7 czerwca 1997 roku w Collegium Novum Uniwersytetu Jagiellońskiego spotkało się 73 rektorów polskich uczelni, którzy jednogłośnie podjęli decyzję o powołaniu do życia Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich. Pierwszym przewodniczącym nowej organizacji został ówczesny rektor UJ prof. Aleksander Koj. Dokładnie 25 lat później w gmachu, w którym odbyło się zebranie założycielskie odsłonięta została tablica upamiętniająca to wydarzenie.
Był to pierwszy pierwszy akord obchodów srebrnego jubileuszu KRASP, którego dalsza część odbędzie się w Warszawie. Oprócz gospodarza miejsca – rektora UJ prof. Jacka Popiela, uczestniczyli w nim m. in. przewodniczący Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich prof. Arkadiusz Mężyk, wiceprzewodniczący KRASP prof. Michał Zasada, przewodniczący poprzedniej kadencji prof. Wiesław Banyś i poprzedni rektor UJ prof. Wojciech Nowak.
- Wszystko rozpoczęło się w 1981 roku, kiedy na pierwszej fali przemian wolnościowych w Polsce, rektor UJ prof. Józef Gierowski podjął działania, które miały zintegrować polskie środowisko uniwersyteckie. Próby te zniweczyło wprowadzenie stanu wojennego – mówił prof. Jacek Popiel, przybliżając historię wysiłków, które doprowadziły do powołania KRASP. – W 1988 roku w dworze w Modlnicy odbyło się spotkanie rektorów, którego wynikiem było powstanie KRUP - Konferencji Rektorów Uniwersytetów Polskich. Jej powstanie dowodziło, że w szkolnictwie wyższym nie można myśleć jedynie o autonomii pojedynczej uczelni, a raczej o rozwiązaniach środowiskowych. Powstawały zatem kolejne konferencje – szkół technicznych, rolniczych, artystycznych, co nie służyło jednoczeniu uczelni – zauważył prof. Popiel i przypomniał, że kolejny rektor UJ, prof. Aleksander Koj podjął rozmowy mające na celu ustanowienie organizacji zrzeszającej członków wszystkich konferencji. Takie gremium mogłoby wtedy reprezentować całe polskie środowisko akademickie. W gronie inicjatorów jego powołania znaleźli się także rektor Politechniki Warszawskiej prof. Jerzy Woźnicki, rektor Uniwersytetu Warszawskiego prof. Włodzimierz Siwiński oraz rektor Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie prof. Mirosław Handke. Ich wysiłki doprowadziły do zwołania na Uniwersytecie Jagiellońskim historycznego spotkania rektorów, które 7 czerwca 1997 roku powołało KRASP.
Przewodniczący Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich prof. Arkadiusz Mężyk podkreślał wkład, jaki w formowanie się systemu szkolnictwa wyższego po przemianach ustrojowych w Polsce wniósł prof. Franciszek Ziejka, który był trzecim w kolejności przewodniczącym KRASP.
- Kadencja prof. Aleksandra Koja zaowocowała opracowaniami pokazującymi tendencje rozwojowe systemu szkolnictwa wyższego w Polsce. Były one potem podstawą ustawy o szkolnictwie wyższym, nad którą prace zainicjował w 2002 roku prof. Franciszek Ziejka – przypomniał prof. Mężyk
KRASP wyrosła z potrzeby środowiska, potrzeby istnienia instytucji reprezentującej wspólne interesy uczelni akademickich. Po przyjęciu statutu, formalnym umocowaniu, zorganizowaniu struktury organizacji, KRASP okrzepła i dziś, działając na podstawie art. 337 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce z 20 lipca 2018 r., skupia 109 rektorów, w tym 10 uczelni niepublicznych, i 8 stowarzyszonych, którzy razem odpowiadają za kształcenie około 70% studentów w Polsce.
Od momentu powołania, Konferencja stoi na staży wartości akademickich, w tym zasad etyki zawodowej, odpowiedzialności i konstytucyjnej zasady autonomii uczelni akademickich. Działa na rzecz rozwoju szkolnictwa wyższego, nauki i kultury, angażuje się w sprawy środowiska, przedstawia wnioski, wyraża opinie, wspiera i monitoruje działania na rzecz podnoszenia jakości kształcenia. Współdziała nie tylko z ministrem edukacji i nauki i innymi ministrami nadzorującymi szkoły wyższe, ale także z Radą Główną Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Polską Komisją Akredytacyjną, Parlamentem Studentów Rzeczypospolitej Polskiej, Krajową Reprezentacją Doktorantów. Wniosła wkład w utworzenie Europejskiego Stowarzyszenia Uniwersytetów, zostając w 2001 roku jego członkiem zbiorowym.
