Przejdź do głównej treści

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Wiadomości

Nawigacja okruszkowa Nawigacja okruszkowa

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Profesor Jacek Purchla laureatem Nagrody im. Józefa Dietla

Profesor Jacek Purchla laureatem Nagrody im. Józefa Dietla

Przewodniczący Rady Uczelni Uniwersytetu Jagiellońskiego prof. Jacek Purchla odebrał w czwartek Nagrodę im. Józefa Dietla. Decyzja kapituły zapadła jeszcze w lutym br., ale ze względu na pandemiczne ograniczenia zdecydowano o zmianie terminu gali, która do tej pory odbywała się 19 marca w dzień patrona miasta - św. Józefa. W uroczystości w sali Fontany Pałacu Krzysztofory uczestniczył rektor UJ prof. Jacek Popiel.


Nagroda im. Józefa Dietla jest przyznawana od 2008 roku. Jej patronem jest wybitny lekarz, twórca balneologii polskiej, rektor UJ (1861-1862), aktywny poseł sejmowy oraz ofiarny prezydent autonomicznego Krakowa (1866-1874). Nagroda ma na celu uhonorowanie osób fizycznych i instytucji działających na rzecz dobra wspólnego, Krakowa i Małopolski oraz osób wyróżniających się postawami patriotycznymi i obywatelskimi. Laureaci otrzymują statuetkę z podobizną Józefa Dietla oraz dyplom honorowy, który jest przyznany w trzech kategoriach dla: organizacji pozarządowej, przedsiębiorcy lub instytucji państwowej lub samorządowej. W poprzednich latach laureatami nagrody byli wybitni naukowcy związani z najstarszą polską uczelnią - prof. Franciszek Ziejka (2012) i prof. Andrzej Zoll (2015).

Prof. Jacek Purchla dziękując za wyróżnienie, przyznał, że cała droga życiowa jest rozpięta pomiędzy dwoma światami Józefa Dietla - służbie nauce i służbie Krakowowi. Już we wczesnych latach chodził do zlokalizowanego przy ul. Dietla salonu fryzjerskiego dla dzieci, co mile wspomina do dziś. Ale "prawdziwą lekcję Dietla" wziął po raz pierwszy, przygotowując pracę magisterską na temat samorządowego Krakowa Józefa Dietla i jego kontynuatorów z przełomu XIX i XX wieku. Kolejna lekcja zaczęła się poszerzać o samorząd, czy raczej studia prowadzone przez prof. Purchlę w latach 80. nad fenomenem osoby patrona nagrody. Ich uwieńczeniem była przeprowadzona na UJ habilitacja poświęcona pozaekonomicznym czynnikom rozwoju Krakowa. Jak przyznał nagrodzony, były to w ówczesnych realiach rozważania nie tylko czysto teoretyczne, ale i egzotyczne. Lata 80. to bowiem "w historii Krakowa kryzys ubezwłasnowolnionego miasta i jego mieszkańców".

- Data dzisiejszej uroczystości jest również nieprzypadkowa. Trawestując znaną frazę Joanny Szczepkowskiej, można obecnie z przekonaniem powiedzieć, że 27 maja 1990 roku skończył się w Krakowie komunizm, bo tego dnia odrodził się samorząd, który oznaczał obywatelskość. Równocześnie w wyniku reformy samorządowej Kraków stawał się wtedy w wymiarze formalno-prawnym ponownie miastem, a w wymiarze ustrojowym gminą, czyli wspólnotą jego mieszkańców - urbs i civitas Cracovia w jednym - mówił prof. Jacek Purchla.

W dalszej części swojego wystąpienia nawiązał do podjętych przez siebie jeszcze w połowie lat 70. badań historycznych, które były lekarstwem na zideologizowanie nauk ekonomicznych w PRL. Stanowiły one swoistą ucieczkę od realnego socjalizmu w świat gospodarki wolnorynkowej, samorządu i liberalnego, demokratycznego państwa prawa, jakim była monarchia austro-węgierska.

