O tym, jak ważne jest dbanie o zdrowie psychiczne, nie trzeba nikogo przekonywać. Wpływają na nie liczne czynniki, zarówno zewnętrzne, jak i intrapsychiczne. O ile nie możemy negocjować z otaczającą nas rzeczywistością, o tyle jesteśmy w stałej gotowości, by interweniować w kryzysach psychicznych. W wielu przypadkach pomaga wsparcie psychologiczne, przeformułowanie problemu, nadanie innej perspektywy.
Sytuacje kryzysowe postrzegamy jako momenty, gdzie wymagania sytuacji, w której osoba się znalazła, przerastają w aktualnej sytuacji jej możliwości radzenia sobie. Wiemy jednak, że często wystarczy obecność, rozmowa i wsparcie, aby te zasoby odblokować. Bardzo wielu studentów, dzięki profesjonalnemu wsparciu, szybko mobilizuje swoje zasoby, aby efektywniej odpowiadać na wyzwania rzeczywistości. Bardzo istotna jest również sieć wsparcia wśród rodziny, bliskich osób, przyjaciół.
Na Uniwersytecie Jagiellońskim od 2018 roku działa Studencki Ośrodek Wsparcia i Adaptacji (SOWA) – inicjatywa, która powstała we współpracy ze Szpitalem Uniwersyteckim w Krakowie.
Ideą i misją ośrodka SOWA jest interwencja w kryzysach psychicznych, wsparcie studentów UJ w adaptacji, promocja zdrowia i edukacja prozdrowotna, jak również pomoc w poszukiwaniu opieki psychiatrycznej i psychoterapeutycznej.
Pomocy w SOWA mogą szukać osoby studiujące na studiach stacjonarnych, zaocznych, a także doktoranckich UJ. Przy ośrodku został uruchomiony również punkt konsultacyjny dla pracowników uniwersytetu.
Zespół SOWA liczy kilkanaście osób – są to między innymi psychologowie, psychoterapeuci, interwenci kryzysowi. Dzięki doświadczeniu w różnych placówkach pomocowych, mogą oni adekwatnie pomagać studentom, zgłaszającym się do SOWA w trudnych momentach. Celem jest pomoc krótkoterminowa – zwykle jest to kilka spotkań, z uwzględnieniem indywidualnych potrzeb osób studiujących.
Po pomoc zgłaszają się głównie młodzi dorośli w specyficznym okresie życia: tj. wczesnej dorosłości. Często jest to trudny czas, obfitujący w problemy emocjonalne czy życiowe, relacyjne, nierzadko na tle rodzinnym. Czas studiów stawia przed młodymi ludźmi wiele wyzwań - przeformułowują oni niejednokrotnie całe swoje życie, uczą się siebie. Warto, aby w razie potrzeby, mieli wówczas dostęp do profesjonalnego wsparcia.
Doświadczenie wskazuje, że wiele młodych osób potrzebuje jednak pomocy długoterminowej. SOWA pomaga im zatem w znalezieniu psychoterapii, motywuje ich do jej podjęcia. Studenci nie są kierowani do konkretnych miejsc, nie poleca im się konkretnych terapeutów – jednakże pracownice i pracownicy ośrodka starają się towarzyszyć im w poszukiwaniach, aby zachować ciągłość opieki. W tym względzie główna inicjatywa należy do studentów – na nich spoczywa główna odpowiedzialność za dbanie o swoje zdrowie psychiczne – i do tego właśnie są zachęcani.
Osobom studiującym, które zgłaszają się do ośrodka, oferowana jest także pomoc lekarza psychiatry. Przyjęto zasadę, że jeśli to konieczne, pomoc toczy się dwutorowo: równolegle odbywają się konsultacje z psychologiem i psychiatrą. Ta współpraca w ramach zespołu SOWA pozwala otoczyć studentów kompleksową opieką, zadbać o nich również od strony medycznej, farmakologicznej – jeżeli są ku temu wskazania.
Warto wspomnieć, że w 2021 roku SOWA wydała poradnik dla studentów "Jak dbać o odporność psychiczną?", w którym omówione zostały tematy: zdrowia psychicznego i fizycznego, stresu, asertywności, kształtowania nawyków, wyznaczania celów itd. Dzięki treściom i ćwiczeniom w nim zawartych, autorzy starali się pokazać, jak działać efektywniej, jak dbać o siebie, swoje zasoby, realizować plany, organizować się, ale i jak odpuszczać. Poradnik dostępny jest w formie papierowej, a także na stronie internetowej jako e-book. Aktualnie pracujemy nad tłumaczeniem e-booka na język angielski.
Obecne czasy z pewnością nie należą do łatwych. W naszym świecie sporo się dzieje, następują dynamiczne zmiany i wydarzenia. Ekspertki i eksperci z SOWA starają się elastycznie odpowiadać na potrzeby studentów, dopasowując formy pomocy do aktualnej sytuacji.
Warto wspomnieć, iż dostępna jest także pomoc w języku angielskim. Z początkiem marca uruchomiono również dyżur skierowany do osób, posługujących się językiem ukraińskim.
Do SOWA trafiają osoby studiujące na UJ pochodzące z wielu krajów, w tym z: Włoch, Białorusi, Ukrainy, Meksyku, Brazylii, Indii, Norwegii i wielu innych. Pomoc świadczona jest niezależnie od narodowości, kierunku studiów, płci, rasy, pochodzenia etnicznego / narodowego, orientacji seksualnej czy tożsamości płciowej. Każdy może zwrócić się do SOWA i otrzymać wsparcie.
Co istotne, osoby z SOWA pracują pod stałą superwizją, zarówno merytoryczną, jak i zespołową. W ten sposób dba się także o dobrostan pracownic i pracowników - dzięki temu mogą oni pomagać studentom jeszcze efektywniej, co jest ich misją i celem.
