W przededniu rocznicy śmierci ks. Stanisława Musiała wręczono nagrody jego imienia. Za twórczość w duchu dialogu i współpracy chrześcijańsko-żydowskiej i polsko-żydowskiej nagrodzono tłumaczkę Bellę Szwracman-Czarnotę, dzięki której polscy czytelnicy mogli zapoznać się z twórczością żydowskich autorów, a za inicjatywy społeczne na rzecz dialogu i współpracy chrześcijańsko-żydowskiej i polsko-żydowskiej uhonorowano historyka prof. Wacława Wierzbieńca.
Nagroda została wręczona 3 marca już po raz dziewiąty. Ustanowił ją Klub Chrześcijan i Żydów "Przymierze". Jej fundatorami są rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego, prezydent Krakowa i Gmina Wyznaniowa Żydowska w Krakowie. Patronem nagrody jest zmarły w 2004 roku ksiądz Stanisław Musiał, jezuita, ceniony publicysta, mądry, odważny i szlachetny duszpasterz, rzecznik dialogu chrześcijańsko-żydowskiego oraz pojednania Polaków i Żydów.
Bella Szwarcman-Czarnota jest pisarką, tłumaczką i publicystką. Ma w swoim dorobku imponującą liczbę tłumaczeń, dzięki którym polscy czytelnicy mogli zapoznać się z twórczością żydowskich autorów. To m.in. wspomnienia Jechiela Rajchmana "Ocalałem z Treblinki", "Rabin bez głowy i inne opowieści z Chełma" Menachema Kipnisa czy "Żydowskie bajki z Czerniowców" Eliezera Sztejnbarga. Własna twórczość Belli Szwarcman-Czarnoty koncentruje się wokół tematyki dotyczącej kobiet w judaizmie, stanowiąc istotny głos wobec dominującej, "męskiej" interpretacji Tory. Jedna z książek poświęconych tej tematyce, "Księga kobiet - kobiety Księgi", ukazała się w katolickim wydawnictwie, a wcześniej w formie bloga na katolickim portalu, dając odbiorcom wyjątkową okazję do zapoznania się z bogactwem żydowskiej kultury.
- Radując się z tego zaszczytnego wyróżnienia, chciałabym jednocześnie zastanowić się, jak je rozumiem. Jak rozumiem dialog? Jaki dialog pragnę prowadzić? Wreszcie jaki dialog w ogóle jest możliwy? Mam tu na myśli dialog zarówno chrześcijańsko-żydowski, jak i polsko-żydowski. Jaki dialog jest rzeczywistym dialogiem w sytuacji, w której jedna z jego stron - żydowska - została zdziesiątkowana wskutek shoah i fal emigracji w latach 1946-1968 zarówno jako grupa etniczna, jak i jako społeczność religijna. Zatem dialog rozumiałabym jako rozmowę człowieka z człowiekiem, zachowującą szacunek dla rozmówcy, wyraźnie wytyczającą odrębność, ale i to, co wspólne - mówiła Bella Szwarcman-Czarnota.
Nagrodzona wspomniała również o jednym ze swoich spotkań z ks. Stanisławem Musiałem, które miało miejsce podczas kursu dla nauczycieli w Żydowskim Instytucie Historycznym. Jezuita w wygłoszonej prelekcji mówił wówczas o procesie beatyfikacyjnym Edyty Stein. Jak podkreśliła Bella Szwarcman-Czarnota, temat ten dla wielu Żydów jest niezmiernie trudny, ale ksiądz Musiał mówił ze zrozumieniem i empatią, spokojnie, dobitnie.
- Sala była wypełniona polskimi nauczycielami, wśród których dało się zauważyć pewien dystans, a wręcz niezadowolenie z tej wypowiedzi. Zapytałam potem księdza, czy nie boi się ataków i ostracyzmu. Odpowiedział ze spokojem, że zawsze jest w stanie ponieść konsekwencje za swoje słowa i godzi się na osamotnienie. Według mnie reprezentował on opcję ludzką, taką, która rozumie, czym jest człowieczeństwo, ale też czym jest prawo do partykularności. Jesteśmy równi, lecz nie jednakowi. Tacy mamy prawo być - powiedziała.