- Mam satysfakcję z trafnej diagnozy postawionej wobec bardzo chorego pacjenta, jakim był wówczas Kraków. Słuszność obranej wówczas strategii potwierdziły trzy ostatnie dekady. To była strategia powrotu do pierwotnych funkcji miejskich i otwierania się na świat. U progu lat 90. Francis Fukuyama przedstawiał Kraków w swojej głośnej książce "Koniec historii", jako - o obok Czarnobyla - najbardziej spektakularny przykład katastrofy ekologicznej wywołanej przez system totalitarny. Zachodnie przewodniki turystyczne przestrzegały przed zbyt długim pobytem pod Wawelem. Dziś Kraków jest najsilniejszą marką w Polsce i miastem, które przed pandemią odwiedzało rocznie kilkanaście milionów turystów z całego świata. O sukcesie przesądziły nie kombinat metalurgiczny im. Włodzimierza Lenina, lecz kapitał ludzki i niezwykły potencjał dziedzictwa - przekonywał.

I dodał: - Kraków jest jedynym dużym ośrodkiem miejskim w naszych granicach państwowych, który już od połowy XIX wieku posiadał nowoczesny, a przy tym całkowicie polski samorząd gminny. Jego symbolem po dzień dzisiejszy jest spiżowa postać pierwszego prezydenta Józefa Dietla. Pomnik dłuta Xawerego Dunikowskiego, który zdobi jeden z najpiękniejszych placów Krakowa, to monument niezwykłego człowieka, który zrozumiał istotę i siłę samorządu, postawił trafną diagnozę i sformułował dalekosiężny plan rozwoju Krakowa jako miasta samorządowego.

Prof. Jacek Purchla przez niemal 30 lat był zatrudniony w Uniwersytecie Jagiellońskim, pełniąc w tym czasie funkcję kierownika Zakładu Studiów Miejskich w Instytucie Historii Sztuki, a następnie kierownika Katedry Dziedzictwa Europejskiego na Wydziale Studiów Międzynarodowych i Politycznych. Aktualnie przewodniczy Radzie Uczelni UJ. Prowadzi badania nad rozwojem miast, historią społeczną i historią sztuki XIX i XX wieku, jak również teorią i ochroną dziedzictwa kulturowego. Autor ponad 400 prac naukowych, w tym wielu książek. Od 1991 r. związany jest z Międzynarodowym Centrum Kultury w Krakowie - jako jego założyciel i dyrektor (do roku 2017). Ponadto w latach 2001-2016 pełnił funkcję członka rady nadzorczej PTE Nationale Nederlanden Polska. Jest także członkiem Polskiego Komitetu Międzynarodowej Rady Ochrony Zabytków ICOMOS, Komitetu Nauk o Sztuce PAN oraz członkiem zwyczajnym Comite International d'Histoire de l'Art. W latach 2016-2017 sprawował funkcję przewodniczącego Komitetu Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Zobacz galerię zdjęć
Polecamy również
Prof. Marian Mrozek laureatem Nagrody Głównej PTM im. Hugona Steinhausa

Prof. Marian Mrozek laureatem Nagrody Głównej PTM im. Hugona Steinhausa

Orły "Wprost" dla przedstawicieli społeczności akademickiej UJ

Orły "Wprost" dla przedstawicieli społeczności akademickiej UJ

Robert Szuchta i Agnieszka Cahn odebrali Nagrodę im. ks. Stanisława Musiała

Robert Szuchta i Agnieszka Cahn odebrali Nagrodę im. ks. Stanisława Musiała

Badaczki Uniwersytetu Jagiellońskiego z Nagrodami Ministra Nauki

Badaczki Uniwersytetu Jagiellońskiego z Nagrodami Ministra Nauki

Widok zawartości stron Widok zawartości stron