Instytut Socjologii Uniwersytetu Jagiellońskiego zaprasza na wykład prof. Michała Kaczmarczyka "Wiedza w obliczu populizmu", który odbędzie się w ramach cyklu Spotkań Mistrzowskich Instytutu Socjologii UJ z wybitnymi przedstawicielami życia naukowego w Polsce i na świecie. Wykład odbędzie się online na platformie MsTeams.
"Sieć internetowa i związane z nią technologie niebywale zwiększyły dostępność wiedzy i możliwość uzupełniania jej zasobów przez niemal każdego. Jednocześnie w społeczeństwie informacyjnym spada zaufanie do ekspertów i rośnie wiara w niesprawdzone przekonania. Zjawiska te bywają uważane za jedno ze źródeł sukcesów populizmu politycznego. Jednym z jego przejawów jest zresztą wzbudzanie niechęci do ekspertów i przenoszenie idei równości politycznej do sfery wiedzy, tak jakby wszyscy mieli równe prawo do bycia ekspertami w każdej sprawie. Tendencję tę wzmacnia jeszcze głoszone niekiedy hasło zastąpienia ekspertów 'sztuczną inteligencją'.
W proponowanym wykładzie chciałbym potraktować wiedzę nie jako zasób, lecz proces i ukazać ją w trzech przykładowych kontekstach praktycznych: jako wiedzę profesjonalną, jako wiedzę naukową oraz, w szczególności, wiedzę socjologiczną. Odnosząc się do każdego z tych rodzajów wiedzy pokażę, jak jest ona tworzona, jakie pełni funkcje społeczne i jakim wyzwaniom musi współcześnie sprostać. Szczególną uwagę chciałbym poświęcić wiedzy profesjonalnej, związanej z działalnością profesjonalną, którą definiuję, za Niklasem Luhmannem jako związaną z pracą nad ludźmi. Będę dowodził, że tego rodzaju działalność obejmuje nie tylko wiedzę techniczną związaną wykonywanymi czynnościami, ale także wiedzę interakcyjną oraz refleksyjną dotyczącą funkcji systemu społecznego, z którym dana profesja jest związana. Odniosę się między innymi do profesji sędziowskiej i jej funkcji w systemie prawa oraz całym społeczeństwie. Będę przy tym starał się uzasadnić tezę, że ponieważ wiedza profesjonalna nie ogranicza się do 'usługi eksperckiej', profesje nie mogą zostać łatwo zastąpione przez sztuczną inteligencję, a ich osłabienie przez populizm i nowe autorytaryzmy może mieć dalekosiężne skutki dla struktury nowoczesnych społeczeństw. Na koniec powiem o tym, dlaczego moim zdaniem, niektóre tendencje teoretyczne we współczesnej socjologii zamiast wiedzę wzmacniać mogą niekiedy prowadzić do jej dezawuacji" - napisał w prof. Michał Kaczmarczyk w streszczeniu swojego wystąpienia.
Wykład odbędzie się 18 listopada 2021 roku o godz. 18.00 na platformie MsTeams:
- link do spotkania,
- kod zespołu: vl9n1aj.
Prof. Michał Roch Kaczmarczyk jest socjologiem i prawnikiem. Pracuje w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Gdańskiego, w którym kieruje Zakładem Teorii Socjologicznej i Metodologii Nauk Społecznych. Interesuje się historią teorii społecznej, arbitrażem międzynarodowym, ruchami protestu oraz nieposłuszeństwem obywatelskim. Był redaktorem "Studiów Socjologicznych" oraz komitetu redakcyjnego serii wydawniczej "Współczesne teorie socjologiczne" wydawnictwa Nomos. Tłumaczy literaturę naukową z języka niemieckiego i angielskiego.
Jego książka "Wstęp do socjologicznej teorii własności" otrzymała w 2007 roku Nagrodę im. Ludwika Krzywickiego Polskiej Akademii Nauk. Za tłumaczenie "Systemu społecznego Talcotta Parsonsa" został w 2010 roku nagrodzony przez Polskie Towarzystwo Socjologiczne. W latach 2010-2012 był stypendystą Fundacji Kościuszkowskiej, a w latach 2011-2012 prowadził zajęcia na State University of New York at Buffalo. Był też stypendystą Swedish Collegium for Advanced Study w Uppsali oraz w Max-Weber-Kolleg w Erfurcie. W 2020 został wyróżniony Nagrodą im. Jana Długosza za książkę "Aporia wolności. Krytyka teorii społecznej". Za tę samą książkę otrzymał także Nagrodę Dziennikarzy na Poznańskich Targach Książki.