Przejdź do głównej treści

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Wiadomości

Nawigacja okruszkowa Nawigacja okruszkowa

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Marian Turski i Anna Brzyska nagrodzeni za zasługi dla dialogu

Marian Turski i Anna Brzyska nagrodzeni za zasługi dla dialogu

Dziennikarz i historyk Marian Turski oraz działaczka społeczna Anna Brzyska odebrali 8 października w Akademii Ignatianum w Krakowie Nagrody im. ks. Stanisława Musiała za rok 2020, które są przyznawane osobom zasłużonym dla dialogu chrześcijańsko- i polsko-żydowskiego. O wyborze laureatów decyduje kapituła, której przewodniczy rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego prof. Jacek Popiel.


Mimo że nazwiska laureatów za rok 2020 zostały ogłoszone 5 marca br. w rocznicę śmierci ks. Stanisława Musiała, termin uroczystości wręczenia nagród przesunięto na jesień ze względu na ograniczenia związane z epidemią. Dziś w Auli Wielkiej im. Grzegorza Piramowicza uhonorowani mogli w końcu odebrać pamiątkowe statuetki i dyplomy. Za twórczość w duchu dialogu i współpracy chrześcijańsko- i polsko-żydowskiej nagrodzono Mariana Turskiego. Ten urodzony w 1926 roku historyk i dziennikarz w młodości sam doświadczył prześladowania: w czasie wojny był przesiedlony do łódzkiego getta, następnie więziony w obozie koncentracyjnym Auschwitz-Birkenau i w Buchenwaldzie, przeżył marsz śmierci z Auschwitz do Wodzisławia Śląskiego. Dziś przestrzega przed obojętnością na najdrobniejsze nawet przejawy zła.

Marian Turski wciąż jest niezwykle aktywny, zaangażowany m.in. w działalność Międzynarodowego Komitetu Oświęcimskiego, Rady Muzeum Historii Żydów Polskich "Polin" i Stowarzyszenia Żydowski Instytut Historyczny, stał się dla wielu osób autorytetem moralnym. W swoim wystąpieniu wiele ciepłych słów powiedział pod adresem ks. Stanisława Musiała, który był jego serdecznym przyjacielem.

- Staszka poznałem na początku lat 90. Będę tak o nim mówił, bo miał taki styl - z wieloma rozmówcami od razu przechodził na "ty". Wielokrotnie bywał w naszym mieszkaniu. Staszek nosił w sobie cierpienie i winy całego świata. Nosił w sobie poczucie winy za to, co się stało złego. Czuł się winny mojego hiobowego losu. Myślę, że to, co Staszka łączyło ze mną, to przede wszystkim wspólna nuta czy element cierpienia. Był jednym z tych, którzy pomogli mi coś zrozumieć w moim życiu. Wychowałem się w wierzącej, żydowskiej rodzinie. W czasie wojny stałem się jednak ateistą. Moje dzieciństwo było troszeczkę znaczone elementami antysemityzmu ludowego, nie bez udziału księży. Stąd i moje odchylenie w drugą stronę. Wśród osób, które potrafiły mi przywrócić spojrzenie na drugą stronę, był m.in. Staszek Musiał. Dzięki niemu zrozumiałem intencje drugiej strony - mówił Marian Turski.

I dodał na zakończenie: Kiedy Staszek ostatni raz wychodził z naszego mieszkania, oboje z żoną Haliną nagle powiedzieliśmy sobie: "i skąd u Musiała ten smutek żydowski". Gdyby dzisiaj żył, podejrzewam, że jego smutek z wielu, wielu powodów byłby dużo głębszy.

W kategorii dotyczącej inicjatyw społecznych kapituła nagrodziła Annę Brzyską, zaangażowaną w przywracanie pamięci o przedwojennej żydowskiej społeczności Brzeska. Sylwetkę oraz dokonania laureatki przedstawił w laudacji prof. Jacek Popiel. Podkreślił, że jej zainteresowanie brzeskimi Żydami było zupełnie przypadkowe. Podczas wizyty, którą w listopadzie 2014 roku złożyła wraz z mężem na rodzinnym grobie, zdecydowała się odwiedzić pobliski kirkut. Widok żydowskiego cmentarza - przerażająco wówczas zaniedbanego, porośniętego dziką, agresywnie pleniącą się roślinnością - wywarł na niej ponure i ogromnie przygnębiające wrażenie.

