3 marca w auli Collegium Novum Uniwersytetu Jagiellońskiego zostanie wręczona Nagroda im. ks. Stanisława Musiała, przyznawana osobom zasłużonym dla dialogu chrześcijańsko- i polsko-żydowskiego. W tym roku za twórczość nagrodzona została historyczka Małgorzata Międzobrodzka, a za działalność społeczną - nauczycielka Agnieszka Mysakowska.
Małgorzata Międzobrodzka jest autorką książki o historii wielickich Żydów "Żydzi w Wieliczce. Opowieść dokumentalna". To monumentalne, liczące ponad 500 stron dzieło, ukazało się w 80. rocznicę Zagłady wielickich Żydów. Autorka od 1997 do 2016 roku kierowała działem historycznym Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka. W tym czasie przygotowała 2 wystawy o wielickich Żydach, wygłaszała referaty, badała archiwa, nawiązywała kontakty z dawnymi żydowskimi obywatelami miasta. Te wszystkie działania miały duże znaczenie dla przywracania w Wieliczce pamięci o jej dawnych mieszkańcach.
Książkę "Żydzi w Wieliczce. Opowieść dokumentalna" napisała już na emeryturze, pracując nad dokumentacją na własny rachunek i z własnej potrzeby serca. Starała się udokumentować wszelkie przejawy obecności Żydów w życiu miasta i wielickiej kopalni. Ustaliła i sporządziła bogate kalendarium miejscowej społeczności żydowskiej. Oprócz licznych materiałów archiwalnych wykorzystała też relacje i świadectwa Ocalałych z Holokaustu, a odpisy dokumentów umieszczone w aneksie mogą być pomocne dla osób poszukujących informacji o swoich przodkach mieszkających w Wieliczce.
- Pisząc o mieszkających kiedyś w Wieliczce Żydach, uświadomiłam sobie, że próbuję przywrócić historii miasta jej część zapomnianą, część trudną, skomplikowaną, tragiczną, ale nierozdzielną. Może dzięki tej książce młodzi wieliczanie dostrzegą - czy tego chcą, czy nie - że polsko-żydowska przeszłość miasta jest także ich historią. Może szukający tu korzeni potomkowie Ocalonych spróbują zrozumieć złożoność tego miejsca. Może uda nam się wspólnie zbudować most nad przerwaną pamięcią - mówi autorka książki "Żydzi w Wieliczce. Opowieść dokumentalna".
Agnieszka Mysakowska jest nauczycielką historii w II LO im. J. Korczaka w Wieluniu. Od lat konsekwentnie podejmuje wysiłki na rzecz dialogu kultur i ocalania pamięci o wieluńskich Żydach oraz wychowania młodzieży w duchu dialogu i szacunku wobec innych. Jej działalność obejmuje wiele dziedzin: organizowanie wydarzeń, spotkań, spacerów czy lekcji, nawiązywanie kontaktów z potomkami wieluńskich Żydów, obchodzenie ważnych rocznic, starania o upamiętnienie dawnych mieszkańców w przestrzeni miasta. Jest założycielką grupy Szkoły Dialogu "Szlakiem Wieluńskich Żydów" i facebookowej strony pod tym samym tytułem oraz Liderką Dialogu w ramach Forum Dialogu.
Laureatka skutecznie angażuje swoich uczniów w takie inicjatywy jak upamiętnianie ofiar Zagłady, współpraca z żydowską szkołą z Meksyku, udział w spotkaniach z potomkami Żydów z Wielunia, wystawach, konkursach czy warsztatach języka hebrajskiego. W swojej działalności współpracuje też z lokalnymi władzami i instytucjami, czego efektem jest coraz wyraźniejsza obecność tematyki dawnych żydowskich mieszkańców Wielunia. Od wielu lat z jej inicjatywy obchodzone są w Wieluniu uroczystości rocznicowe w miejscu dawnej synagogi, a w 2022 roku po raz pierwszy odbyły się na terenie byłego getta. Tego dnia dzięki wsparciu burmistrza odsłonięto pomnik upamiętniający ofiary wieluńskiego getta, a na pl. Jagiellońskim posadzono Dąb Pamięci, co sprawiło, że w przestrzeni miasta zostało materialnie upamiętnione wieluńskie getto.
Nagrodę ustanowił Klub Chrześcijan i Żydów "Przymierze". Jej fundatorami są Rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego, Prezydent Miasta Krakowa i Gmina Wyznaniowa Żydowska w Krakowie. Wyboru laureatów dokonuje kapituła, której przewodniczy Rektor UJ. Nagroda jest przyznawana w 2 kategoriach: za twórczość promującą ducha dialogu i współpracy chrześcijańsko-żydowskiej i polsko-żydowskiej oraz za podejmowanie inicjatyw społecznych na rzecz pojednania.
Patron nagrody ks. Stanisław Musiał (1938-2004) był wytrwałym rzecznikiem dialogu chrześcijańsko-żydowskiego, konsekwentnie krytykował wszelkie przejawy antysemityzmu i ksenofobii, za co uhonorowano go m.in. Nagrodą im. Jana Karskiego i Poli Nireńskiej. Od 1981 roku był redaktorem "Tygodnika Powszechnego", a w latach 1990-1991 zastępcą redaktora naczelnego. Publikował także w "Gazecie Wyborczej", "Wprost", "Polin" i "Midraszu". Ks. Musiał był autorem ważnej książki piętnującej grzech antysemityzmu "Czarne jest czarne". Po jego śmierci, z inicjatywy krakowskiej społeczności żydowskiej, na cmentarzu żydowskim w Krakowie przy ul. Miodowej odsłonięto tablicę poświęconą jego pamięci.
