Przejdź do głównej treści

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Wiadomości

Nawigacja okruszkowa Nawigacja okruszkowa

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Badaczka z Wydziału Lekarskiego laureatką literackiej Nagrody im. Gombrowicza

Badaczka z Wydziału Lekarskiego laureatką literackiej Nagrody im. Gombrowicza

Dr Barbara Woźniak, adiunkt w Zakładzie Socjologii Medycyny UJ Collegium Medicum, została laureatką tegorocznej edycji Nagrody Literackiej im. Witolda Gombrowicza. Jej debiutancka powieść "Niejedno" opowiada o roku (akademickim) z życia pracownika naukowego, który opiekuje się chorującym na alzheimera ojcem.

– Mój zamysł ewoluował od koncepcji napisania powieści obyczajowej o rodzinie, której członkowie przerzucają się odpowiedzialnością za opiekę nad starszymi, schorowanymi rodzicami, do pomysłu na historię samotnego mężczyzny, który bierze na siebie obowiązek zajmowania się niesamodzielnym ojcem i stara się sprostać temu zadaniu najlepiej, jak potrafi – mówi dr Woźniak.

Książka dotyczy wielu zagadnień, przede wszystkim – co podkreślane jest w większości recenzji – to opowieść o starości, chorobie, opiece i wyzwaniach z nią związanych.

– Inspiracją była dla mnie praca akademicka – zajmuję się gerontologią, więc jestem na bieżąco z teorią i badaniami, prowadzę też zajęcia na temat opieki dla studentów – oraz obserwacje problemów, z jakimi zmagają się znane mi wielopokoleniowe rodziny mające pod opieką starych rodziców czy dziadków – wyjaśnia Woźniak. – Samo pisanie zajęło mi niecałe pół roku i szło bardzo sprawnie (pracowałam pod kierunkiem świetnego redaktora – Filipa Modrzejewskiego, którego poznałam na kursie pisania powieści zorganizowanym w ramach działań Krakowa Miasta Literatury UNESCO). Kilka kolejnych miesięcy poświęciłam na poprawki, dopracowywanie tekstu pod względem językowym. Skończyłam w tygodniu, w którym zaczął się w Polsce pierwszy lockdown, więc przewidywałam, że – ze względu na sytuację – będę miała problem z  opublikowaniem powieści. Na szczęście znalazłam wydawcę i książka ukazała się pod koniec czerwca 2021 roku.

"Niejedno" to powieściowy debiut Barbary Woźniak. Nagroda Literacka im. Witolda Gombrowicza – uznawana za jedno z najważniejszych literackich wyróżnień w Polsce – przyznawana jest właśnie debiutującym pisarzom.

– Otrzymanie tej nagrody ma dla mnie ogromne znaczenie – przyznaje tegoroczna laureatka. – Jestem debiutantką, więc uznanie kapituły, w której skład wchodzą wybitni literaturoznawcy i krytycy literaccy jest dla mnie sygnałem, że moja praca ma sens i powinna być kontynuowana. To najlepsza informacja zwrotna, jaką można sobie wyobrazić, bardzo motywująca do dalszego działania. W Polsce każdego roku ukazuje się bardzo dużo książek, nie sposób przeczytać wszystkiego, więc nagrody są wskazówką dla czytelników, po co warto sięgnąć – przekładają się na promocję i sprzedaż książki. Innymi słowy: nagroda sprawia, że książka jest czytana, dociera do coraz szerszego grona. A o to przecież każdemu autorowi i każdej autorce chodzi. Dodatkowo książka w Polsce żyje o wiele krócej, niż się nad nią pracuje, zazwyczaj ten żywot trwa kilka miesięcy, więc to, że ponad rok po publikacji wciąż mówi się – dzięki nominacji, a teraz nagrodzie – o mojej książce, jest dla mnie dużą radością.

I dodaje: - Poza tym wszystkim, o czym wspomniałam wyżej: moja powieść dotyczy ważnego problemu społecznego. Tą książką chciałam zwrócić uwagę na sytuację osób opiekujących się ludźmi starszymi, chorymi, zależnymi. Żyjemy w społeczeństwie, które się starzeje. Ostatnia faza życia to czas, kiedy człowiek najczęściej jest niesamodzielny, zdany na opiekę ze strony innych osób. Zazwyczaj jest to opieka rodziny. Nasze państwo wspiera opiekunów w stopniu zdecydowanie niewystarczającym. Moją powieścią chciałam zwrócić uwagę na ich trudną sytuację. Otrzymanie nagrody zwiększa szansę na to, że książka wywoła dyskusję wokół tych problemów. A wierzę w to, że literatura ma moc zmieniania rzeczywistości.

W tym roku kapituła nagrody w składzie Jerzy Jarzębski (przewodniczący), Ewa Graczyk, Anna Kałuża, Zofia Król, Zbigniew Kruszyński, Józef Olejniczak oraz Justyna Sobolewska oceniła 97 książek, uznając ostatecznie „Niejedno” za najlepszy debiut 2021 roku. W uzasadnieniu czytamy: W czasach, w których łatwo głosimy tezy o fatalnym stanie polskiej literatury fabularnej, Barbara Woźniak proponuje pełnowymiarową powieść o starości, chorobie, opiece, marności pracy akademickiej i znużeniu życiem. Splata ją sprawnie z wątkami przemyśleń i lektur głównego bohatera. Opowiadana precyzyjnie i z bliska codzienność składa się z dramatycznych i absurdalnie zabawnych zarazem godzin spędzanych z chorym na alzheimera ojcem, kolejnych nieprzespanych nocy, monologów wewnętrznych prowadzonych w samochodzie i pociągu wreszcie coraz trudniejszych dialogów ze studentami podczas zajęć z etyki dla przyszłych lekarzy. Najbardziej intrygujący w tej powieści jest główny bohater, niewidoczna gdzie indziej w literaturze postać opiekuna. Zachwycił nas także różnorodny język powieści, czuły i empatyczny w narracji o ojcu , zaczepny w trudnych dialogach z córką, fachowy, ale nie pozbawiony ironii w opisie zajęć ze studentami. To powieść rodzinna, ale także pełna odniesień do filozofii, literatury i nauki. „Niejedno” jest debiutem, ale zarazem dziełem dojrzałej już pisarki.

Barbara Woźniak jest też autorką krótkich opowiadań, które dziś – z perspektywy czasu – uważa za niewarte uwagi. Próbowała również swoich sił w dramacie. Obecnie pracuje nad kolejnymi powieściami.

Fot. Dominik Musiałek

 

Polecamy również
Naukowcy sprawdzą, jak studenci łączą edukację ze sprawowaniem opieki nad osobami starszymi

Naukowcy sprawdzą, jak studenci łączą edukację ze sprawowaniem opieki nad osobami starszymi

Student UJ CM współautorem projektu nagrodzonego w konkursie "<span lang='en'>Direction: Space</span>"

Student UJ CM współautorem projektu nagrodzonego w konkursie "Direction: Space"

Między neuroróżnorodnością a terapią

Między neuroróżnorodnością a terapią

Absolwenci UJ CM wśród najlepszych w wiosennej sesji Lekarskiego Egzaminu Końcowego

Absolwenci UJ CM wśród najlepszych w wiosennej sesji Lekarskiego Egzaminu Końcowego

Widok zawartości stron Widok zawartości stron