Profesor Wacław Wierzbieniec, historyk z Uniwersytetu Rzeszowskiego, jest autorem licznych książek oraz artykułów dotyczących historii i kultury Żydów w XIX i XX wieku. Swoje zainteresowania naukowe łączy z ogromnym zaangażowaniem w promowanie dobrych relacji polsko-żydowskich. Zainicjowane przez niego w Rzeszowie obchody Międzynarodowego Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu są już teraz organizowane w niemal 30 miejscowościach na Podkarpaciu. Profesor był też współorganizatorem licznych wydarzeń upamiętniających dziedzictwo żydowskie na Podkarpaciu.
- Dzięki inicjatywom profesora Wacława Wierzbieńca lokalni aktywiści mają głęboką motywację do dalszych działań, a wiele nowych osób i organizacji angażuje się w działalność na rzecz dialogu polsko-żydowskiego. Jego postawa pokazała, że nie tylko duże centra, jak Warszawa, Kraków czy Poznań, ale także mniejsze ośrodki w innych rejonach Polski, nie zaniedbują pamięci o dawnych współobywatelach, którym tę pamięć jesteśmy winni - mówił w laudacji na cześć laureata rektor UJ prof. Wojciech Nowak, po czym dodał:
- Taka aktywność to klucz do dobrych relacji polsko-żydowskich. To otwarcie na dialog oraz zrozumienie innych kultur i wyzwań, porzucające ksenofobiczne uprzedzenia i promujące poszerzenia własnych intelektualnych zasobów. To utrwalanie obrazu Polski zróżnicowanej i wielobarwnej, ale przyjaznej. Dzięki pracy profesora Wierzbieńca uczymy się trudnej i często bolesnej sztuki, ale też tolerancji, wrażliwości i piękna.
Laureat, dziękując za przyznane mu wyróżnienie, wyraził wdzięczność wszystkim tym, których postawy były dla niego wzorcem do postępowania w relacjach polsko-żydowskich i chrześcijańsko żydowskich.
- Prawda, dobro i piękno to uniwersalne, ale jak potrzebne wartości, których mogłem się od nich uczyć. Aby zrozumieć drugiego człowieka, należy spróbować go zaakceptować. Stąd tak wielkie znaczenie i wagę ma dziś tolerancja i dialog. Przy obecnym wzroście nastrojów nacjonalistycznych i ksenofobicznych są one wręcz wyzwaniem dla współczesności. Dlatego nadal tak niezwykle aktualny jest przykład wspaniałego jezuity księdza Stanisława Musiała. Jego osoba skłania mnie jeszcze do jednej refleksji. Jak ważne znaczenie w relacjach międzyludzkich, a szczególnie w międzyetnicznych, ma miłość do drugiego człowieka niezależnie od jego wyznania i narodowości oraz pokora, której znaczenie mocno akcentuje również inny jezuita, obecny papież Franciszek - powiedział prof. Wacław Wierzbieniec.
Do nagrody im. ks. Stanisława Musiała za 2016 rok w kategorii za twórczość byli nominowani także Adam Bartosz i Jan Grosfeld. Za działalność społeczną zgłoszono natomiast Agnieszkę Cahn i Bentę Kahan.
W ubiegłych latach laureatami nagrody byli: Jan Błoński, Miasto i Gmina Chmielnik, Joanna Tokarska-Bakir, Bogdan Białek, Bożena i Jerzy Wyrozumscy, Tomasz Pietrasiewicz i Ośrodek "Brama Grodzka - Teatr NN" w Lublinie, Anna Lebet-Minakowska, ks. Manfred Deselaers, Stefan Wilkanowicz, nieformalna Grupa Przyjaciół z Olkusza, prof. Stanisław Krajewski, Mirosław Skrzypczyk, ks. Romuald Jakub Weksler-Waszkinel, Zofia Radzikowska, a przed rokiem profesorowie Jan Małecki i Aleksander Skotnicki.
