- Im więcej danych dobrej jakości, tym większa szansa na zrozumienie badanych zjawisk - przekonują eksperci skupieni w zespole ds. COVID-19 przy prezesie Polskiej Akademii Nauk, apelując o szerszy dostęp do danych, zarówno dla naukowców, dziennikarzy, jak i obywateli.
Członkowie zespołu w swoim kolejnym stanowisku analizują, jak w kontekście pandemii umożliwić pełniejsze wykorzystanie dostępnych danych. Zauważają, że dane o dużym stopniu zagregowania, dotyczące zakażeń, hospitalizacji i zgonów, a także interwencji takich jak testowanie czy szczepienia, są potrzebne do śledzenia rozwoju epidemii w skali ponadnarodowej oraz skuteczności różnych strategii jej zapobiegania. Wprawdzie repozytoria, takie jak Worldometer, Our World in Data czy COVID-19 Data Repository by the Center for Systems Science and Engineering (CSSE) at Johns Hopkins University, wykorzystujące między innymi nowoczesne technologie zautomatyzowanego pozyskiwania publikowanych w sieci danych, są ogólnodostępne, ale - jak podkreślają członkowie Zespołu ds. COVID - mało szczegółowe.
- Podejmowanie strategicznych decyzji bez danych i analiz może nie tylko okazać się nietrafne, ale i prowadzić do tragicznych skutków. W szczególności dotyczy to sytuacji kryzysowych na przykład obecnej pandemii COVID-19. Z danych powinni korzystać nie tylko decydenci, ale i naukowcy – im więcej danych dobrej jakości, tym większa szansa na zrozumienie badanych zjawisk. W sytuacji kryzysu epidemicznego, który pokonać można jedynie dzięki racjonalnym zachowaniom podejmowanym w skali całego społeczeństwa, kluczowego znaczenia nabiera również zapewnienie szerszego dostępu do danych dla dziennikarzy i obywateli - piszą naukowcy.
Podkreślają przy tym, że lokalne decyzje podejmowane w kraju, czy w regionie wymagają danych o większej szczegółowości, np. zawierających informacje, w jakich grupach wiekowych czy zawodowych występują zakażenia, czy występują lokalne ogniska, jakie grupy są narażone na ciężki przebieg choroby, czy jaki jest status zaszczepienia wśród osób, które chorują.
Nie bez znaczenia jest fakt, że wielu badaczy realizuje prace na temat różnych aspektów COVID-19, ale są one prowadzone w izolacji od innych naukowców. Tymczasem brak koordynacji, współpracy i nawyku dzielenia się pomysłami i danymi, nie tylko utrudnia wykorzystanie istniejącego w Polsce potencjału, ale także znacząco obniża wagę i rangę uzyskanych wyników.
Zdaniem ekspertów, dostęp do danych pozwoliłby również na weryfikację, a co a tym idzie większą wiarygodność racjonalnych decyzji rządowych, dotyczących walki z epidemią. Stworzenie kultury szerokiego udostępniania danych może budować zaufanie do decyzji administracji, to z kolei jest kluczowe w radzeniu sobie z epidemią. Dlatego postulują m.in. o publiczne udostępnianie danych na najwyższym możliwym poziomie szczegółowości, nieodpłatnie i bez konieczności rejestracji, zarówno dla mediów, przedsiębiorców, jak i ogółu społeczeństwa. Ponadto zalecają zdecydowanie większe otwarcie zbiorów danych administracyjnych i badawczych dla celów wtórnych analiz dotyczących COVID-19 i utworzenie wyspecjalizowanej i niezależnej jednostki prowadzącej repozytorium takich danych, w szczególności pochodzących z populacyjnych badań społecznych odnoszących się do postaw i zachowań podczas pandemii.
Z pełną treścią stanowiska można się zapoznać na stronie Polskiej Akademii Nauk.
Interdyscyplinarny zespół doradczy ds. COVID-19 powołano w PAN 30 czerwca 2020 roku. Przewodniczącym grupy jest prezes PAN prof. Jerzy Duszyński, a jego zastępcą prof. Krzysztof Pyrć z Małopolskiego Centrum Biotechnologii UJ. W gronie tym zasiada jeszcze m.in. prof. Małgorzata Kossowska z Wydziału Filozoficznego UJ.
