O. Ludwik Wiśniewski OP, Łukasz Garbal oraz Lidia i Jerzy Owsiakowie – oto laureaci tegorocznej edycji Nagrody Znaku i Hestii im. ks. Józefa Tischnera. Wyróżnienie otrzymali podczas uroczystej gali, która odbyła się 30 marca w Akademii Sztuk Teatralnych w Krakowie, ostatniego wydarzenia 19. Dni Tischnerowskich, których współorganizatorem jest Uniwersytet Jagielloński.

Przyznawana nieprzerwanie od 2001 roku nagroda jest wyróżnieniem szczególnym, ponieważ stanowi wyraz uznania nie tylko za zasługi intelektualne, ale również charakter i postawę laureatów wobec świata. Zwycięzcy wyłaniani są w trzech kategoriach: pisarstwa religijnego lub filozoficznego stanowiącego kontynuację Tischnerowskiego „myślenia według wartości”, publicystyki lub eseistyki na tematy społeczne, która uczy Polaków przyjmować „nieszczęsny dar wolności” oraz inicjatyw duszpasterskich i społecznych współtworzących „polski kształt dialogu Kościoła i świata”. W skład Kapituły Nagrody wchodzą ks. Adam Boniecki (przewodniczący), Witold Dudziński, Jacek Karnowski, abp Grzegorz Ryś, Władysław Stróżewski, Piotr M. Śliwicki, Łukasz Tischner (sekretarz), Karolina Wigura i Henryk Woźniakowski.

Galę otworzyła rektor AST prof. Dorota Segda, wspominając jedno ze swych spotkań z ks. Tischnerem, który począwszy od roku 1980 prowadził na tej uczelni wykłady monograficzne poświęcone filozofii dramatu. Jak wyznała, to właśnie interpretacja  ks. Tischnera wiersza „Niewola” Cypriana Kamila Norwida rozbudziła w niej miłość do poety oraz do wolności.

Nazwiska tegorocznych laureatów ogłosił przewodniczący kapituły Nagrody ks. Adam Boniecki. Następnie odbyła się projekcja krótkich materiałów filmowych na temat ich dokonań, po której wręczono nagrody.

W kategorii pisarstwa religijnego lub filozoficznego uhonorowano o. Ludwika Wiśniewskiego za jego książkę „Nigdy nie układaj się ze złem. Pięćdziesiąt lat zmagań o Kościół i Polskę”. Jak czytamy w uzasadnieniu, duszpasterz „odważnie upomina się o powrót do wartości ewangelicznych w myśleniu o Polsce i o świecie. W jego tekstach współczesne chrześcijaństwo uwalnia się od grymasu niechęci do świata i odzyskuje swój źródłowy blask”. Według słów ks. Bonieckiego w czasach powszechnego braku autorytetów o. Wiśniewski jawi się jako osoba bardzo szczególna, której głos jest zawsze wyraźnie słyszalny. – Wie, kiedy iść pod prąd i chce dotykać spraw, których inni woleliby nie dotykać – podsumował redaktor senior „Tygodnika Powszechnego”.

– Jestem bardzo onieśmielony. Chciałbym bardzo serdecznie podziękować jury, a w szczególności księdzu Adamowi. W moim życiu najważniejsze są dwie koncepcje. Pierwszą z nich jest autonomia sumienia. Od wieków mówi się w Kościele za św. Tomaszem, że sumienie jest najwyższym autorytetem. Często jednak zaprzecza się temu, kiedy sumienie nie stoi w zgodzie z doktryną Kościoła. Drugą koncepcją są słowa, którymi kieruję się od lat 70.: „nienawiść zabija”. Zabija i tego, kogo się nienawidzi, i tego, który nienawidzi – mówił o. Wiśniewski, odbierając nagrodę.

