7 lipca w Canyons of the Ancients Visitor Center and Museum w Kolorado (USA) została otwarta wystawa pokazująca owoce prac projektu archeologicznego prowadzonego przez Instytut Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Dwujęzyczna wystawa zatytułowana jest "From Krakow to Castle Rock. Jagiellonian University’s Archaeological Investigations within Canyons of the Ancients National Monument" (Od Krakowa do Castle Rock. Badania archeologiczne Uniwersytetu Jagiellońskiego w Canyons of the Ancients National Monument).
Wcześniej, w 2015 i 2016 roku, wystawa gościła m.in. w Muzeum UJ Collegium Maius, Muzeum Archeologicznym w Poznaniu oraz w Muzeum Historycznym w Bielsku-Białej. W Kolorado wystawę dodatkowo wzbogacają zabytki pochodzące z badań projektu oraz multimedia, modele i wizualizacje powstałe dzięki zastosowaniu przez naukowców z UJ w swoich badaniach nowych technologii, głównie fotogrametrii, badań geofizycznych i skanowania laserowego 3D.
Instytut Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie od 2011 r. prowadzi samodzielne badania w regionie Mesa Verde w Kolorado w Stanach Zjednoczonych. Jest to pierwszy samodzielny polski projekt archeologiczny w USA i przykład jednego z nielicznych europejskich badań tego obszaru. Kierownikiem projektu jest dr Radosław Palonka z Instytutu Archeologii UJ. Autorem większości zdjęć prezentowanych na wystawie jest Robert Słaboński.
Pogranicze stanów Kolorado i Utah (tzw. region Mesa Verde) to jeden z najbogatszych archeologicznie regionów w Ameryce Północnej. Znany jest archeologom i licznie przybywającym tam turystom głównie ze względu na słynne prekolumbijskie miasta skalne Indian Pueblo, które budowane były w niszach skalnych w malowniczych i głębokich kanionach. To właśnie tutaj, pomimo panującego gorącego i suchego klimatu, powstały jedne z najbardziej rozwiniętych rolniczych społeczeństw indiańskich Ameryki Północnej, jeszcze na długo przed przybyciem Kolumba do Nowego Świata. Do dzisiaj region ten jest zamieszkały przez wiele plemion indiańskich, m.in. Pueblo, Nawaho i Apaczów, które w dalszym ciągu czują niezwykle silną więź z tymi terenami oraz praktykują wiele z dawnych tradycji i obrzędów.
Badania archeologów z UJ skupiły się na rekonstrukcji sieci osadniczej oraz zmian społeczno-kulturowych zespołu czterdziestu małych osad oraz jednego dużego centrum osadniczego starożytnej kultury Pueblo z XIII wieku n.e. Osady te położone są w trzech kanionach: Sand Canyon, East Fork of Rock Creek Canyon oraz Graveyard Canyon w parku Canyons of the Ancients National Monument. Kolejny obszar polskich badań dotyczy dokumentacji i analizy sztuki naskalnej w tych kanionach oraz Kanionie Sandstone, gdzie działania projektu doprowadziły m.in. do odkrycia nieznanych wcześniej nauce ogromnych galerii z malowidłami i petroglifami indiańskimi datowanymi na różne okresy. Właśnie ze względu na nagromadzenie takich przedstawień obszar Południowego Zachodu został kiedyś nazwany "Dzikim Luwrem". Polskie badania wykazały również, że osady w okresie niekorzystnych zmian klimatu i środowiska naturalnego oraz wzrastającego zagrożenia walkami i wojnami w II połowie XIII w. potrafiły stworzyć świetnie zorganizowany organizm.
Dla pełniejszego obrazu badań polscy naukowcy od dwóch lat współpracują z Indianami Hopi, bezpośrednimi potomkami starożytnej kultury Pueblo, której członkowie blisko 800 lat temu wybudowali swoje osady w kanionach Mesa Verde, a pod koniec XIII wieku migrowali na południe, na teren dzisiejszej Arizony i Nowego Meksyku.
Ekspozycja potrwa do lipca 2019 r.
