Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego (WPiA UJ) nawiązał współpracę z The Clooney Foundation for Justice (CFJ). Jednostki połączyły siły w celu monitorowania postępowań sądowych, które mogą nieść ryzyko naruszenia praw człowieka. Projekt umożliwi studentom zdobywanie wiedzy i doświadczenia na najwyższym poziomie. Jego wydziałowymi koordynatorami są dr Daniel Książek oraz dr Wojciech Górowski.
CFJ działa na rzecz sprawiedliwości, poprzez egzekwowanie odpowiedzialności za łamanie praw człowieka na całym świecie. Pracownicy Fundacji uważają, że sprawiedliwość wymaga walki o prawa osób, których opresyjne rządy poddały niesprawiedliwym procesom sądowym. Realizują ten cel poprzez program TrialWatch. Pracują także na rzecz ujawniania korupcji, która prowadzi do naruszeń praw człowieka. Fundacja wspiera też społeczności zmarginalizowane i narażone na nienawiść. Niesie pomoc dzieciom, które zmuszone do opuszczenia swoich domów pozbawione zostały możliwości nauki oraz uchodźcom starających się ułożyć sobie życie na nowo.
Inicjatorem współpracy jest Fundacja, która konsekwentnie rozszerza działalność na całym świecie. Jak wskazuje dr Daniel Książek, przy jednym z projektów padło pytanie o nawiązanie współpracy, pomiędzy CFJ a WPiA UJ przy międzynarodowym projekcie w zakresie monitorowania wybranych postępowań sądowych. Kilka tygodni trwał proces formalny. Pod koniec 2020 r. dziekan WPiA UJ prof. Jerzy Pisuliński złożył podpis na umowie i współpraca stała się faktem. Projekt TrialWatch jest koordynowany i nadzorowany przez osoby powiązane m.in. z Human Rights Institute na Columbia Law School, jednym z najlepszych uniwersytetów na świecie. Ma też wielu globalnych partnerów. Ta inicjatywa ma wymiar istotnie globalny. Więcej informacji można uzyskać na stronie cfj.org.
- Prawa człowieka są bardzo ważną częścią życia społecznego, która ewidentnie nabiera znaczenia. Dlatego cieszymy się, że możemy uczestniczyć w międzynarodowym projekcie, który globalnie analizuje i ocenia najbardziej znane przypadki zagrożone łamaniem praw człowieka. Na pewno podejmiemy inicjatywę zorganizowania wspólnej konferencji w Krakowie - mówi dr Daniel Książek.
Co ważne, po stronie UJ współpracę z CFJ prowadzi Studencka Poradnia Prawna Uniwersytetu Jagiellońskiego. Działa ona od 1997 roku i pomaga osobom, których nie stać na pomoc prawną. Studenci będą chodzić do sądów i monitorować te procesy zgodnie z ustalonymi procedurami. Będą robić notatki, a następnie omawiać wybrane kwestie z koordynatorami projektu.
Zdaniem dr. Wojciecha Górowskiego nie jest tajemnicą, że to co obecnie dzieje się w zakresie prawa aborcyjnego czy środowisk LGBT bezpośrednio wpływa na aspekt praw człowieka. Zwraca uwagę, że zainteresowanie sytuacją w naszym kraju jest ogromne. W ubiegły weekend jeden z wykładów w Yale Law School był poświęcony prawom kobiet w Polsce.
- Widzimy, jak liczne są uliczne protesty. Część z ich uczestników może mieć wkrótce procesy. Chcemy monitorować te postępowania jako osoby, które prawo interpretują i edukują. Oby wyniki naszych obserwacji zawsze były pozytywne dla instytucji w tym sensie, że te prawa będą przestrzegane - mówi.
Dziekan WPiA UJ przypomina, że współpraca w zakresie ochrony praw człowieka wpisuje się w długoletnią tradycję wydziału. Już w latach 90. poprzedniego wieku prof. Zbigniew Hołda łączył zagadnienia prawa penitencjarnego z ochroną praw człowieka. Aktywnie działał też w Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka. Rzecznikami praw obywatelskich byli profesorowie Wydziału Prawa i Administracji - prof. Tadeusz Zieliński i prof. Andrzej Zoll. Nauczyciele akademiccy z Katedry Prawa Międzynarodowego Publicznego są również sędziami w Europejskim Trybunale Praw Człowieka w Strasburgu - stałym sędzią jest do prof. Krzysztof Wojtyczek, zaś sędzią ad hoc dr hab. Michał Kowalski. Świadczy to uznaniu środowiska międzynarodowego dla osiągnięć w zakresie praw człowieka pracowników Wydziału Prawa i Administracji, którzy zajmują się tą problematyką w ramach prowadzonych badań. Od 1997 roku istnieje Studencka Poradnia Prawna, w ramach której działa Sekcja Praw Człowieka. Studenci, pod kierunkiem pracowników i prawników praktyków, przygotowują m.in. wnioski do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu. Pomagają również uchodźcom, którzy poszukują międzynarodowej ochrony w naszym kraju, udzielając im pomocy prawnej w uzyskaniu azylu.
- Od kilku lat funkcjonuje u nas Ośrodek Praw Człowieka i Prawa Humanitarnego, który zostanie niedługo przekształcony w Centrum Praw Człowieka. Chcemy w tym Centrum skoordynować zarówno działalność edukacyjną, jak i badawczą w zakresie praw człowieka. Zamierzamy bardziej położyć nacisk na klasyczne działania związane z ochroną praw człowieka. Jednym z pomysłów jest to, by Centrum wyrażało opinie jako przyjaciel sądu. Jest to możliwe w postępowaniach przed sądami międzynarodowymi związanymi z ochroną praw człowieka czy sprawach kierowanych przeciwko Polsce do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Będziemy też chcieli zaoferować studentom nowe zajęcia, które będą związane z praktyczną wiedzą dotyczącą postępowań w sprawach ochrony praw człowieka - przekonuje prof. Jerzy Pisuliński.
