Przejdź do głównej treści

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Wiadomości

Nawigacja okruszkowa Nawigacja okruszkowa

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Upamiętnienie profesora Stanisława Estreichera

Upamiętnienie profesora Stanisława Estreichera

27 marca na ścianie kamienicy znajdującej się u zbiegu ulic Kremerowskiej i Sobieskiego w Krakowie odsłonięto tablicę upamiętniającą Stanisława Estreichera, profesora prawa i rektora Uniwersytetu Jagiellońskiego. Pamięć o nim zdecydowało się uwiecznić w tej formie Stowarzyszenie Absolwentów Uniwersytetu Jagiellońskiego, które realizuje w ten sposób jeden z najważniejszych celów swojej działalności statutowej.

W tym miejscu profesor Stanisław Estreicher mieszkał ze swoją rodziną przez ostatnie 30 lat życia. 6 listopada 1939 roku opuścił dom i udał się do Collegium Novum UJ. Nigdy już do niego nie powrócił – zastał tam aresztowany przez hitlerowców i jako jedna z ofiar podstępnej akcji mającej na celu likwidację polskich elit intelektualnych, nazwanej później Sonderaktion Krakau, wywieziony do obozu koncentracyjnego w Sachsenhausen, gdzie zmarł z wycieńczenia 28 grudnia 1939 roku. Jego prochy zostały odesłane do Krakowa w tekturowym pudełku i pochowane na cmentarzu Rakowickim.

Jak wspominał podczas uroczystości prof. Wojciech Słomczyński, prawnuk prof. Stanisława Estreichera, były rektor UJ nie miał złudzeń co do charakteru wojny, którą Niemcy prowadzili nie tylko na polach bitew, ale także przeciwko ludności cywilnej. Przeczuwając własną śmierć, powiedział jednak do swoich towarzyszy niedoli: „Koledzy, nie pozwólcie zmarnować naszych śmierci”. W okresie od grudnia 1939 roku do lutego 1940 roku w obozie w Sachsenhausen zmarło 12 profesorów Uniwersytetu Jagiellońskiego i Akademii Górniczej. O potrzebie zachowania pamięci o naukowcach, którzy stracili życie podczas okupacji mówił także prof. Zdzisław Gajda, który jako 8-letnie dziecko był przypadkowym świadkiem aresztowania profesorów w Collegium Novum UJ.

Jak podkreślał prof. Piotr Laidler, prezes Stowarzyszenia Absolwentów UJ, które było inicjatorem wmurowania tablicy pamiątkowej, zachowanie pamięci o wybitnych i zasłużonych dla Alma Mater absolwentach jest jednym z najważniejszych elementów misji organizacji, której przewodzi.

Kwiaty pod odsłoniętą tablicą złożyli: reprezentujący rektora UJ prof. Jacka Popiela prorektor UJ ds. rozwoju prof. Jarosław Górniak, któremu towarzyszył prorektor UJ ds. dydaktyki prof. Armen Edigarian oraz zastępca prezydenta miasta Krakowa Jerzy Muzyk.


Profesor Stanisław Estreicher (1869-1939) studiował na Wydziale Prawa i Administracji UJ w latach 1887-1892, ukończywszy wcześniej Gimnazjum św. Anny w Krakowie, w którym zawarł przyjaźń m.in. ze Stanisławem Wyspiańskim, Józefem Mehofferem i Lucjanem Rydlem. Zainteresowanie historią prawa zawdzięczał profesorowi Bolesławowi Ulanowskiemu, który stał się jego naukowym mentorem i nauczycielem, m.in. w dziedzinie łacińskiej paleografii. W latach 1893-94 odbył uzupełniające studia prawnicze w Uniwersytecie Berlińskim. W 1894 r. uzyskał na UJ venia legendi z zakresu historii państwa i prawa niemieckiego. Jako prywatny docent wykładał w nowej formule historię państwa i prawa niemieckiego. S. Estreicher uzasadniał potrzebę rozszerzenia zakresu wykładu z dziejów państwa i prawa niemieckiego przez zastosowanie metody porównawczej tym, że „całe gałęzie praw niemieckich powstały na skutek oddziaływania praw obcych". Z tego względu uznał za konieczne przedstawienie w toku wykładu dorobku ustrojowego miast Italii, włoskiego procesu i prawa karnego, instytucji angielskiego samorządu oraz podstaw państwa nowożytnego we Francji.

Prowadzony przez S. Estreichera wykład nie ograniczał się wyłącznie do przedstawienia dziejów prawa niemieckiego. Poszedł on w ułożeniu programu wykładu torem przemyśleń M. Bobrzyńskiego, który w „historii prawa niemieckiego" z 1876 roku pisał: „Niemcy, najmniej może stosunkowo okazując na polu rozwoju prawa prawdziwej twórczości, najwięcej okazali talentu w przyswajaniu sobie osiągniętych gdzie indziej wyników, najlepiej je też umieli w prawo swoje wcielić i umiejętnie obrobić". W ten sposób udało się S. Estreicherowi dzieje państwa i prawa niemieckiego przekształcić w porównawczą historię prawa w Europie, z korzyścią dla ogólnohumanistycznego wykształcenia polskiego prawnika. 1 października 1919 roku S. Estreicher objął Katedrę Historii Prawa na Zachodzie Europy i Prawa Porównawczego i kierował nią do 1939 roku. W latach 1911-12, 1918 -1919 i 1925-26 pełnił funkcję dziekana Wydziału Prawa UJ, a w roku akademickim 1919-1920 i 1920-21 był rektorem Uniwersytetu Jagiellońskiego Aresztowany w 1939 roku przez Niemców podczas Sonderaktion Krakau, zmarł w obozie Koncentracyjnym w Sachsenhausen.

Jego publikacje, obejmujące ponad 180 pozycji poświęcone były między innymi kulturze prawnej XVI-wiecznej Polski („Kultura prawnicza w Polsce XVI w." Kraków 1931), początkom prawa umownego czy najważniejszym kodeksom świata („Kodeks Hammurabiego", Kraków 1902). Opublikował też kilka prac na temat prawa magdeburskiego w Polsce, a także na temat przywilejów i wilkierzy miejskich (m.in. „Najstarszy zbiór przywilejów i wilkierzy miasta Krakowa", Kraków 1936). Jego dorobek obejmował też sporą twórczość publicystyczną, a także prace z obszaru historii literatury polskiej. Był współautorem „Bibliografii Polskiej” (wydał tomy XXIII-XXXIII).

Zobacz galerię zdjęć
Polecamy również
Tomasz Malarz Krakowskim Mistrzem Ortografii 2024

Tomasz Malarz Krakowskim Mistrzem Ortografii 2024

Projekty realizowane przez laureatów grantów ERC inspirują do działania cały UJ

Projekty realizowane przez laureatów grantów ERC inspirują do działania cały UJ

Upamiętnienie 79. rocznicy wyzwolenia obozu <span lang='de'>Auschwitz-Birkenau</span>

Upamiętnienie 79. rocznicy wyzwolenia obozu Auschwitz-Birkenau

Podsumowanie Światowego Kongresu Kopernikańskiego

Podsumowanie Światowego Kongresu Kopernikańskiego

Widok zawartości stron Widok zawartości stron