Laboratorium Psychologii Rozwoju Małego Dziecka, działające przy Instytucie Psychologii UJ, rozpoczyna projekt badawczy, który ma na celu prześledzenie rozwoju społecznego i komunikacyjnego dzieci. Jeśli Państwa dziecko urodziło się w okresie od 1 listopada 2009 roku do 1 lipca 2011 roku, specjaliści z Instytutu Psychologii UJ pragną razem z Państwem obserwować jego rozwój. Chcą zobaczyć, jak się bawi, jak nawiązuje kontakt i jak wiele wie już o świecie. Zapraszamy do udziału w projekcie.

Naukowcy z Instytutu Psychologii UJ rozpoczynają długoterminowy projekt badawczy "Narodziny i rozwój zdolności do mentalizacji". Mentalizacja jest zdolnością do myślenia o stanach umysłowych innych ludzi, która rozwija się w kontakcie i poprzez interakcję z nimi. W pierwszym etapie projektu w badaniach wezmą udział 12-miesięczne dzieci, zapraszane do Laboratorium Psychologii Rozwoju Małego Dziecka zawsze razem z rodzicami. Głównym celem badań jest opisanie najwcześniejszych przejawów umiejętności komunikacyjnych dzieci oraz ich zdolności do rozumienia stanów umysłowych innych osób (cudzych intencji, emocji czy pragnień).

Przebieg badania jest dostosowany do jego uczestników – ma charakter zabawy. Nie jest to jednak całkowicie swobodna zabawa, ale precyzyjnie zaplanowana i zawierająca „pewne problemy". Badaczy interesuje sposób poradzenia sobie dzieci z tymi – bardzo prostymi z punktu widzenia dorosłych – zadaniami. Przykładowo: czy siedzące na kolanach rodzica dziecko, gdy otrzyma od badacza atrakcyjną zabawkę i następnie zostanie poproszone o jej oddanie tylko gestem (badacz wyciąga otwartą dłoń), to poda ją badaczowi, rodzicowi czy też w ogóle nie odda. Może odda zabawkę, ale dopiero, gdy usłyszy „daj mi proszę". Takie obserwacje różnic w komunikowaniu się poprzez gest mogą być ważne, bo będą powiązane z tym, jak później w starszym wieku już dwuletnie dziecko komunikuje swoje potrzeby.

Badacze starają się stworzyć swoim małym uczestnikom badań oraz ich opiekunom przyjazną i komfortową atmosferę. Dotychczasowe doświadczenia przekonują ich, że udział w badaniu jest dla dzieci tak przyjemny, że często chcą zostawać dłużej, niż wymaga to samo badanie, bawią się chętnie nowymi, przygotowanymi dla nich zabawkami. Jeśli jednak zdarzy się inaczej i dziecko nie będzie chciało uczestniczyć dalej w zabawie, to rodzice w każdej chwili mogą zrezygnować z dalszej części badania.

Udział w projekcie stwarza rodzicom rzadką okazje obserwacji rozwoju swojego dziecka. Dzięki długoterminowemu charakterowi projektu (dzieci będą badane co 6 miesięcy od 12. do 42. miesiąca życia) rodzice będą mogli prześledzić, jak zmienia się ich dziecko, jak reaguje w różnych zadaniach.  Informacje zwrotne udzielane przez naukowców w trakcie projektu, pokazywanie, co bada dana próba, a szczególnie podsumowujące całość badań opracowanie wyników po zakończeniu projektu, pozwoli rodzicom dokładniej zorientować się w przebiegu rozwoju społecznego ich dzieci. Dzięki temu, że przebieg badania będzie rejestrowany kamerami, jego uczestniczy otrzymają płytę DVD zawierającą fragmenty nagrań udziału w badaniach, gdy dzieci były w różnym wieku. Płyta DVD wraz z certyfikatem potwierdzającym udział w tym – ze względu na swój zakres wyjątkowym nie tylko w skali polskiej, ale i światowej – projekcie to niepowtarzalne pamiątki z bardzo ważnego okresu rozwoju w życiu człowieka. Uczestnicy badań otrzymają także drobne upominki. 

Najważniejszym naukowym celem projektu jest opisanie rozwoju zdolności do mentalizacji oraz zidentyfikowanie indywidualnych i społecznych uwarunkowań przebiegu tego rozwoju. Kilkukrotne badanie dużej grupy dzieci umożliwi stworzenie charakterystyki typowego rozwoju zdolności do mentalizacji u polskich dzieci w wieku od 12. do 42. miesiąca życia oraz ujawnienie czynników warunkujących jej rozwój. Wymiernym efektem projektu będzie także opracowanie skali do badania zdolności do mentalizacji, która pozwoli dokonywać pomiaru tej zdolności u dzieci w wieku od 12 miesięcy do 3,5 lat oraz, która może służyć w przyszłości diagnostyce zaburzeń rozwoju w okresie wczesnego dzieciństwa.

Więcej: http://www.labdziecka.psychologia.uj.edu.pl

Fot. K. Mieszaniec-Nowak