskusyjny "Fiscal-Monetary Policy Nexus", który moderował Dubravko Mihajlek z Banku Rozrachunków Międzynarodowych, rozmawiali o współczesnych wyzwaniach polityki pieniężnej i fiskalnej, zwłaszcza w kontekście kryzysu gospodarczego 2008 r. oraz kryzysów ekonomicznych wywołanych pandemią COVID-19 i wojną na Ukrainie. Jak podkreślił prowadzący, podstawową rolą polityki pieniężnej jest zapewnienie stabilności finansowej, zaś polityki fiskalnej – redystrybucja oraz alokacja środków, jednak wzajemne relacje między tymi obszarami oraz ich współdziałanie w obliczu ostatnich kryzysów są kwestią skomplikowaną i złożoną.

Geoff Gottlieb z Międzynarodowego Funduszu Walutowego skupił się na problemach związanych z trzema kluczowymi pytaniami: „Jak inflacja wpływa na wpływy do budżetu?” „Jak polityka fiskalna powinna reagować na inflację?” oraz „Czy rządy powinny równoważyć rosnące koszty życia?”

Prof. Waltraud Schelkle z London School of Economics and Political Science zaprezentowała spojrzenie na temat z szerszej ekonomicznej perspektywy, podkreślając, że we współczesnym systemie monetarnym pieniądz jest tworzony przez państwo, z czego płyną w tym kontekście daleko idące konsekwencje oraz że trzecim, równie ważnym, elementem omawianego "splotu" (nexus) są rynki finansowe.

Kolejny panel ekonomiczny, zatytułowany „Evolution of the International Financial System”, rozpoczął się od prezentacji poprowadzonej przez Paula De Grauwe. Jej konkluzją było przesłanie, że aby zapewnić stabilność unii walutowej w krajach należących do UE, wspólny centralny bank musi zaangażować się w pomoc rządom tych krajów w czasie kryzysu. Niemniej jednak wątpliwe wydaje się, że bank ten mógłby służyć wsparciem w każdej sytuacji, co w przyszłości będzie czynić strefę euro kruchą konstrukcją. Kolejną prezentację wygłosił Joshua Aizenman, którego wystąpienie dotyczyło trylematu polityki gospodarczej, oryginalnie sformułowanego przez Roberta Mundella, według którego rządy mogą jednocześnie sprawować kontrolę nad dwiema spośród trzech następujących kwestii: swobodną mobilnością kapitału, zarządzaniem kursem walutowym i autonomiczną polityką pieniężną. Kolejny prelegent, Sebastian Edwards, skupił się na pytaniu, czy dolar amerykański pozostanie w centrum międzynarodowego systemu finansowego. Jego pozycja jest bowiem zagrożona przez czynniki związane z transformacjami na międzynarodowej arenie politycznej. Jako ostatni głos zabrał Michael Bordo, którego prezentacja dotyczyła międzynarodowego systemu finansowego i międzynarodowej unii walutowej jako analogii kopernikańskiego systemu heliocentrycznego. Nawiązał on do kwestii poruszanej przez swojego poprzednika, porównując między innymi centralną pozycję dolara amerykańskiego w międzynarodowych finansach do położenia Słońca w Układzie Słonecznym.

W popołudniowej odsłonie obrad, w części filozoficznej eksperci zastanawiali się nad pojęciem rewolucji naukowej i idei postępu w nauce (panel dyskusyjny: „Evolution or revolution: on progress in science” prowadził dr Jędrzej Grodniewicz (Uniwersytet Jagielloński), głos zabrali: prof. Steven Shapin (Harvard University), prof. Adam Grobler (Uniwersytet Opolski) i prof. Tomasz Bigaj z Uniwersytetu Warszawskiego).

Prof. Grobler stwierdził, że skoro Kopernik odwrócił cały system, więc w takim sensie możemy mówić o rewolucji kopernikańskiej. To, czego dokonał nie było jednak postrzegane ówcześnie jako rewolucja, a jego system był interpretowany na początku tylko jako rozwiązanie pewnego zagadnienia matematycznego. Dzieje się tak dlatego, że w nauce rewolucja zazwyczaj jest długim procesem. Zauważył także, że nazwa „rewolucja” w odniesieniu do nauki jest tylko metaforą. Rewolucja naukowa ma inne oblicze niż polityczna, która dąży do likwidacji przeciwników, natomiast w nauce nie chodzi o eliminację.

Prof. Bigaj wymienił kilka najważniejszych rewolucji naukowych – kopernikańską, newtonowską, darwinowską, rewolucję w genetyce, wskazując, że to pojęcie oznacza radykalny zwrot badawczy, zmianę, która wpływa na naukową metodologię, zmienia wzory, na których budowane są modele badawcze. Podkreślał, że bez rewolucji nauka wpada w stagnację. W jego opinii sytuacja we współczesnej nauce nie jest dobra, ponieważ od dawna nie wypracowano żadnych przełomowych teorii. Źródłem tego może być system edukacji, który promuje dogmatyzm, a nie niezależne myślenie. Stąd bierze się strach przed podważaniem autorytetów i skupienie się na ciągłym przetwarzaniu znanych już schematów.

Nawiązując do słynnego filozofa nauki Thomasa Kuhna, prof. Steven Shapin zaznaczył, że we współczesnym znaczeniu tego słowa, rewolucja szczególnie polityczna, zakłada dążenie do czegoś lepszego. Z kolei ewolucja nie dąży do niczego, nie ma na celu.

W części ekonomicznej trwał panel „Korzyści z ustabilizowania i otwarcie polskiej gospodarki na wymianę", który poprowadził prof. Andrzej Sławiński ze Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie. Przedmiotem dyskusji był transformacje ustrojowe w Polsce oraz ich konsekwencje dla ostatnich trzydziestu lat w polskiej gospodarce. Pod koniec rozmowy eksperci dzielili się również swoimi spostrzeżeniami dotyczącymi nadchodzących lat i wyzwaniami, z którymi będzie musiała zmierzyć się Polska.

W filozoficznym panelu dyskusyjnym „The Future of science” prowadzący dr Łukasz Lamża (Uniwersytet Jagielloński) zadał pytania w jakim miejscu znajduje się obecnie nauka i gdzie powinna się znajdować oraz, o to czy czas wielkich naukowców i odkrywców minął? Głos zabrali: prof. Ewa Bartnik (Uniwersytet Warszawski), prof. Jarek Gryz (York University) i prof. Karol Życzkowski (Uniwersytet Jagielloński). Rozmowa szybko zeszła na temat spadku jakości badań naukowych i publikowanych prac . W opinii panelistów, obecnie mamy zbyt dużo „złej nauki”. Problemem jest też poziom nauczania na uczelniach i nadprodukcja prac wynikająca z założeń systemu, który wymaga publikacji i traktuje je jako certyfikat potwierdzający  zdolność do nauczania.

Zobacz galerię zdjęć
Polecamy również
Ambasador Sri Lanki odwiedziła Uniwersytet Jagielloński

Ambasador Sri Lanki odwiedziła Uniwersytet Jagielloński

Senatorowie pozytywnie zaopiniowali 2 kandydatów na rektora UJ

Senatorowie pozytywnie zaopiniowali 2 kandydatów na rektora UJ

Badacze z UJ odebrali akty nominacyjne w Pałacu Prezydenckim

Badacze z UJ odebrali akty nominacyjne w Pałacu Prezydenckim

Na UJ odkryto polimer o właściwościach przeciwgrzybiczych

Na UJ odkryto polimer o właściwościach przeciwgrzybiczych

Widok zawartości stron Widok zawartości stron