Od 31 października do 5 listopada w sali im. Michała Bobrzyńskiego w Collegium Maius Uniwersytetu Jagiellońskiego odbywają się specjalistyczne szkolenia i warsztaty z zakresu digitalizacji zabytków archeologicznych, które prowadzą badacze amerykańscy z CyArk - znanej organizacji non-profit z Kalifornii, jednej z wiodących na świecie, jeśli chodzi o digitalizację zabytków dziedzictwa kulturowego, w tym także tych znajdujących się pod patronatem UNESCO.
Pomysłodawcami szkolenia byli młodzi badacze z ukraińskiej Fundacji Archaic, głównie dr Simon Radchenko, dla którego ważna jest digitalizacja, a tym samym ochrona i zabezpieczenie przynajmniej w formie cyfrowej zabytków archeologicznych i dziedzictwa kulturowego Ukrainy podczas wojny. Krakowskie warsztaty są częścią większego projektu "Ukraine Cutural Heritage Response Initiative" sponsorowanego przez Ambasadę USA w Kijowie oraz Departament Stanu USA. Warsztaty w Collegium Maius są prowadzone dla grupy 13 muzealników ukraińskich z 3 jednostek: Muzeum Narodowego Historii Ukrainy w Kijowie, Narodowego Muzeum Historycznego w Dnipro (dawny Dnietropietrowsk) oraz Narodowego Rezerwatu Chortyca. Koordynatorem ze strony polskiej jest dr hab. Radosław Palonka, prof. UJ z Wydziału Historycznego UJ. W przedsięwzięcie zaangażowany jest także Projekt Flagowy Priorytetowego Obszaru Badawczego - Mare Nostrum (zespół ds. digitalizacji) realizowany w Instytucie Archeologii UJ. Ceramika i zabytki metalowe, kamienne i kościane, które służą w trakcie warsztatów jako materiał do ćwiczeń, pochodzą ze zbiorów Instytutu Archeologii UJ.
Po zakończeniu szkoleń i ćwiczeń dokumentacyjnych prowadzonych przez Amerykanów, przy wsparciu naukowców z UJ, muzealnicy ukraińscy powrócą do kraju, żeby tam przeprowadzać digitalizację zbiorów archeologicznych i innych oraz szkolić kolejne osoby. Cyfrowe zbiory danych z Ukrainy powstałe w wyniku tego projektu zostaną później udostępnione w internecie i posłużą dwóm celom: wspieraniu nieco innego wykorzystania materiałów akademickich w celach edukacyjnych i pokazania bogatego i różnorodnego dziedzictwa Ukrainy.
Spostrzeżenia i wnioski wyciągnięte z tego projektu zostaną udostępnione wśród innych ukraińskich specjalistów zajmujących się dziedzictwem kulturowym, wspierając współpracę i dzielenie się wiedzą, a całość ma też wzmocnić umiejętności ukraińskich muzealników w zakresie fotogrametrii i skaningu 3D oraz cyfrowych metod dokumentacyjnych. W ramach projektu został również zakupiony specjalistyczny sprzęt dla ukraińskim muzeów. Są to m.in. laptopy, aparaty, odpowiednie oświetlenie oraz bardzo dużo osprzętu fotograficznego.
- Osobiście cieszę się, że udało się namówić kolegów amerykańskich i ukraińskich do przeprowadzenia tych warsztatów w Krakowie i to na Uniwersytecie Jagiellońskim. Duże podziękowania należą się też dyrekcji Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Maius za udostępnienie na cały tydzień sali konferencyjnej oraz dyrekcji Instytutu Archeologii UJ. Ważne jest zaangażowanie także naszych archeologów, specjalistów w zakresie digitalizacji zabytków, którzy takie działania wykonują na różnych misjach archeologicznych prowadzonych w wielu miejscach na świecie. My także korzystamy z tych szkoleń, porównując metodologię i organizację naszej pracy związanej z digitalizacją zabytków z tą prowadzoną przez Amerykanów. Tu dużo jest do wzajemnej nauki - podkreśla dr hab. Radosław Palonka, prof. UJ.
I dodaje: - To, że warsztaty mogą odbywać się na Uniwersytecie Jagiellońskim, w tak przyjaznej atmosferze i bardzo dobrym zapleczem merytorycznym i logistycznym, jest także podkreślane bardzo mocno przez Amerykanów i Ukraińców w nich uczestniczących.
W poniedziałek 6 listopada o godz. 12.00 w sali im. Michała Bobrzyńskiego odbędzie się wykład otwarty prowadzony przez dr. Simona Radchenko, dyrektora Fundacji Archaic i pracownika Muzeum Uniwersytetu w Stavanger Norwegii pt. "Two years at war: what’s happening and what will happen with Ukrainian heritage?", który podsumuje działania związane z warsztatami, ale też przedstawi obecną sytuację związaną z ochroną zabytków na Ukrainie i problemami, z jakimi borykają się tamtejsze muzea.
- Już przed wojną muzea ukraińskie borykały się z wieloma problemami, które zostały tylko spotęgowane przez działania wojenne, a część zbiorów została zniszczona lub wywieziona. Dlatego tak ważna jest cyfrowa dokumentacja kolekcji muzealnych na Ukrainie. W tym projekcie postawiliśmy głównie na młodych, choć nie tylko, muzealników z Ukrainy, głównie tych, którzy znają język angielski przynajmniej w małym stopniu lub są zainteresowani technikami digitalizacyjnymi - mówi dr Simon Rachenko.
Kierownikiem zespołu amerykańskich specjalistów jest Kacey Hadick z CyArk.
