W październiku bieżącego roku naukowcy z Polski i zagranicy uzyskają dostęp do infrastruktury badawczej Narodowego Centrum Promieniowania Synchrotronowego Solaris w Krakowie. Pomiary będzie można przeprowadzać na stacjach pomiarowych PEEM, XAS i UARPES. Termin naboru wniosków o dostęp do nich zostanie ogłoszony wkrótce.
Linia badawcza PEEM/XAS (photoemission electron microscopy / X-ray absorption spectroscopy) wykorzystuje promieniowanie synchrotronowe emitowane przez magnes zakrzywiający i jest dedykowana do pomiarów mikroskopowych i spektroskopowych w zakresie miękkiego promieniowania rentgenowskiego. Może być wykorzystywana w takich dziedzinach nauki jak: fizykochemia materiałów, nanomagnetyzm, biologia i geologia. Linia powstała w ramach współpracy z Instytutem Katalizy i Fizykochemii Powierzchni im. Jerzego Habera Polskiej Akademii Nauk oraz Akademią Górniczo-Hutniczą im. Stanisława Staszica w Krakowie.
Linia badawcza UARPES (ultra angle-resolved photoemission spectroscopy) będzie dostarczać fotony w zakresie próżniowego ultrafioletu do badań techniką kątowo-rozdzielczej spektroskopii fotoelektronów (ARPES). Technika badawcza ARPES należy do kanonu wyposażenia źródeł promieniowania synchrotronowego trzeciej generacji. Ma podstawowe znaczenie dla rozwoju nauki i technologii, gdyż pozwala na pełny opis doświadczalny struktury elektronowej materii. Struktura elektronowa wyznacza zasadniczo wszystkie właściwości fizyczne i chemiczne materiałów. Przykładowe obszary zastosowań to fizyka nadprzewodników, nowe materiały elektroniczne i materiały niskowymiarowe.
Aktualnie obie linie znajdują się w fazie uruchamiania, dlatego podczas pierwszych eksperymentów parametry wiązki mogą różnić się od założeń teoretycznych.Termin naboru wniosków o dostęp do stacji pomiarowych w krakowskim synchrotronie zostanie ogłoszony wkrótce.
Naukowcy, którzy chcieliby skorzystać z infrastruktury badawczej Solaris w połączeniu z innymi komplementarnymi technikami udostępnianymi przez partnerów Konsorcjum Środkowoeuropejskiej Infrastruktury Badawczej CERIC-ERIC, mogą składać swoje aplikacje już teraz. Nabór wniosków trwa do 30 marca br. Szczegółowe informacje znajdują się w serwisie internetowym konsorcjum.
Narodowe Centrum Promieniowania Synchrotronowego Solaris zostało wybudowane w latach 2010-2015 przy Uniwersytecie Jagiellońskim. Znajduje się w nim synchrotron - źródło wyjątkowego światła, czyli promieniowania elektromagnetycznego (synchrotronowego). Promieniowanie to jest wykorzystywane do badań w wielu dziedzinach nauki: od fizyki, chemii i medycyny po archeologię i historię sztuki.
Synchrotron to pierwsza i jedyna tego typu infrastruktura badawcza w Europie Środkowo-Wschodniej. Na świecie funkcjonuje około 60 takich ośrodków badawczych. Mają one ogromny wpływ nie tylko na rozwój nauki w krajach, w których działają, ale też na innowacyjność oraz konkurencyjność ich gospodarek.