W kategorii publicystyki lub eseistyki na tematy społeczne wyróżnienie zdobył Łukasz Garbal, nagrodzony za książkę „Jan Józef Lipski. Biografia źródłowa”. Stanowi ona „fresk dwudziestowiecznego polskiego losu. Opowieść o życiu Jana Józefa Lipskiego służy nie tylko przypomnieniu tej legendarnej postaci, lecz także pokazaniu, że współczesna Polska może być inna. Autor proponuje swym czytelnikom lekcję dojrzałego patriotyzmu, który łączy, a nie dzieli”.

– Dziękuję, że postawa Jana Józefa Lipskiego została uhonorowana poprzez przyznanie nagrody mojej książce. Lipski był człowiekiem uśmiechniętym, a ja wierzę, że taka właśnie Polska – otwarta i uśmiechnięta – jest możliwa. Dziękuję wszystkim, którzy pracowali nad tą książką – mówił laureat.

Ostatnią nagrodę, w kategorii inicjatyw duszpasterskich i społecznych, otrzymali Lidia Niedźwiedzka-Owsiak i Jerzy Owsiak, uhonorowani za działalność w ramach Fundacji Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy. „Fundacja od ponad ćwierćwiecza nieprzerwanie wyposaża tysiące polskich szpitali w sprzęt ratujący życie, ale jej zasługi są także niematerialne. Nagrodzeni uczą radości pomagania i pokazują, że dobro nie ma pokoleniowych, narodowych czy światopoglądowych granic” – uzasadnia kapituła Nagrody. – Radość i zaangażowanie są widoczne w każdym aspekcie Orkiestry. Wszyscy mają przekonanie, że organizatorzy wykonają najrzetelniejszą i najuczciwszą pracę – mówił w materiale filmowym prof. Władysław Stróżewski, członek jury.

– Dziękuję kapitule za tę piękną nagrodę. W czasach, kiedy mowa nienawiści zatacza coraz szersze kręgi, ma ona dla mnie ogromne znaczenie. Moją rolą w Orkiestrze jest dbanie o zaplecze medyczne i odpowiednie wydanie pieniędzy. Należy również do mnie podjęcie najważniejszej i najtrudniejszej decyzji – na jaki cel przeznaczyć fundusze – mówiła  Lidia Niedźwiedzka-Owsiak. Do podziękowań dołączył się również jej mąż Jerzy Owsiak: – My, Polacy, jesteśmy zespołem. Dla mnie nie ma dwóch krain, jest tylko jedna Polska. Orkiestra pokazuje, że jest w nas wiele dobra i razem tworzymy niesamowity kraj.

Po wręczeniu nagród rozpoczęła się druga część gali, w trakcie której ks. Boniecki i Henryk Woźniakowski przeprowadzili z laureatami rozmowę na temat istotnych kwestii społecznych w kontekście filozofii ks. Józefa Tischnera. Ostatnią częścią wydarzenia był występ artystyczny Bester Quartet, którego twórczość stanowiła tło muzyczne dla całej gali.

Fundatorami Nagrody Znaku i Hestii im. ks. Józefa Tischnera są Grupa ERGO Hestia oraz Społeczny Instytut Wydawniczy Znak. Każdy z laureatów otrzymuje nagrodę pieniężną w wysokości 33 000 zł oraz statuetkę autorstwa Mariana Gromady. Wśród dotychczasowych laureatów znaleźli się m.in.: s. Małgorzata Chmielewska, s. Barbara Chyrowicz, Janina Ochojska, Barbara Skarga, ks. Michał Heller, o. Wacław Hryniewicz, Wojciech Jagielski, Piotr Kłodkowski, Jan Nowak-Jeziorański, Jerzy Szacki i Paweł Śpiewak. Laureatami Nagrody bywały też osoby, których działalność społeczna nie jest szeroko znana, jak siostry Maria i Teresa Sawickie czy ks. Jacek Ponikowski, a także młodzi uczeni, dopiero rozpoczynający naukową karierę, jak teologowie Piotr Sikora i ks. Robert J. Woźniak czy socjologowie Karolina Wigura i Michał Łuczewski.