6 listopada 1939 r. niemieccy okupanci przeprowadzili podstępną akcję, nazwaną później Sonderaktion Krakau, w wyniku której 183 krakowskich profesorów i nauczycieli akademickich zostało aresztowanych, a następnie wywiezionych do obozów koncentracyjnych, gdzie kilkunastu z nich straciło życie. Rocznicę tych tragicznych wydarzeń Uniwersytet Jagielloński od lat czci jako Dzień Pamięci. W tym roku po raz pierwszy obchodzono go jako Akademicki Dzień Pamięci, gdyż w uroczystości włączyły się wszystkie uczelnie skupione w Kolegium Rektorów Szkół Wyższych Krakowa.

Uroczystości, które odbyły się w Collegium Novum UJ poprzedziły wizyty na krakowskich cmentarzach, gdzie złożono kwiaty i zapalono znicze na grobach profesorów. Na cmentarz na Salwatorze udała się delegacja, na czele której stał prorektor ds. dydaktyki prof. Andrzej Mania. Z kolei na Cmentarzu Rakowickim zebranych powitał rektor UJ prof. Wojciech Nowak, który przypomniał, że wśród aresztowanych przed 76 laty byli uczeni nie tylko z Uniwersytetu Jagiellońskiego, ale także ówczesnej Akademii Górniczej, dziś AGH, czy Akademii Handlowej, poprzedniczki dzisiejszego Uniwersytetu Ekonomicznego. Przedstawiciele UJ odwiedzili groby lekarza i chirurga prof. Aleksandra Bossowskiego (1858-1921), aresztowanego podczas Sonderaktion Krakau prawnika prof. Franciszka Bossowskiego (1879-1940), historyka prof. Antoniego Wachholza (1814-1873) oraz kryminologa prof. Leona Wachholza (1867-1942), ofiar Sonderaktion Krakau. Następnie odsłonięto odnowiony staraniem Komitetu ds. Opieki nad Grobami Profesorów UJ nagrobek prof. Bogumiła Pawłowskiego (1898-1971) - botanika, znakomitego systematyka i geografa roślin, kierownika Katedry Systematyki i Geografii Roślin UJ oraz dyrektora Ogrodu Botanicznego.

Kwiaty, w obecności prorektora UJ ds. CM prof. Piotra Laidlera oraz przedstawicieli wojska i samorządu studentów, złożono także pod tablicą upamiętniającą uwięzienie aresztowanych profesorów w koszarach przy ul. Wrocławskiej 82.

O godz. 11.00 rozpoczęło się spotkanie w sali nr 56 Collegium Novum, gdzie zebrały się rodziny aresztowanych w 1939 r. profesorów, władze Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz pozostałych krakowskich uczelni, przedstawiciele władz samorządowych i wojewódzkich, korpus dyplomatyczny i dowódcy Wojska Polskiego.

Pamięć o Sonderaktion Krakau to zobowiązanie wobec naszych poprzedników, ale jest to również obowiązek wobec młodego pokolenia.

76 lat temu w tej sali, noszącej wówczas numer 66 i imię Mikołaja Kopernika, działy się straszne rzeczy. Profesorów krakowskich uczelni, przybyłych na zorganizowany przez niemieckich okupantów odczyt, aresztowało SS. Uwiezionych wywieziono następnie do obozów koncentracyjnych - przypomniał rektor UJ prof. Wojciech Nowak.

Jak co roku wracamy do tych wydarzeń, chcąc uczcić pamięć i oddać hołd represjonowanym. To jest nasza misją, o której nie możemy zapomnieć. Jest to dla nas także istotny znak na przyszłość. Pamiętajmy o tym nie tylko z powodu racji historycznych, ale również dlatego, że chcemy aby nasza dewiza – plus ratio quam vis, urzeczywistniała się w świecie, w którym żyjemy – powiedział rektor.

Następnie głos zabrał profesor Jan Wiktor Tkaczyński, inicjator i przewodniczący Komitetu ds. Opieki nad Grobami Profesorów UJ, który w swoim przemówieniu powiedział, że „podtrzymywanie pamięci o naszych zmarłych koleżankach i kolegach powinno być postrzegane nie tylko jako probierz naszych wysiłków w sprostaniu wymaganiom czasów współczesnym, ale także jako często nieodrobiona lekcja pokory wobec dokonań naszych poprzedników".

Pamiętajmy o naszych zmarłych. Chociaż odeszli, są z nami. Chociaż odeszli, my jesteśmy z nimi.

Spotkanie w sali 56 wzbogacone było projekcją filmu „Universita restituta", opowiadającego o inauguracji pierwszego po wojnie roku akademickiego na Uniwersytecie Jagiellońskim, która odbyła się 19 marca 1945 roku.

Na zakończenie uroczystości odbył się Apel Pamięci, odczytany przez Patrycję Piłat, przewodniczącą Samorządu Studentów UJ. Po nim nastąpiło złożenie kwiatów pod tablicami pamiątkowymi w Collegium Novum oraz przy Dębie Wolności.

Materiał filmowy z uroczystości dostępny jest w uniwersyteckim kanale YouTube.