Umiejętności, wiedza oraz wrażliwość artystyczna nabyta w toku studiów z ochrony dóbr kultury pozwolą wykształcić kompetencje w zakresie analizy dzieła sztuki. Absolwenci tej specjalizacji będą mogli pracować w placówkach badawczych, muzealnych i konserwatorskich, galeriach wystawiających i prowadzących obrót dziełami sztuki, redakcjach wydawnictw, czasopism, oraz w placówkach popularyzujących sztukę.

Kierunek: Historia sztuki
Specjalność: Ochrona dóbr kultury
Typ studiów: drugiego stopnia
Wydział Historyczny UJ

– Historycy sztuki co najmniej od drugiej połowy XIX wieku trudnili się intensywnie ochroną konkretnych zabytków artystycznych, a także tworzeniem teoretycznych podstaw dla tych działań. Zajęcia z zakresu ochrony zabytków zajmowały od lat wiele miejsca w programie historii sztuki, wykładanej na Uniwersytecie Jagiellońskim. Z czasem okazało się jednak, że metody stosowane przy ochronie zabytków są wykorzystywane także w celu zachowania innych dóbr kultury, zarówno materialnych takich jak: relikty archeologiczne, wytwory sztuki ludowej, wytwory kultury przemysłowej i technicznej, historyczne „miejsca pamięci”, jak i niematerialnych czyli na przykład ceremoniały, obyczaje, różnorodne tradycje i modele tożsamości. Znacznemu powiększeniu uległa też liczba tekstów doktrynalnych i prawnych regulujących ochronę dóbr kultury, a także różnych modeli ich inwentaryzacji – mówi prof. Piotr Krasny z Instytutu Historii Sztuki UJ. – Bardzo ważnym wyzwaniem stało się finansowanie badań nad zabytkami i ich konserwacja. Rozwinęła się też wiedza o metodach popularyzacji dóbr kultury i różnych metodach ich udostępniania szerokim rzeszom społeczeństwa. Tak wielki i różnorodny zasób wiedzy nie mógł być przekazywany wyłącznie jako jedno z zagadnień w ramach zajęć historyczno-artystycznych. Podjęliśmy zatem decyzje o wyodrębnieniu specjalności ochrona dóbr kultury, najpierw na studiach I stopnia, a od bieżącego roku - także na II stopniu – wyjaśnia.

– Większość pracowników Instytutu Historii Sztuki UJ zgromadziła niezbędną wiedzę na temat nowoczesnej ochrony dóbr kultury dzięki uczestnictwu w licznych komisjach konserwatorskich, a także zaangażowaniu w prace rad programowych różnych instytucji zajmujących się tym zagadnieniem. Ochrony dóbr kultury będą uczyli studentów, poza kadrą z Instytutu Historii Sztuki, badacze innych specjalności z Uniwersytetu: archeolodzy, etnolodzy, prawnicy oraz socjolodzy – opowiada naukowiec.

– Na tle innych programów nauczania ochrony dóbr kultury na polskich uczelniach wyższych, program opracowany na UJ wyróżnia się zdecydowanie interdyscyplinarnym charakterem, a zarazem wykorzystaniem ponad stuletnich doświadczeń krakowskiej historii sztuki w pracy nad ochroną zabytków. Studenci będą uczeni nie tylko tego, jak chronić dobra kultury, ale także tego, w jaki sposób przekonać społeczeństwo, że należy podejmować takie działania i że można wynieść z nich konkretne materialne i niematerialne korzyści. Zajęcia będą poświęcone zarówno ściśle teoretycznym zagadnieniom, jak i problemom praktycznym, pojawiającym się na co dzień w instytucjach zajmujących się ochroną dóbr kultury, z którymi Instytut Historii Sztuki współpracuje od lat – dodaje.

Studia te są adresowane do osób zainteresowanych dziejami kultury ze szczególnym uwzględnieniem kultury artystycznej i znaczeniem jej dorobku dla kształtowania więzi społecznych i tożsamości społecznej.

– Studia te są adresowane do osób zainteresowanych dziejami kultury ze szczególnym uwzględnieniem kultury artystycznej i znaczeniem jej dorobku dla kształtowania więzi społecznych i tożsamości społecznej. Osoby, które starają się postrzegać dzieje kultury jako złożony proces, stymulowany przez czynniki polityczne, religijne, prawne, ekonomiczne itp., znajdą na nich możliwość znacznego poszerzenia i usystematyzowania swojej wizji historii. Nowa specjalność otwierana w Instytucie Historii Sztuki jest również przeznaczona dla osób o zainteresowaniach regionalistycznych, które starają się badać i podtrzymywać tradycje kulturowe swoich małych ojczyzn – podkreśla prof. Piotr Krasny. – Absolwenci naszych studiów będą mogli znaleźć zatrudnienie w instytucjach zajmujących się ochroną dóbr kultury. Wiedza i umiejętności uzyskane podczas nauki na UJ będą bardzo użyteczne dla mniejszych placówek muzealnych, które mają różnorodne zbiory: artystyczne, etnograficzne, archeologiczne czy historyczne, a nie są w stanie zatrudnić kilku pracowników merytorycznych o różnych specjalnościach. Absolwenci II stopnia ochrony dóbr kultury będą dobrze przygotowani do tworzenia i realizacji programów ochrony dóbr kultury na użytek różnych szczebli administracji samorządowej, a zwłaszcza do podejmowania samodzielnie takich działań na potrzeby gmin. Mogą też oni odegrać ważną rolę w dostosowaniu firm konserwatorskich do potrzeb nowych wyzwań rynku, na którym coraz częściej pojawiają się zlecenia na prace przy zabytkach przemysłowych i technicznych. Część absolwentów może także poświęcić się działalności naukowej w ramach dyscypliny kształtującej dopiero swoją tożsamość, co otwiera perspektywy pionierskich, szczególnie twórczych działań – zaznacza.