- Obowiązkiem środowiska akademickiego jest przekazywanie kolejnym pokoleniom autentycznych świadectw o tragicznych wydarzeniach. Nasza misja ma znaczenie tym donioślejsze, że krąg bezpośrednich, naocznych świadków Zagłady kurczy się z roku na rok. Stajemy się w ten sposób strażnikami pamięci, którzy muszą ją pielęgnować dla przyszłych pokoleń – powiedział rektor UJ prof. Jacek Popiel w nagraniu, które otwiera sesję poświęconą pamięci ofiar i ocalałym z Holokaustu.

Przypadającą 27 stycznia 76. rocznicę oswobodzenia niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau, społeczność akademicka UJ, ze względu na pandemię koronawirusa, obchodzi w tym roku w formie zdalnej – poprzez nagrane i udostępnione przemówienia i wykłady.

Prof. Jacek Popiel przypomniał, że to dramatyczne wydarzenie upamiętniano w poprzednich latach podczas spotkań w auli Collegium Novum Uniwersytetu Jagiellońskiego. Odbywały się one z inicjatywy Towarzystwa Lekarskiego Krakowskiego pod wspólnym patronatem rektora Uniwersytetu Jagiellońskiego i prorektora UJ ds. Collegium Medicum, przy ścisłej współpracy z dyrektorem Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau. W przedsięwzięcie zaangażowała się również w ostatnim czasie dyrekcja Muzeum Holokaustu w Los Angeles.

Kluczowym elementem odbywających się w murach Collegium Novum obchodów oswobodzenia obozu Auschwitz-Birkenau były sesje – o charakterze popularyzatorskim i naukowym – poświęcone szeroko rozumianej tematyce Zagłady i traumy poobozowej.

- Wysiłki badawcze oraz popularyzatorskie uświadamiają nam, że wydarzenia, do których powracamy w trakcie naszych spotkań, mają charakter nie tylko historyczny. Mają one również wymiar uniwersalny, ogólnoludzki i ponadnarodowy. Powracając do nich co roku, chcemy za każdym razem odczytywać je w nowym kontekście. Tylko w ten sposób można stale dawać świadectwo prawdzie, oddając zarazem sprawiedliwość wszystkim zgładzonym, pomordowanym i zamęczonym przez niemiecki aparat represji, którego ponurym symbolem stał się obóz w Auschwitz-Birkenau. Niech moje słowa, wypowiadane w pustej auli, ale wypełnionej portretami wielkich postaci, będą świadectwem, że Uniwersytet Jagielloński będzie zawsze pamiętał o tej dramatycznej rocznicy i przekazywał prawdę o tamtych wydarzeniach, jako przestrogę, żeby już nigdy ludzkość nie powtórzyła tak straszliwej zbrodni wymierzonej przeciwko człowiekowi i wartościom, które powinniśmy szanować niezależnie od narodowości, rasy czy wyznania - mówi rektor UJ.

- Chociaż nie możemy się spotkać osobiście, nigdy nie byliśmy bliżej siebie – mówi z kolei Michele Gold,  przewodnicząca rady Muzeum Holokaustu w Los Angeles, która również nagrała swoje wystąpienie. Zaznacza w nim, że rocznica wyzwolenia oświęcimskiego obozu przypomina nam, byśmy nigdy nie pozwolili naszej przeszłości stać się naszą przyszłością.

Jak zauważa - Auschwitz jest symbolem okrucieństwa, obozem, w którym na zawsze uciszono ponad milion Żydów, Polaków, Romów, radzieckich jeńców wojennych i ludzi innych nacji, których dzisiaj wspominamy. Jednocześnie wielu młodych ludzi  postrzega obecnie historię jedynie jako zapis przeszłości. Musimy dzisiaj zadbać, aby przyszłe pokolenia wzrastały w kulturze dialogu i porozumienia.

Oddając cześć ocalałym z Holokaustu, Michele Gold przypomina słowa, które wypowiedział Ben-Cijjon Dinur – "Jeśli chcemy  patrzeć w przyszłość, przede wszystkim nie wolno nam zapomnieć".

Prof. Igor Gościński, prezes Towarzystwa Lekarskiego Krakowskiego, który wraz z prof. Aleksandrem Skotnickim jest współinicjatorem spotkań w rocznicę wyzwolenia KL Auschwitz-Birkenau, przedstawił  informacje o historycznych i aktualnych pracach zespołu skupionego wokół "Zeszytów Oświęcimskich". Wydawnictwo to stanowi dziś jedno z najlepiej usystematyzowanych źródeł wiedzy o Holokauście. Znaleźć w nim można między innymi pionierskie opracowania poświęcone psychicznym i somatycznym następstwom życia obozowego – uzupełnione o szczegółową dokumentacje medyczną – oraz unikatowe w skali świata świadectwa więźniów KL Auschwitz-Birkenau.

"Zeszyty Oświęcimskie" publikowane były, począwszy od 1961 roku, jako specjalne numery "Przeglądu Lekarskiego". Wydawane były z inicjatywy i pod opieką Józefa Bogusza, Antoniego Kępińskiego, Stanisława Kłodzińskiego i Jana Masłowskiego. Ukazywały się przez równe 30 lat. Złożyło się na nie w sumie 31 tomów, zawierających ponad tysiąc artykułów opracowanych przez prawie 460 autorów.

W części naukowej obchodów, publikację "Księga pamięci leśników deportowanych do KL Auschwitz w latach 1940-1944" prezentuje w nagraniu ks. dr Lucjan Bielas.