Narodowe Centrum Nauki (NCN) ogłosiło 3. listę rankingową w dwustronnym konkursie Mozart na polsko-austriackie projekty badawcze, który jest przeprowadzany we współpracy z agencją Austrian Science Fund (Fonds zur Förderung der wissenschaftlichen Forschung - FWF). Kolejnym laureatem został dr Krzysztof Szade z Wydziału Biochemii, Biofizyki i Biotechnologii Uniwersytetu Jagiellońskiego (WBBiB UJ).

W konkursie Mozart można sfinansować wynagrodzenia dla zespołu badawczego, stypendia dla studentów lub doktorantów, zakup lub wytworzenie aparatury naukowo-badawczej oraz pokryć inne niezbędne wydatki związane z realizacją projektu. Budżet całego konkursu wynosi 5,5 mln zł, a jego adresatami były polskie zespoły badawcze, które wspólnie z austriackimi partnerami mogły ubiegać się o sfinansowanie projektu. Kierownikiem polskiego zespołu badawczego mógł zostać uczony posiadający co najmniej stopień naukowy doktora. Dodatkowo, zaplanowane badania muszą zostać zrealizowane w ciągu 24 lub 36 miesięcy. Ocena merytoryczna wniosków jest przeprowadzana według zasad obowiązujących w FWF.

Dr Krzysztof Szade z Zakładu Biotechnologii Medycznej WBBiB UJ na realizacje projektu badawczego Identyfikacja nisz hematopoetycznych i białaczkowych komórek macierzystych otrzyma finansowanie w wysokości prawie 1,6 mln zł. Naukowcy z Krakowa oraz z Uniwersytetu Medycznego w Grazu, który jest partnerem w projekcie, chcą poznać, czym różnią się nisze tych różnych populacji i wskazać potencjalne mechanizmy molekularne charakterystyczne dla niszy białaczkowych komórek macierzystych, które nie są aktywne w niszy hematopoetycznych komórek macierzystych. Poznanie i charakteryzacja niszy białaczkowych komórek macierzystych może wskazać nowe potencjalne cele terapeutyczne. Zaburzenie oddziaływania białaczkowych komórek macierzystych z ich niszą może przyczynić się do ich eliminacji.

"W celu precyzyjnego scharakteryzowania nisz hematopoetycznych i białaczkowych komórek macierzystych proponujemy wykorzystanie systemu, w którym komórki te po kontakcie z komórkami niszy, będą w nich indukować ekspresję znacznika fluorescencyjnego. Pozwoli on na odsortowanie komórek niszy, które pozostają w bezpośrednim kontakcie z badanymi komórkami macierzystymi i analizę ekspresji typowych dla nich genów. Po identyfikacji genów zaangażowanych w interakcję z hematopoetycznymi i białaczkowymi komórkami macierzystymi przeprowadzimy próbę ich inaktywacji i sprawdzimy skuteczność zablokowania ich oddziaływania z niszą. Badania będą przeprowadzone w warunkach in vitro, wykorzystując hodowle pierwotne mezenchymalnych komórek stromalnych jak również z wykorzystaniem modeli mysich. Realizacja projektu może przyczynić się do wskazania nowych celów terapeutycznych skierowanych przeciwko białaczkowym komórkom macierzystym" - czytamy w opisie badań.

Dr Krzysztof Szade ukończył biotechnologię na WBBiB UJ. Swoją pracę naukową rozpoczął w Zakładzie Biotechnologii Medycznej UJ, w którym w 2016 roku obronił doktorat. Następnie odbył staż podoktorski w grupie prof. Irvinga Weissmana na Uniwersytecie Stanforda. Po powrocie do Polski kontynuuje karierę na UJ. Jego główne zainteresowania naukowe koncentrują się wokół biologii hematopoetycznych komórek macierzystych (ang. hematopoietic stem cells).

- Celem moich badań jest zrozumienie heterogenności komórek HSC i poznanie mechanizmów ich starzenia się. Staram się również poznać, jak komórki HSC przyczyniają się do rozwoju białaczki. Obejmują one także mechanizmy oddziaływania komórek HSC z ich mikrośrodowiskiem w szpiku kostnym. W trakcie swojej pracy zidentyfikowałem frakcję komórek HSC, która ulega ekspansji podczas starzenia się organizmu i wykazuje zaburzone różnicowanie. Wskazałem również, jak mikrośrodowisko szpiku powstrzymuje przedwczesne starzenie się komórek HSC - wyjaśnia dr Szade.

Badacz jest współautorem prac w czasopismach, tj. "PNAS", "EMBO Reports" czy "Nature" oraz współautorem międzynarodowego patentu opisującego nową metodę mobilizacji komórek HSC. Wyniki swoich osiągnięć naukowych prezentował na wielu międzynarodowych konferencjach, w tym m.in. podczas ISSCR czy EMBL Confereneces. Kierownik kilku projektów badawczych. Obecnie kieruje dwoma grantami w konkursach Harmonia NCN oraz Homing Fundacji na rzecz Nauki Polskiej.

Warto podkreślić, że to nie jedyny sukces dr. Krzysztofa Szade w ostatnim czasie. Wczoraj został laureatem Nagród Naukowych "Polityki", którymi honorowani są młodzi naukowcy wyróżniający się wartościowym wzorem kariery budowanej na przekór popkulturowym trendom.