W październiku do Krakowa przyjechała prof. Fulya Atacan, która doświadczyła prześladowań ze strony rządu tureckiego i w ich wyniku została usunięta z macierzystej uczelni oraz wykluczona ze wszystkich publicznych uniwersytetów i urzędów państwowych w swoim kraju. Jest ona drugą osobą, której zaoferowano w naszym mieście pobyt i możliwość kontynuowania swojej pracy badawczej w ramach międzynarodowej sieci Scholars at Risk (SAR).
Program Rezydencji prowadzony jest od 2020 roku przez Instytut Kultury Willa Decjusza we współpracy z Uniwersytetem Jagiellońskim.
Na początku grudnia 2020 r. Instytut Kultury Willa Decjusza przyjął pierwszego w Polsce stypendystę SAR – prof. Candana Badema – znanego historyka, którego w ostatnich latach dotknęły represje w związku z falą zwolnień na tureckich uniwersytetach. Naukowiec uzyskał wsparcie i schronienie w Krakowie, gdzie przebywał do lutego 2021 r.
Teraz do naszego miasta przyjechała kolejna stypendystka SAR – prof. Fulya Atacan, która w konsekwencji podpisanej przez nią w 2016 r. petycji, pozbawiona została przez turecki rząd możliwości kontynuowania swojej pracy i działalności naukowej w rodzinnym kraju. Poszukując możliwości badań i nauczania w bezpiecznym miejscu, prof. Fulya Atacan uzyskała pomoc międzynarodowej sieci Scholars at Riski od tego czasu, jako SAR Fellow gości w Krakowie. Organizatorami jej pobytu, który potrwa do lutego przyszłego roku, są Miasto Kraków, Instytut Kultury Willa Decjusza oraz Uniwersytet Jagielloński. W tym czasie naukowczyni będzie mieszkać w Willi Decjusza, wykładać na najstarszej polskiej uczelni oraz kontynuować swoją pracę badawczą nad porównaniem instytucji religijnych w Turcji i Egipcie. Pani Profesor będzie miała także okazję nawiązać współpracę z innymi naukowcami, nie tylko z krakowskiego środowiska uniwersyteckiego, ale również międzynarodowego.
- Prof. Fulya Atacan jest jedną z sygnatariuszek tzw. „Petycji pokojowej” wzywającej do szukania pokojowych rozwiązań kwestii kurdyjskiej w Turcji. Reżimy autorytarne często uważają naukowców za główne wyzwanie dla ich władzy. Jednak, kiedy badacze doświadczają dyskryminacji, prześladowań czy przemocy, zagrożone jest nie tylko ich życie i kariera, ale także przyszłość uniwersytetu jako globalnej społeczności poszukującej prawdy - podkreśla prof. Beata Kowalska, Rzeczniczka Praw i Wartości Akademickich UJ, która reprezentuje nasza uczelnię w SAR.
- Kraków jest od wieków miastem otwartym, miastem wolności słowa i wolności twórczej. Jesteśmy dumni, że Kraków od roku pełni także rolę miasta schronienia dla naukowców prześladowanych w krajach swego pochodzenia. Cieszy mnie, że we współpracy z Uniwersytetem Jagiellońskim oraz Willą Decjusza, która od lat jest miejscem azylu dla twórców, pisarzy i artystów rezydentów, możemy zapewnić bezpieczne miejsce do życia i pracy niezwykle odważnej osobie oraz znakomitej naukowczyni. Wspieranie wolności artystycznej i naukowej to, szczególnie w dzisiejszych czasach, zobowiązanie i idea, którą powinny kierować się nie tylko poszczególne instytucje czy miasta, ale także całe państwa i narody - podkreśla Jacek Majchrowski, prezydent Miasta Krakowa.
- Prof. Fulya Atacan to już druga stypendystka międzynarodowego programu sieci Scholars at Risk, którą gościmy w Willi Decjusza. To dla nas zobowiązanie i ogromna radość, że możemy dołożyć swoją cegiełkę w budowaniu współpracy międzynarodowej, opartej na tworzeniu bezpiecznej przestrzeni do życia i prowadzenia działalności naukowej wolnej od polityki i ideologii. Dołożymy wszelkich starań, aby prof. Atacan poczuła się w Krakowie jak w domu i mogła w spokoju skupić się na swojej pracy badawczej – deklaruje Dominka Kasprowicz, dyrektorka Instytutu Kultury Willa Decjusza.
Fulya Atacan uzyskała w 1989 r. tytuł doktora w zakresie nauk społecznych na stambulskim uniwersytecie, gdzie pracowała do 2000 roku. Od 2000 roku wraz z grupą naukowców współtworzyła Wydział Nauk Politycznych i Stosunków Międzynarodowych na Uniwersytecie Technicznym Yildiz w Stambule, gdzie w 2004 otrzymała tytuł profesora. Jest autorką licznych książek i artykułów naukowych na temat przemian społecznych, sufizmu, współczesnych ruchów islamskich i partii islamskich w Turcji i Egipcie. Obecnie pracuje nad porównaniem instytucji religijnych w obu tych krajach. Jako profesor wizytujący wykładała na uniwersytetach w Belgii, Holandii i Norwegii. Za swoją pracę naukową otrzymała szereg wyróżnień oraz stypendiów.
Prof. Fulya Atacan w 2016 roku złożyła podpis pod publiczną petycją, wzywającą władze tureckie do wznowienia dialogu z frakcjami z południowo-wschodniej części kraju. Rząd turecki oskarżył sygnatariuszy petycji o zdradę oraz propagowanie terroryzmu i obrazę dobrego imienia Turcji, co skutkowało wydaleniem jej w lutym 2017 z uczelni.
Scholars at Risk to międzynarodowa sieć instytucji akademickich i osób, której misją jest ochrona prześladowanych członków społeczności uniwersyteckiej oraz promocja wolności akademickiej. Organizując tymczasowe miejsca pracy na uniwersytetach partnerskich i uczelniach wyższych, zapewnia bezpieczeństwo zagrożonym akademikom. Dzięki temu mogą kontynuować pracę naukową do czasu poprawy warunków i powrotu do krajów pochodzenia. SAR świadczy także usługi doradcze dla uczonych i instytucji goszczących, organizuje kampanie na rzecz badaczy uwięzionych czy represjonowanych w swoich krajach pochodzenia, monitoruje ataki na społeczność akademicką na całym świecie oraz proponuje wdrażanie nowych narzędzi i strategii promowania wolności akademickiej. W programie zrzeszonych jest 507 uniwersytetów, szkół wyższych i stowarzyszeń w 39 krajach. Uniwersytet Jagielloński i Instytut Kultury Willa Decjusza dołączyły do sieci jako pierwsze i na razie jako jedyne organizacje w Polsce.
fot. P . Mazur
