Dr Maria Matuszkiewicz z Wydziału Filozoficznego oraz dr inż. Karolina Kosowska z Narodowego Centrum Promieniowania Synchrotronowego SOLARIS zostały laureatkami konkursu SONATINA 7, którego celem jest wsparcie młodych badaczy. Prowadzone przez nie badania mają rzucić nowe światło na sposób, w jaki oddzielamy semantykę od pragmatyki, a także zrozumieć wpływ modyfikatorów na proces krystalizacji termoplastycznych polimerów.
Jak przekazało w środę Narodowe Centrum Nauki (NCN), w 7. edycji konkursu SONATINA wnioski mogli składać naukowcy, którym nadano stopień naukowy doktora w okresie od 1 stycznia 2020 r. do 30 czerwca 2023 r. Projekty umożliwiają im prowadzenie badań podstawowych lub aplikacyjnych oraz pełnoetatowe zatrudnienie w polskiej jednostce naukowej, jednak pod warunkiem, że jest to inna jednostka niż ta, w której otrzymali stopień doktora. Podczas realizacji grantu kierownik musi również odbyć staż zagraniczny trwający od 3 do 6 miesięcy, który pozwoli mu na zdobycie cennej wiedzy i doświadczenia w wysokiej jakości ośrodkach naukowych.
W konkursie do NCN zostało złożonych 185 wniosków na łączną kwotę niemal 150 milionów złotych. W wyniku przeprowadzenia dwuetapowej procedury oceny, eksperci NCN zakwalifikowali do finansowania 38 projektów na łączną kwotę ponad 32 mln zł. Liczbowy współczynnik sukcesu w konkursie wyniósł 20,5 proc., finansowy – 21,5 proc.
Na liście laureatów SONATINA 7 jest m.in. projekt "Intencje w semantyce i pragmatyce" dr Marii Matuszkiewicz. Pytanie o rolę, jaką odgrywa pojęcie intencji w semantyce i pragmatyce jest jednym z kluczowych zagadnień we współczesnej filozofii języka. W wypadku wielu wyrażeń ich znaczenie językowe nie wystarcza do wyznaczenia odniesienia. Zmienia się ono wraz z kontekstem wypowiedzenia. Co zatem każdorazowo ustala odniesienie wypowiedzenia wyrażenia danego typu? Filozofowie spierają się o to czy i w jaki sposób odniesienie zależy od intencji mówiącego.
"Pierwszym obszarem badań, do którego zastosuję rozważania dotyczące pojęcia intencji w filozofii działania, będzie rozróżnienie na automatyczne ('ja', 'teraz', 'tutaj') i nieautomatyczne wyrażenia deiktyczne ('to', 'on', 'ten człowiek'). Kryterium rozróżniającym jest istnienie prostej reguły, która dla każdego kontekstu wypowiedzenia wyznacza odniesienie. Paradygmatycznym przykładem nieautomatycznych wyrażeń deiktycznych jest 'to'. Wobec braku reguły wyznaczającej odniesienie postuluje się różne czynniki, które mogłyby tę rolę pełnić: wskazania, intencje mówiącego, istotność pewnych wyróżnionych elementów kontekstu. W swoich badaniach skupię się na zasadności samego rozróżnienia i na przykładach użyć, które stanowią dlań wyzwanie. Przeprowadzę także analizę pojęcia wskazania z perspektywy filozofii działania" – czytamy w opisie projektu.
Drugim obszarem badań dr Marii Matuszkiewicz będzie pojęcie odniesienia mówiącego. Mimo że odniesienie mówiącego wydaje się jednoznacznie określone, sytuacje błędnej identyfikacji przedmiotu podważają tę oczywistość. Istotnym pytaniem jest to, co wyznacza strukturę naszych intencji. Badaczka odpowiedzi na to pytanie, przyglądając się roli intencji w koordynowaniu naszego działania. Ostatnim obszarem badań będą różne aspekty niewypowiedzianego znaczenia. Laureatka spodziewa się, że realizacja tego projektu rzuci też nowe światło na sposób, w jaki oddzielamy semantykę od pragmatyki.
Grant w obszarze w obszarze nauk ścisłych i technicznych otrzymała z kolei dr inż. Karolina Kosowska, która zajmie się badaniem wpływu modyfikatorów na proces krystalizacji termoplastycznych polimerów. Od momentu syntezy pierwszych polimerów wciąż doskonalono materiały syntetyczne pod kątem ich właściwości mechanicznych, użytkowych, wytrzymałości i odporności na warunki atmosferyczne. Współcześnie tworzywa sztuczne są wykorzystywane w większości gałęzi przemysłu. Wystarczy rozejrzeć się wokół siebie, by znaleźć przynajmniej kilkanaście przykładów. Właściwości materiałów, ich wytrzymałość, a nawet stopień przeźroczystości zależą od morfologii, stopnia krystalizacji i organizacji struktury.
Celem projektu jest zaimplementowanie metody 4P-3D do śledzenia zmian w budowie molekularnej zachodzących podczas krystalizacji materiałów polimerowych, co pozwoli na stworzenie zupełnie nowego narzędzia dostarczającego w tym samym momencie niezwykle szerokiego spektrum informacji. Jednym z ograniczeń klasycznej mikroskopii FT-IR, wykorzystującej światło spolaryzowane liniowo w zakresie środkowej podczerwieni, jest niska rozdzielczość przestrzenna niepozwalająca zobrazować elementów struktury o wymiarach mniejszych niż kilka mikrometrów, co ogranicza w pewnym stopniu jej użyteczność w badania struktur hierarchicznych i nanomateriałów. Od lat trwają prace nad technikami, które wykorzystują promieniowanie podczerwone do zbierania informacji o składzie chemicznym w obiektach nanometrycznych. Jedną z takich metod jest mikroskopia O-PTIR. Technika pozwala na detekcję promieniowania IR otrzymanego w wyniku indukowanej laserem miejscowej ekspansji fototermicznej próbki. Rozdzielczość przestrzenna może wynosić nawet około 400 nm. System był już z powodzeniem stosowany do badania pojedynczych komórek i nanomateriałów. Rozwijanie metody 4P-3D dla mikroskopii O-PTIR jest kolejnym celem projektu dr inż. Karoliny Kosowskiej.
