Przejdź do głównej treści

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Wiadomości

Nawigacja okruszkowa Nawigacja okruszkowa

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Polskie dwory tematem przewodnim śniadania profesorskiego

Polskie dwory tematem przewodnim śniadania profesorskiego

26 lipca - w 621. rocznicę odnowienia Uniwersytetu Jagiellońskiego przez króla Władysława Jagiełłę - w klasycystycznym dworze w Modlnicy pod Krakowem odbyło się doroczne śniadanie profesorskie. W spotkaniu uczestniczyły władze rektorskie, członkowie rady uczelni i zaproszeni pracownicy naukowi.

 

Tradycję śniadań profesorskich, nawiązującą do wspólnych spotkań i posiłków krakowskich uczonych w Stubie Communis Collegium Maius, wprowadzono do uniwersyteckiego kalendarza w 2000 roku. Spotkanie wybitnych naukowców, profesorów i ludzi związanych z uczelnią jest okazją do wymiany poglądów i dyskusji. Upamiętnia też odnowienie Akademii Krakowskiej przez króla Władysława Jagiełłę z 26 lipca 1400 roku, kiedy to w zakupionym od rodziny Pęcherzów z Rzeszotar budynku odbyła się uroczysta inauguracja roku akademickiego.

Głównym punktem śniadań profesorskich jest wykład. W tym roku o jego przygotowanie i wygłoszenie został poproszony prof. Piotr Krasny z Wydziału Historycznego. W wystąpieniu zatytułowanym "O problemach ochrony dziedzictwa materialnego i niematerialnego dworów polskich. Rozważania w dworze w Modlnicy" podkreślił, że w XIX i w pierwszych dziesięcioleciach XX wieku dwory, czyli niewielkie wiejskie siedziby ziemiańskie, były uważane powszechnie za jeden z najbardziej charakterystycznych elementów pejzażu architektonicznego, a nawet za szczególnie ważny znak polskiej tożsamości. Dla prowincjonalnych obszarów były one najważniejszymi ośrodkami kultury, w nich także kształtowały się w znacznym stopniu elity narodowe. Taki stan rzeczy uległ zasadniczej zmianie wskutek komunistycznej reformy rolnej, zainicjowanej w roku 1944, która doprowadziła do rozparcelowania wszystkich folwarków, stanowiących ekonomiczne zaplecze funkcjonowania dworów, a także do odebrania większości tych siedzib właścicielom.

- Dwory były zamieniane na szkoły, siedziby dyrekcji PGR lub po prostu niszczały w opuszczeniu. Zmiany ustrojowe w Polsce nie przyniosły poprawy ich stanu, a może nawet pogłębiły ich destrukcję i zatracanie świadomości ich historycznego znaczenia przez Polaków. Przyczyniło się do tego nie tylko zaniechanie ich reprywatyzacji, ale także zasadnicze zmiany społeczne, prowadzące do wyludnienia wsi lub całkowitej zmiany stylu życia na obszarach wiejskich. Dwory nie są do niczego potrzebne lokalnym społecznościom i jedynym ratunkiem dla tych budowli okazuje przekształcanie ich w ośrodki konferencyjne, hotele lub domy weselne, dokonywane najczęściej przez osoby lub firmy z wielkich miast - mówi prof. Piotr Krasny.

Jak przyznaje, czasem przynosi to znakomite konserwatorskiej i wizualne efekty, czego przykładem może być dwór w Modlnicy, objęty opieką przez Uniwersytet Jagielloński. Trzeba jednak pamiętać, że w taki sposób ratuje się tylko „skorupę architektoniczną” a nie ważkie dziedzictwo niematerialne dworów. Nie kształtują już one bowiem życia kulturalnego wsi, ale funkcjonują niejako obok nich.

- Powoduje to niebezpieczeństwo, że w przypadku niepowodzenia podjętych ostatnio prób adaptacji dworów, nie dostaną one zapewne drugiej szansy. Niebezpiecznym ostrzeżeniem mogą być tu losy wiatraków, które najpierw utraciły swoją wymowę jednego z symboli polskiej wsi, a następnie niemal wszystkie uległy zniszczeniu lub popadły w ruinę. Pilnym zadaniem dla historyków sztuki i konserwatorów dziedzictwa kulturowego jest więc szukanie takiej formuły ochrony dworów, aby uwzględniała ona także ich rolę, jako polskich znaków tożsamości - przekonuje prof. Piotr Krasny.

Dzisiejsze spotkanie w Modlnicy było również okazją do uroczystego pożegnania uczonych przechodzących na emeryturę. Wśród nich był m.in. prof. Wojciech Nowak, rektor UJ w latach 2012-2020.

Zobacz galerię zdjęć
Polecamy również
Dr Renata Mężyk-Kopeć z WBBB UJ laureatką konkursu NCN Weave-UNISONO

Dr Renata Mężyk-Kopeć z WBBB UJ laureatką konkursu NCN Weave-UNISONO

Sukcesy studentów SKN Terapii Celowanej i Układów Supramolekularnych UJ CM

Sukcesy studentów SKN Terapii Celowanej i Układów Supramolekularnych UJ CM

Świetny debiut Darii Nawój w Akademickich Mistrzostwach Polski

Świetny debiut Darii Nawój w Akademickich Mistrzostwach Polski

Ambasador Sri Lanki odwiedziła Uniwersytet Jagielloński

Ambasador Sri Lanki odwiedziła Uniwersytet Jagielloński

Widok zawartości stron Widok zawartości stron