Wzywamy do podjęcia konsekwentnych działań na wszystkich poziomach decyzyjnych, zmierzających do głębokich redukcji emisji CO2 i innych gazów cieplarnianych w najbliższych dekadach oraz do realizacji scenariusza, w którym emisje CO2 spadają do zera netto około 2050 roku, po czym następuje pochłanianie CO2 - piszą naukowcy z zespołu ds. kryzysu klimatycznego przy prezesie PAN, w którym zasiada prof. Jan Kozłowski z Wydziału Biologii UJ.
Poniedziałkowy komunikat interdyscyplinarnego zespołu został wydany przy okazji publikacji polskiego tłumaczenia pierwszej części sierpniowego 6. Raportu Przeglądowego Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu, zwanej Podsumowaniem dla Decydentów. Ponad 40-stronnicowy dokument przedstawia ustalenia na temat obecnej sytuacji klimatycznej oraz prezentuje nowe, przykładowe scenariusze emisji gazów cieplarnianych.
Jak wynika z analizy obserwacji i danych pomiarowych, zaobserwowany wzrost stężenia gazów cieplarnianych od około 1750 roku jest bezdyskusyjnie spowodowany działaniami człowieka. Począwszy od 1850 r. każda z ostatnich czterech dekad była kolejno coraz cieplejsza niż którakolwiek z wcześniejszych. Częstotliwość i intensywność ulewnych opadów wzrosła od lat 50. XX w. na większości obszarów lądów, dla których naukowcy posiadają dane. Główną przyczyną tego zjawiska jest antropogeniczna zmiana klimatu. Jednocześnie z powodu zwiększonego parowania doszło do nasilenia susz rolniczych i środowiskowych.
Naukowcy zwracają też uwagę, że średnia roczna powierzchnia lodu morskiego w Arktyce spadła do poziomu najniższego od co najmniej 1850 roku, a globalny charakter wycofywania się lodowców 100 lat jest bezprecedensowy. Globalny średni poziom morza podnosił się od 1900 r. szybciej niż w jakimkolwiek innym stuleciu na przestrzeni co najmniej 3 tys. lat, a odsetek silnych cyklonów tropikalnych wzrósł na świecie w ciągu ostatnich czterech dziesięcioleci. Podkreślają, że od lat 50. XX w. wzrosła możliwość wystąpienia złożonych zjawisk ekstremalnych, tj. jednoczesne występowanie fal upałów i susz, pogody sprzyjającej pożarom oraz wieloprzyczynowych powodzi.
Wnioski dotyczące przyszłości klimatu
Członkowie zespołu przygotowali 5 przykładowych scenariuszy emisji wykorzystanych w symulacjach modelami klimatu. Ma to na celu przeanalizowanie odpowiedzi klimatu na szeroki zakres możliwych emisji gazów cieplarnianych, zanieczyszczeń oraz zmian użytkowania terenu. Uzyskali w ten sposób projekcje zmian w systemie klimatycznym. Uwzględnili różne scenariusze: z wysokimi i bardzo wysokimi emisjami gazów cieplarnianych, ze średnimi emisjami (stabilizacja i niewielka redukcja) oraz z niskimi i bardzo niskimi emisjami. W tych ostatnich zerowa emisja CO2 netto zostanie osiągnięta około lub krótko po 2050 roku, po czym nastąpi usunięcie dwutlenku węgla z atmosfery.
"Średnia globalna temperatura powierzchni w okresie 2081-2100 r. będzie wyższa niż w okresie 1850-1900 r. o 1,0-1,8°C w scenariuszu bardzo niskich emisji gazów cieplarnianych, o 2,1-3,5°C w scenariuszu pośrednim oraz o 3,3-5,7°C w scenariuszu bardzo wysokich emisji. Ostatni okres, gdy globalna temperatura powierzchni utrzymywała się na poziomie 2,5°C lub więcej powyżej tej z okresu 1850-1900 r., miał miejsce ponad 3 mln lat temu. Zjawiska ekstremalne stają się coraz intensywniejsze wraz z każdym kolejnym przyrostem globalnego ocieplenia. Prognozuje się, że postępujące ocieplenie jeszcze bardziej nasili rozmarzanie wieloletniej zmarzliny oraz spadek zasięgu sezonowej pokrywy śnieżnej, lodu pokrywającego lądy i arktycznego lodu morskiego. Jest praktycznie pewne, że średni globalny poziom morza w XXI w. będzie nadal wzrastał" - czytamy w dokumencie.
W dalszych częściach raportu i podsumowania zawarte są praktyczne informacje o zagrożeniach globalnych i regionalnych, np. dla linii brzegowej, miast, regionów świata, a także informacje o tym, jak ograniczenia w emisjach przekładają się na docelową wielkość globalnego ocieplenia. Jego unikalną i nieodłączną częścią jest interaktywny atlas dostępny na stronie interactive-atlas.ipcc.ch. Można obejrzeć w nim projekcje klimatu zależne od scenariuszy dla wielu różnych regionów globu, w tym dla Europy Zachodniej i Środkowej.
