Przejdź do głównej treści

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Wiadomości

Nawigacja okruszkowa Nawigacja okruszkowa

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

W 80. rocznicę Sonderaktion Krakau

W 80. rocznicę Sonderaktion Krakau

Dzień 6 listopada, obchodzony od pięciu lat wspólnie przez krakowskie uczelnie jako Akademicki Dzień Pamięci, łączy w sobie wspomnienie zmarłych członków społeczności akademickiej naszego miasta z uroczystościami upamiętniającymi ofiary Aktion gegen Universitäts-Professoren - przeprowadzonej w 1939 roku przez gestapo akcji represyjnej znanej powszechnie jako Sonderaktion Krakau.

- Spotykamy się w dzień pamięci o wszystkich, którzy na przestrzeni zarówno ostatnich lat, jak i w toku całej naszej wspólnej historii odeszli od nas do wieczności. Wspominamy ich, bo taki jest nasz obowiązek, który jednak nie wynika żadnego z przymusu. Taka jest nasza wola, która wypływa z wartości, które w sobie pielęgnujemy – mówił rektor UJ prof. Wojciech Nowak na cmentarzu Rakowickim podczas składania kwiatów na grobach krakowskich profesorów. Delegacja Uniwersytetu Jagiellońskiego zapaliła znicze przy odnowionym staraniem Komitetu ds. Opieki nad Grobami Profesorów UJ grobowcu rodzinnym prof. Ludwika Teichmanna (1823 – 1895, rektor UJ i znany anatom) oraz na grobie prof. Ignacego Chrzanowskiego – wybitnego filologa, który stracił życie w obozie koncentracyjnym w Oranienburgu w pierwszych miesiącach po aresztowaniu przez gestapo.

Podczas Akademickiego Dnia Pamięci szczególnie uroczyście wspominane są ofiary Aktion gegen Universitäts-Professoren, określanej współcześnie jako Sonderaktion Krakau.

6 listopada 1939 r. w budynku Collegium Novum władze niemieckie aresztowały 183 naukowców Uniwersytetu Jagiellońskiego, Akademii Górniczej i Akademii Handlowej w Krakowie. Zatrzymani zostali przewiezieni do krakowskiego więzienia przy ulicy Montelupich, następnie do koszar przy ówczesnej ul. Mazowieckiej, a w końcu do obozu koncentracyjnego Sachsenhausen-Oranienburg. W wyniku chorób, głodu, zimna, bicia i prześladowań, w krótkim czasie w obozie - bądź krótko po jego opuszczeniu - zmarło 20 profesorów.

Właśnie ich pamięci poświęcona była uroczystość, która odbyła się w auli Collegium Novum UJ (wcześniej delegacja UJ złożyła kwiaty pod tablicą upamiętniającą uwięzienie aresztowanych profesorów w koszarach przy ul. Wrocławskiej 82).

- Dzisiaj sięgamy pamięcią do przeszłości, do dnia kiedy w tym budynku doszło do bezprecedensowej akcji przeciw profesorom. Zastosowano wobec bezbronnych ludzi przemoc, ponieważ dla okupantów nie do zaakceptowania był fakt, że uniwersytet wznawia swoją działalność, głosząc wolność, otwartość i różnorodność. To uświadamia nam dzisiaj, że każdy totalitaryzm zawsze prowadzi do takiego sposobu myślenia i działania –mówił rektor UJ prof. Wojciech Nowak witając gości, wśród których byli członkowie rodzin prześladowanych profesorów, władze miasta i regionu oraz członkowie korpusu dyplomatycznego oraz profesorowie z Uniwersytetu w Heidelbergu - Peter-Christian Müller-Graaf i Peter Hommelhoff.

Rektor poinformował, że z okazji przypadającej w tym roku 80. rocznicy Sonderaktion Krakau Kolegium Rektorów Szkół Wyższych Krakowa wysłało do Muzeum i Miejsca Pamięci Sachsenhausen delegację, która oddała hołd ofiarom i złożyła tam kwiaty. Uniwersytet Jagielloński reprezentowali dziekani Wydziału Historycznego, profesorowie: Jan Święch, Stanisław Sroka i Judyta Rodzińska-Nowak, natomiast Akademię Górniczo-Hutniczą profesor Bronisław Barchański.

Wojewoda małopolski Piotr Ćwik odczytał list, który do uczestników Akademickiego Dnia Pamięci skierował prezydent RP Andrzej Duda. Głowa państwa podkreślała w nim, że hitlerowskie władze zdecydowały się na brutalną akcję przeciwko profesorom, ponieważ zdawały sobie sprawę, iż żadna perswazja nie skłoni ich do odrzucenia patriotycznego etosu polskiego uczonego oraz do sprzeniewierzenia się tradycjom uniwersytetu.

Wykład o rodzeniu się tradycji obchodów upamiętniających Sonderaktion Krakau wygłosił prof. Andrzej Chwalba. – W historii uniwersytetu nie było tak drastycznego przypadku agresji wobec prawdy i mądrości – mówił o wydarzeniach sprzed 80 lat prof. Chwalba. W wystąpieniu akcentował rolę pamięci, która jest częścią dziedzictwa narodu. Zauważył też, że uroczystości takie jak Akademicki Dzień Pamięci są sposobem dzielenia się doświadczeniem.

- Jesteśmy bezsilni wobec śmierci. Jesteśmy bezsilni wobec ludzkiego zapomnienia. Ale mimo to rację przyznajemy rzymskiemu poecie Sextusowi Propercjuszowi, gdy zapewnia nas z poetyckim żarem: Letum non omnia finit (śmierć nie kończy wszystkiego) – mówił w wystąpieniu zatytułowanym "Moralitet o bezsilności" przewodniczący Komitetu ds. Opieki nad Grobami Profesorów UJ prof. Jan W. Tkaczyński.

Następnie prof. Dorota Segda, rektor Akademii Sztuk Teatralnych w Krakowie, wyrecytowała wiersz Wiktora Woroszylskiego "Państwa faszystowskie".

Uroczystość zakończył Apel Pamięci odczytany praz przewodniczącą Samorządu Studentów UJ Marcelinę Kościołek. Po nim nastąpiło złożenie kwiatów pod tablicami pamiątkowymi w Collegium Novum oraz przy Dębie Wolności.

Po uroczystości odbyła się promocja książki prof. Ireny Paczyńskiej "Aktion gegen Universitäts-Professoren (Kraków, 6 listopada 1939 roku) i okupacyjne losy aresztowanych".

Artystycznym podsumawianiem dnia był koncert w kolegiacie św. Anny, podczas którego Chór Akademicki Uniwersytetu Jagiellońskiego Camerata Jagellonica wraz z Orkiestrą Symfoniczną PASSIONART wykonał Requiem d-moll (KV-626) Wolfganga Amadeusza Mozarta.

Zobacz video galerię
Zobacz galerię zdjęć
Polecamy również
Uczczono rocznicę wznowienia działalności UJ po II wojnie światowej

Uczczono rocznicę wznowienia działalności UJ po II wojnie światowej

Muzeum UJ wkrótce skończy 60 lat i zapowiada huczny jubileusz

Muzeum UJ wkrótce skończy 60 lat i zapowiada huczny jubileusz

Opłatek środowiska akademickiego Krakowa [ZDJĘCIA]

Opłatek środowiska akademickiego Krakowa [ZDJĘCIA]

Koncert jubileuszowy Chórów Akademickich UJ

Koncert jubileuszowy Chórów Akademickich UJ

Widok zawartości stron Widok zawartości stron