- Anną Brzyską powoduje zatem, jak wolno sądzić, autentyczna wiara w sens słynnego wezwania Mariana Turskiego: "nie bądź obojętny". Pierwsze jej przedsięwzięcia zrodziły się wszak z oporu wobec bierności i bezczynności. Podejmowane przez nią działania zorientowane były zrazu na osiągnięcie doraźnych celów. Miały bowiem jedynie zatrzymać postępującą degradację brzeskiego kirkutu. Brzyska prędko zdała sobie jednak sprawę, że same tylko prace porządkowe, niechby nawet prowadzone z największą pieczołowitością, nie wystarczą, aby zachować pamięć o pochowanych na nim mieszkańcach przedwojennego Brzeska. Konieczne okazało się podjęcie zdecydowanych, odpowiednio skoordynowanych i na znacznie szerszą skalę zakrojonych działań - mówił rektor UJ i dodał, że dziś Anna Brzyska realizuje szereg różnorodnych inicjatyw na rzecz upamiętnienia żydowskiej społeczności przedwojennego Brzeska, służących umacnianiu i kontynuacji dialogu polsko-żydowskiego oraz integracji wspólnoty chrześcijan i Żydów.

Anna Brzyska dziękując za wyróżnienie, przyznała, że nie odbiera go jako nagrody dla siebie. Jak mówiła, osobom, które zajmują się polsko-żydowskim dialogiem, nie chodzi o promocję własnej osoby. Nikt z nich nie oczekuje uznania. W dalszej części swojego wystąpienia podkreśliła, że w obecnym świecie jest tyle zła i podziałów, że większości z nas wydaje się, że nie damy rady tego zmienić, przez co ludzie stają się obojętni i taką postawę przekazują kolejnym pokoleniom.

- Nikt z nas nie może zmienić całego świata na lepsze. Nie zwalnia nas to jednak z odpowiedzialności z naprawiania tego, co złe w naszym najbliższym otoczeniu. Od prawie 7 lat jednym z takich moich obszarów jest dbanie o żydowską pamięć w Brzesku. Łącząc potomków brzeskich Żydów z ich korzeniami i organizując spotkania żydowskiej młodzieży z uczniami tutejszych szkół, staramy się przywracać pamięć o tej przedwojennej społeczności. Często odnajdujemy zapomniane historie. Robimy to zarówno dla zamordowanych Żydów, którzy stanowili 60 proc. mieszkańców Brzeska, jak i ich potomków. Pamięć jest miarą naszego człowieczeństwa. Ufam, że dzięki naszemu zaangażowaniu, dusze brzeskich Żydów odzyskują spokój i wolność. Patrzymy też w przyszłość, wierząc, że starczy nam mądrości i wrażliwości, żeby dokonywać dobrych wyborów - podkreśliła Anna Brzyska.

Nagrodę im. ks. Stanisława Musiała ustanowił Klub Chrześcijan i Żydów "Przymierze" w 2008 roku. Przyznawana jest w 2 kategoriach: za twórczość i działalność społeczną. Jej fundatorami są Rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego, Prezydent Krakowa i Gmina Wyznaniowa Żydowska w Krakowie. Zmarły 5 marca 2004 roku patron nagrody był jezuitą, cenionym publicystą, mądrym, odważnym i szlachetnym duszpasterzem, rzecznikiem dialogu chrześcijańsko-żydowskiego oraz pojednania Polaków i Żydów, który konsekwentnie krytykował wszelkie przejawy antysemityzmu i ksenofobii.

Zobacz galerię zdjęć
Polecamy również
Prof. Marian Mrozek laureatem Nagrody Głównej PTM im. Hugona Steinhausa

Prof. Marian Mrozek laureatem Nagrody Głównej PTM im. Hugona Steinhausa

Orły "Wprost" dla przedstawicieli społeczności akademickiej UJ

Orły "Wprost" dla przedstawicieli społeczności akademickiej UJ

Robert Szuchta i Agnieszka Cahn odebrali Nagrodę im. ks. Stanisława Musiała

Robert Szuchta i Agnieszka Cahn odebrali Nagrodę im. ks. Stanisława Musiała

Badaczki Uniwersytetu Jagiellońskiego z Nagrodami Ministra Nauki

Badaczki Uniwersytetu Jagiellońskiego z Nagrodami Ministra Nauki

Widok zawartości stron Widok zawartości stron