Instytut Kultury Willa Decjusza we współpracy z Uniwersytetem Jagiellońskim w Krakowie na podstawie porozumienia z 20 lipca ub.r. rozpoczął realizację Programu Rezydencji w ramach międzynarodowej sieci Scholars at Risk (SAR). Na początku grudnia 2020 przyjął pierwszego w Polsce stypendystę SAR - prof. Candana Badema, znanego tureckiego historyka, którego w ostatnich latach dotknęły represje w związku z falą zwolnień na tamtejszych uniwersytetach.
- Jestem wdzięczny sieci Scholars at Risk za jej działalność niosącą pomoc i wsparcie prześladowanym, wygnanym i w inny sposób represjonowanym naukowcom z całego świata. Jestem szczęśliwy, że udało mi się trafić do pięknego Krakowa. Zamierzam kontynuować tu moje badania i nawiązać współpracę z polskimi akademikami. Chciałbym również, o ile to będzie możliwe, dotrzeć do zbiorów polskich archiwów. Jestem niezmiernie wdzięczny władzom Uniwersytetu Jagiellońskiego i Instytutowi Kultury Willa Decjusza za umożliwienie mi pobytu i pracy naukowej – mówił prof. Badem po swoim przyjeździe do Willi Decjusza.
Prof. Candan Badem, nie mogąc bezpiecznie kontynuować swojej pracy i działalności badawczej w Turcji, uzyskał pomoc właśnie w ramach programu Scholars at Risk. Wsparcia i schronienia prześladowanemu naukowcowi udzielili Instytut Kultury Willa Decjusza, miasto Kraków oraz Uniwersytet Jagielloński.
- Kraków jest miastem otwartym, miastem wolności słowa i wolności artystycznej. Od wielu lat jesteśmy też miastem schronienia dla prześladowanych twórców, a od dekady należymy prestiżowej sieci ICORN, w Radzie Dyrektorów której zasiada nasz przedstawiciel. Rola miasta schronienia zobowiązuje nas do tworzenia dogodnych warunków dla wolności słowa, wyrazu artystycznego i form wypowiedzi. Realizujemy tę ideę we współpracy z krakowskimi instytucjami kultury oraz ośrodkami akademickimi. Dlatego cieszę się, że Willa Decjusza jest naturalnym azylem dla twórców, pisarzy, artystów rezydentów, a współpraca na linii: miasto – Instytut Kultury Willa Decjusza – Uniwersytet Jagielloński realizuje tak ważną ideę wolności sztuki i nauki – podkreśla Jacek Majchrowski, prezydent Miasta Krakowa.
Tureckiego historyka powitał w uniwersyteckiej społeczności rektor UJ prof. dr hab. Jacek Popiel: - Cieszę się, że ten ważny projekt wspierający naukowców jest realizowany w praktyce. Naszego pierwszego stypendystę - prof. Candana Badema, specjalistę z dziedziny nauk humanistycznych – witam na Uniwersytecie Jagiellońskim i życzę owocnego pobytu oraz udanej współpracy z naszym środowiskiem akademickim.
Pobyt stypendialny potrwa do kwietnia 2021 r. W tym czasie prof. Badem będzie miał okazję kontynuować swoją pracę naukową oraz nawiązać współpracę z innymi badaczami, nie tylko z krakowskiego środowiska uniwersyteckiego, ale również międzynarodowego. Ten aspekt podkreśla prof. Beata Kowalska, Rzeczniczka Praw i Wartości Akademickich (przedstawicielka UJ w SAR) – jakość naszych badań zależy od otwartej, nieskrępowanej, krytycznej debaty naukowej, pobudzanej wielością idei i perspektyw oraz świadomością społecznej odpowiedzialności uniwersytetu. Autorytarne rządy często uderzają w autonomię nauki. Jestem dumna z tego, że Uniwersytet Jagielloński jako pierwsza uczelnia w kraju gości stypendystę SAR.
- Cieszymy się mogąc gościć pierwszego w Polsce stypendystę międzynarodowej sieci SAR. Współpraca z tą organizacją została zainicjowana przez Willę Decjusza w roku 2017, w czasie międzynarodowej konferencji poświęconej wolności akademickiej. Po trzech latach, dzięki zaangażowaniu Uniwersytetu Jagiellońskiego współpraca weszła w nową fazę – gościmy w Instytucie Kultury Willa Decjusza prof. Candana Badema. Jest to kolejny, realizowany przez Willę Decjusza program rezydencji. Cieszymy się, że profesor Badem jest bezpieczny w Krakowie i że możemy wspierać go w kontynuowaniu pracy naukowej - mówi Dominka Kasprowicz, dyrektor Instytutu Kultury Willa Decjusza.
Candan Badem (ur. 1970) – turecki uczony, historyk. W 2001 uzyskał tytuł magistra filologii rosyjskiej i studiów wschodnio-europejskich na Uniwersytecie Birmingham w Wielkiej Brytanii. W 2007 obronił doktorat z historii wojen osmańskich na stambulskim Uniwersytecie Sabancı. Przez osiem lat wykładał na uniwersytecie, prowadząc kursy translatorskie z języka rosyjskiego, historii kulturowej, a także historii centralnej tureckiej Azji. Uczestniczył w licznych międzynarodowych konferencjach i sympozjach naukowych, Jest autorem szeregu artykułów naukowych oraz redaktorem publikacji na temat imperium osmańskiego oraz Kaukazu. Prowadził badania z zakresu historii Turcji w państwowych archiwach Wielkiej Brytanii, Armenii, Gruzji i Niemiec. W 2009 został jako pierwszy turecki historyk dopuszczony do zbiorów Narodowego Archiwum Armenii w Erywaniu. Płynnie posługuje się językiem rosyjskim i angielskim.
W 2016 roku złożył podpis pod publiczną petycją, wzywającą władze tureckie do wznowienia dialogu z frakcjami z południowo-wschodniej części kraju. Rząd turecki oskarżył sygnatariuszy petycji o zdradę oraz propagowanie terroryzmu i obrazę dobrego imienia Turcji. W sierpniu 2016 na mocy rządowego dekretu prof. Badem został wykluczony ze wszystkich publicznych uniwersytetów i urzędów państwowych. W lutym 2019 roku naukowiec został uznany za winnego i skazany na prawie dwa lata pozbawienia wolności w związku z podpisaniem petycji. Zostały na niego nałożone także ograniczenia w podróżowaniu, obowiązujące do 22 sierpnia 2020 r.
Sieć Scholars at Risk to międzynarodowa sieć instytucji akademickich i osób, której misją jest ochrona prześladowanych członków społeczności uniwersyteckiej oraz promocja wolności akademickiej. Organizując tymczasowe miejsca pracy na uniwersytetach partnerskich i uczelniach wyższych, zapewnia bezpieczeństwo zagrożonym akademikom. Dzięki temu mogą kontynuować pracę naukową do czasu poprawy warunków i powrotu do krajów pochodzenia. SAR świadczy także usługi doradcze dla uczonych i instytucji goszczących, organizuje kampanie na rzecz badaczy uwięzionych czy represjonowanych w swoich krajach pochodzenia, monitoruje ataki na społeczność akademicką na całym świecie oraz proponuje wdrażanie nowych narzędzi i strategii promowania wolności akademickiej. W programie zrzeszonych jest 507 uniwersytetów, szkół wyższych i stowarzyszeń w 39 krajach. Uniwersytet Jagielloński i Instytut Kultury Willa Decjusza dołączyły do sieci jako pierwsze i na razie jako jedyne organizacje w Polsce.
