Zespoły badawcze z Wydziału Chemii UJ, Wydziału Geografii i Geologii UJ oraz Wydziału Filozoficznego UJ zrealizują dwustronne projekty we współpracy z naukowcami z Czech w ramach konkursu OPUS 24+LAP/Weave. Na ich sfinansowanie Narodowe Centrum Nauki przeznaczy prawie 3,2 miliona złotych.
Wśród laureatów konkursu jest projekt prof. Kingi Góry-Marek z Zakładu Chemii Nieograniczonej. Koncentruje się on na otrzymaniu oraz opisie właściwości centrów jonów metali, które oferują najwyższą aktywność katalityczną w transformacji CO2 i CH4 do metanolu oraz eteru dimetylowego a umiejscowione są w zeolitach *BEA o dedykowanej liczbie i lokalizacji atomów glinu. Szczególny nacisk zostanie położony na analizę spektroskopową umiejscowienia jonów metali i ich oddziaływania z cząsteczkami metanu i dwutlenku węgla, prowadzącego do utworzenia pożądanych związków chemicznych. Wyjaśnienie mechanizmu procesu, w kontekście współdziałania funkcji redoks oraz kwasowo-zasadowej, będzie kluczowe dla zaprojektowania katalizatorów o pożądanej naturze centrów, ich dyspersji, a przede wszystkim lokalizacji - czynników decydujących o efektywnej niskotemperaturowej, w szczególności selektywnej produkcji prekursorów ważnych związków chemicznych (metanolu oraz eteru dimetylowego) z surowców o wysokim potencjale tworzenia efektu cieplarnianego. Badania będą realizowane z naukowcami z J. Heyrovsky Institute of Physical Chemistry of the CAS.
Grant w konkursie otrzymała także dr hab. Agnieszka Wypych, prof. UJ z Centrum Badań Systemów Człowiek-Środowisko, która z Czeskim Instytutem Hydrometeorologicznym zrealizuje projekt "Cyrkulacja atmosferyczna i związane z nią ekstrema pogodowe w Europie Środkowej oraz ich reprezentacja w modelach klimatycznych". Celem badań jest szeroko pojęta walidacja najnowocześniejszych modeli klimatycznych oparta na jednorodnych zbiorach danych referencyjnych pochodzących przede wszystkim z obserwacji warunków atmosferycznych. Pomiary temperatury powietrza, opadów atmosferycznych, promieniowania słonecznego, prędkości wiatru, ciśnienia atmosferycznego oraz pokrywy śnieżnej, pochodzące z gęstej sieci stacji meteorologicznych na obszarze Europy Środkowej - reprezentowanej przez Polskę, Czechy, część obszaru Słowacji i wschodnich Niemiec - poddane zostaną wnikliwej kontroli jakości danych i homogenizacji, a następnie posłużą do opisu klimatu i jego ekstremów w latach 1961-2020. Opis zostanie uzupełniony o informację na temat cech globalnych i regionalnych warunków cyrkulacyjnych, ze szczególnym uwzględnieniem typów cyrkulacji sprzyjających występowaniu ekstremów pogodowych.
Finansowanie otrzymał również projekt "Reprezentacje semantyk algebraicznych dla logik podstrukturalnych" dr. hab. Tomasza Kowalskiego, prof. UJ z Instytutu Filozofii. Partnerem po stronie czeskiej będzie Michal Botur z Uniwersytetu Palackiego w Ołomuńcu.
W rozstrzygniętym w maju br. konkursie OPUS 24+LAP/Weave do NCN wpłynęło 1921 wniosków na łączną kwotę niemal 2,7 mld zł. Badacze mogli starać się o finansowanie projektów realizowanych bez udziału partnerów zagranicznych, jak również dwu- lub trójstronnych projektów we współpracy LAP, projektów z udziałem innych partnerów zagranicznych, a także projektów wymagających wykorzystania wielkich, międzynarodowych urządzeń badawczych. Konkurs przeznaczony był dla naukowców na wszystkich etapach kariery.
Procedura LAP to standard oceny wniosków stosowany w europejskich instytucjach finansujących naukę. Ma ona ułatwić międzynarodowym zespołom badawczym ubieganie się o środki na realizację wspólnych projektów oraz usprawnić proces oceny wniosków przez instytucje finansujące badania. Wnioski OPUS LAP były oceniane razem z pozostałymi wnioskami OPUS, przez te same zespoły ekspertów, jednak dodatkowo oceniano dorobek kierowników zagranicznych zespołów, wykonanie przez nich innych projektów badawczych oraz sprawdzano, czy wkład wszystkich zespołów w realizację projektu jest zrównoważony i komplementarny.
Pełne wyniki OPUS 24+LAP dla projektów dwustronnych polsko-czeskich są dostępne na stronie Narodowego Centrum Nauki.
