Przejdź do głównej treści

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Wiadomości

Nawigacja okruszkowa Nawigacja okruszkowa

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Jubileusz znamienitego teoretyka i historyka literatury

Jubileusz znamienitego teoretyka i historyka literatury

Prof. Ryszard Nycz, kierownik Katedry Antropologii Literatury i Badań Kulturowych Uniwersytetu Jagiellońskiego, otrzymał w środę srebrny medal "Plus ratio quam vis". Uroczystość w auli Collegium Novum była połączona z jubileuszem 70. urodzin tego jednego z najwybitniejszych autorytetów współczesnej polonistyki i kulturoznawstwa.

 

Uczestników uroczystości powitał rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego prof. Jacek Popiel, który przypomniał zebranym ideę medalu "Plus ratio quam vis", przyznawanego osobom szczególnie zasłużonym za działalność i dokonania dla dobra wspólnoty akademickiej oraz wyjątkowe zaangażowanie w sprawy uczelni. Prof. Jacek Popiel podkreślił, że prof. Ryszard Nycz został uhonorowany za autorstwo znakomitych książek i rozpraw, stworzenie pionierskiej na gruncie polskich nauk humanistycznych Katedry Antropologii Literatury i Badań Kulturowych oraz za pełnienie od kilkudziesięciu lat funkcji redaktora naczelnego pisma naukowego "Teksty Drugie" - jednego z najważniejszych na gruncie literaturoznawstwa i wytyczającego odkrywcze kierunki badawcze.

- Nie do przecenienia są zasługi profesora Nycza dla Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jest bowiem twórcą i założycielem Katedry Antropologii Literatury i Badań Kulturowych na Wydziale Polonistyki UJ. Tym samym zainicjował i rozwinął badania antropologiczno-kulturowe na obszarze literaturoznawstwa, przyczyniając się do stworzenia ośrodka badawczego. Wydawane z jego inspiracji i jego współautorstwa tomy "Kulturowej teorii literatury" zyskały już miano nowej szkoły badawczej w Polsce - mówiła w laudacji prof. Anna Łebkowska.

Wspomniała również o niezwykle ważnych osiągnięciach i zasługach prof. Ryszarda Nycza na rzecz Uniwersytetu Jagiellońskiego na gruncie dydaktyki. Wymieniła m.in. przebudowę studiów polonistycznych, stworzenie nowej specjalności antropologiczno-kulturowej w ramach kierunku filologia polska i kierunku kulturoznawstwo - teksty kultury. Laudatorka przypomniała też, że przez lata był kierownikiem studiów doktoranckich, a od 2019 roku jest przewodniczącym Rady Szkoły Doktorskiej Nauk Humanistycznych UJ.

- Profesor Nycz jako osobowość i wybitna indywidualność naukowa jest obdarzony aurą energetyzującą, pobudzającą do aktywności. Jest zarazem autorytetem nieautorytarnym. Nie narzuca swoich pomysłów na zasadzie jedynie słusznych idei badawczych, choć w ich obronie bywa stanowczy i zdecydowany. Zakłada jednak samodzielność innych badaczy, także swoich uczniów. Stawia na oryginalność i odpowiedzialność naukową. Dzieli się swoimi pomysłami, nie chowa ich pod korcem, zachęca, inspirując, ucząc nieodtwarzania jego myśli, ale własnej samodzielności i odkrywczej inwencji . Dany jest mu dar motywowania do pracy. Nie ukrywam, że wiele moich tekstów powstało z "nakazu" prof. Nycza, za co jestem mu wdzięczna - dodała prof. Anna Łebkowska.

Do widniejącej na medalu dewizy "Plus ratio quam vis" nawiązał w swoim wystąpieniu prof. Ryszard Nycz. Jak przyznał, sentencja ta zaintrygowała go na tyle, że postanowił sprawdzić, co znaczy i do czego skłania go rektor UJ apelem: plus ratio quam vis. Dzięki esejowi prof. Anny Wasyl dowiedział się, że nie jest to tylko uniwersalny apel o trzymanie się racji rozumu, a nie siły, przemocy, żądzy dominowania, podporządkowywania sobie wszystkiego.

