We wtorek 14 marca przy ul. Mikołaja Kopernika 50 w Krakowie oficjalnie otwarto Centrum Badań Mózgu (CBM). Tworzy je zespół psychologów, neurologów, inżynierów biomedycznych, psychiatrów, kognitywistów, informatyków i filozofów z Uniwersytetu Jagiellońskiego i Szpitala Uniwersyteckiego, którzy łączą potencjał kliniczny z potencjałem badań eksperymentalnych. Wszystko w służbie neuronauki oraz praktyki medycznej i diagnostycznej.
- Dziś formalnie otwieramy Centrum Badań Mózgu, choć powstało ono w lipcu 2020 roku. Jednostka ta od początku ma za zadanie integrowanie badań prowadzonych w Uniwersytecie Jagiellońskim. Zależało nam, żeby nie był to projekt wąskiej grupy osób z jednego wydziału. Chcieliśmy zbudować synergię pomiędzy działaniami prowadzonymi w różnych jednostkach uniwersytetu i dać im możliwość rozwijania tych badań w jednym miejscu - mówi prof. Michał Wierzchoń, dyrektor CBM.
Centrum jest międzywydziałową jednostką organizacyjną 3 wydziałów Uniwersytetu Jagiellońskiego i Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Medicum: Lekarskiego, Filozoficznego oraz Zarządzania i Komunikacji Społecznej. Rozpoczyna funkcjonowanie jako jeden z projektów flagowych uczelni, które proponują innowacyjne formy działalności naukowej, łączące badania z kształceniem oraz współpracą z otoczeniem społeczno-gospodarczym. CBM stawia sobie na celu obniżenie barier między nauką a praktyką medyczną i zgłębienie tajników funkcjonowania mózgu człowieka.
- Mimo że Centrum Badań Mózgu powstało z inicjatywy trzech wydziałów, nie oznacza to, że jego pracownicy nie będą też korzystali z doświadczeń innych naszych jednostek oraz ośrodków krajowych i zagranicznych. Już teraz w tego typu projektach realizowanych w Instytucie Psychologii UJ uczestniczy wielu naukowców spoza naszego kraju i są to badania o dużym znaczeniu w świecie - przekonuje rektor UJ prof. Jacek Popiel.
Sercem pracowni przy ul. Mikołaja Kopernika 50 jest stanowisko rezonansu magnetycznego, w którym zainstalowano najnowszy skaner przeznaczony do badań naukowych ośrodkowego układu nerwowego. Zakupiony za kwotę ponad 10 mln złotych aparat 3-teslowy Prisma firmy Siemens stosowany jest w najlepszych centrach naukowych na świecie. Jego kupno było możliwe dzięki środkom z Programu Strategicznego Inicjatywa Doskonałości w Uniwersytecie Jagiellońskim. Sprzęt wyposażony jest w kompleksowy system cewek oraz sekwencji do diagnostyki głowy, który umożliwia zaawansowane badania strukturalne w różnych kontrastach. Urządzenie umożliwia także tworzenie map czasów relaksacji T1 i T2 dla tkanki nerwowej, badanie podatności magnetycznej, badanie dyfuzji oraz traktografię, bezkontrastowe badanie perfuzji i angiografię, spektroskopię protonową i przede wszystkim badania funkcjonalne, dzięki którym naukowcy mogą podejrzeć, jak działa mózg, wykonując różne czynności z perspektywy konkretnych obszarów kory mózgowej, a także sieci połączeń funkcjonalnych.
- Sprzęt ten pozwala nam na bardzo dokładnie obrazowanie funkcjonowania mózgu. Dzięki zainstalowanemu nowoczesnemu oprogramowaniu jesteśmy w stanie robić to zdecydowanie precyzyjniej niż na sprzęcie, którym dysponowaliśmy do tej pory. Pozwoli to nam realizować projekty wykraczające poza nasze dotychczasowe możliwości - podkreśla dyrektor CBM.
Centrum wyposażono również w elektroencefalograf, który pozwoli na badanie mózgu w rezonansie w zdecydowanie lepszej rozdzielczości czasowej. Niezwykle ważną częścią aparatury jest także przezczaszkowy stymulator magnetyczny. Urządzenie za pomocą cewki przesyła impuls elektromagnetyczny, który pozwala na precyzyjne wpływanie na funkcjonowanie określonej części mózgu, np. kory ruchowej, co - jak podkreśla profesor Wierzchoń - z perspektywy badawczej jest niezwykle ciekawe.
Obecnie w Centrum Badań Mózgu prowadzone są ostatnie odbiory, które powinny zakończyć się jeszcze w tym miesiącu. Jak przekazał nam dyrektor CBM, nowo zakupiony rezonans z powodzeniem wykonał już skany testowe. Trwa szkolenie zespołu z jego obsługi. W pierwszej kolejności będą tu rozwijane projekty, które już są realizowane. Obejmują one badania rytmów okołodobowych, badania dotyczące świadomości czy wpływu smogu na funkcjonowanie mózgu. To miejsce ma się przyczynić też do znalezienia lepszych sposobów w leczeniu zaburzeń związanych z neurodegeneracją, chorobą Parkinsona oraz rozwojem metod rehabilitacji osób po udarach.
Oficjalne otwarcie CBM akurat dziś nie było przypadkowe. Od 13 do 20 marca obchodzony jest Światowy Tydzień Mózgu.