- Najpierw okazało się, że jest to cytat z melancholijno-erotycznego elegijnego poematu Maximianusa z VI w. n.e., opłakującego swoje starcze niedołęstwo. Pomyślałem więc: Magnificencja daje mi do zrozumienia - jesteś starcem, pogódź się z tym i kieruj raczej resztkami kropel rozumu niżli fantazmatami starczej wyobraźni, co niewątpliwie jest bardzo rozsądną radą. Ale zaraz potem spostrzegłem, że sentencję tę Maximianus wcale nie kieruje do siebie, lecz do młodych. Pamiętajcie, powiada, że wszystko to stanie się również i waszym udziałem, więc szacunek wobec starości drugiego, to też szacunek wobec siebie samego - mówił prof. Ryszard Nycz.

I kontynuował: - Czytając bardzo liczne i rozmaite wykładnie tej sentencji, miałem nieodparte wrażenie, że jej erotyczne znaczenie w źródłowym tekście Maximianusa wydawało się interpretatorom na tyle wstydliwe, że uznali, iż najlepiej o nim nie wspominać w ogóle. Uważam, że to niesłuszne. Moim zdaniem jest przeciwnie. Właśnie dzięki aktywowaniu tego zwykle pomijanego wymiaru, sentencja staje się aktualna także dla młodych pokoleń. Tak rozumiana głosiłaby więc jako motto Uniwersytetu Jagiellońskiego: tu zrozumiesz i nauczysz się jak żyć mądrze i dobrze, troszcząc się nie tylko o ducha, ale i o naznaczane przez czas ciało. Najprawdopodobniej Karol Estreicher, pomysłodawca funkcji uniwersyteckiej dewizy tej sentencji, nie znał jej źródłowych znaczeń, ale jako mistrz w wynajdywaniu tradycji nie zawiódł i w tym przypadku.

Środowa uroczystość była także okazją do wręczenia prof. Ryszardowi Nyczowi księgi pamiątkowej "Sztuka inwencji: Ryszarda Nycza praktykowanie humanistyki: rozmowy, inspiracje, kontynuacje", która ukazała się nakładem Wydawnictwa Uniwersytetu Jagiellońskiego. Idea niniejszego tomu narodziła się w gronie badaczy z krakowskiej polonistyki. Do udziału w przedsięwzięciu zostali zaproszeni najbliżsi współpracownicy prof. Nycza z Katedry Antropologii Literatury i Badań Kulturowych oraz wszyscy jego doktoranci. Pewną wariację w stosunku do przyjętej konwencji "prac ofiarowanych" wprowadzają 3 rozmowy z jubilatem. Zawierają one cenny autokomentarz, pozwalają lepiej zrozumieć jego drogę intelektualną, kreślą ideowe, biograficzne i anegdotyczne tło. Pozostałe teksty, choć formalnie nie posiadają dialogowej postaci, są również w zdecydowanej większości świadectwem bezpośredniego spotkania z myślą prof. Ryszarda Nycza.

Zobacz galerię zdjęć
Polecamy również
Uczczono rocznicę wznowienia działalności UJ po II wojnie światowej

Uczczono rocznicę wznowienia działalności UJ po II wojnie światowej

Muzeum UJ wkrótce skończy 60 lat i zapowiada huczny jubileusz

Muzeum UJ wkrótce skończy 60 lat i zapowiada huczny jubileusz

Opłatek środowiska akademickiego Krakowa [ZDJĘCIA]

Opłatek środowiska akademickiego Krakowa [ZDJĘCIA]

Koncert jubileuszowy Chórów Akademickich UJ

Koncert jubileuszowy Chórów Akademickich UJ

Widok zawartości stron Widok zawartości stron