Prof. Sven Ekdahl otrzymał jedno z najwyższych odznaczeń przyznawanych przez Uniwersytet Jagielloński za badania nad stosunkami polsko-krzyżackimi w średniowieczu, w tym w szczególności nad bitwą pod Grunwaldem, wzorową edycję jednego z najważniejszych dzieł Jana Długosza, Banderia Prutenorum oraz promocję historii Polski w nauce światowej.
10 lutego 2022 roku w Collegium Maius odbyła się uroczystość, podczas której srebrny medal Plus ratio quam vis otrzymał historyk prof. Sven Ekdahl. Odznaczenie wręczyła uhonorowanemu prorektor Uniwersytetu Jagiellońskiego ds. współpracy międzynarodowej prof. Dorota Malec. Zwracając się do zebranych, prorektor podkreśliła doniosłość sentencji „Plus ratio quam vis” (łac. „więcej znaczy rozum niż siła”) jako dewizy przyświecającej działalności i misji najstarszej polskiej uczelni, zaznaczając, że uhonorowany należy do osób, które tę ideę wcielają w życie.
Laudację na cześć prof. Ekdahla wygłosił prof. Krzysztof Ożóg z Wydziału Historycznego UJ. Podkreślił on między innymi, że uhonorowany jest światowej sławy znawcą dziejów Zakonu Krzyżackiego, w tym w szczególności wielkiej wojny 1409-1411 i bitwy pod Grunwaldem. W swoim bogatym dorobku naukowym ma monumentalne prace o tej bitwie, jak również edycje źródłowe.
Laudator zwrócił uwagę, że zainteresowanie uhonorowanego dziejami Europy Środkowej, w tym Zakonu Krzyżackiego, sięga początku lat 60. ubiegłego wieku, kiedy jako młody adept historii zdobył dostęp do archiwaliów zakonu w Getyndze. Już wtedy dokonał istotnego odkrycia rzucającego nowe światło na bitwę pod Grunwaldem, odnajdując list jednego z dowódców krzyżackich do wielkiego mistrza zakonu, dowodzący, że opisana przez Jana Długosza ucieczka Litwinów z pola bitwy była w istocie przemyślanym manewrem taktycznym.
W laudacji przypomniane zostało wybitne osiągnięcie prof. Ekdahla, jakim była dokonana w wyniku współpracy z Uniwersytetem Jagiellońskim publikacja w 1976 r. pierwszej wydanej w kolorze edycji Banderia Prutenorum – przechowywanego w Bibliotece Jagiellońskiej dzieła Jana Długosza zawierającego ilustracje i opis 56 chorągwi krzyżackich zdobytych w wojnach z zakonem za panowania Władysława Jagiełły (głównie w wyniku bitwy pod Grunwaldem). Publikacji towarzyszyła monografia, wyróżniająca się, jak ocenił prof. Jerzy Wyrozumski, bogactwem postawionych i rozwiązanych problemów historycznych i źródłoznawczych.
Wśród istotnych osiągnięć nagrodzonego laudator wymienił także m.in. przedstawienie nowej koncepcji dotyczącej trasy marszu wojsk polsko-litewskich na pola Grunwaldu oraz samego miejsca bitwy. Tezy prof. Ekdahla, podważające rozpowszechnione wcześniej poglądy na ten temat, potwierdziły badania archeologiczne pola bitwy, dokonane z jego inicjatywy w latach 2014-2020.
Jak zwrócił uwagę prof. Ożóg, dociekania naukowe uhonorowanego obejmują także m.in. takie zagadnienia jak rola tradycji grunwaldzkiej w historycznej i politycznej świadomości Polaków, Niemców i Litwinów, dzieje Zakonu Krzyżackiego w Prusach i jego wojskowość, a także niektóre problemy związanie z dziejami Szwecji, w tym np. zmagania Karola IX Sudermańskiego i Gustawa II Adolfa z Zygmuntem III Wazą o tron szwedzki.
Dziękując za odznaczenie, prof. Sven Ekdahl przedstawił pokrótce genezę swoich – dość nietypowych dla szwedzkiego historyka – zainteresowań Zakonem Krzyżackim i jego stosunkami z Polską. Opowiedział także o swojej współpracy z Uniwersytetem Jagiellońskim, zwłaszcza zaś o prowadzonych pół wieku temu badaniach nad Banderia Prutenorum, w tym o trudnościach związanych z przygotowaniem wydanej w 1976 r, edycji i monografii dzieła Jana Długosza.
Prof. Sven Ekdahl urodził się w 1935 r. na południu Szwecji. Przez wiele lat związany był z Uniwersytetem w Göteborgu. Stopień doktora z historii uzyskał w 1977 r. w Åbo Akademi (szwedzkojęzycznym uniwersytecie w fińskim Turku), natomiast habilitację w 1978 r na Uniwersytecie w Göteborgu. Rok później przeniósł się na do Berlina podejmując pracę jako naukowy pracownik w Geheimes Staatsarchiv Preußischer Kulturbesitz. W 2002 r. został zatrudniony jako profesor historii średniowiecznej w Instytucie Polsko-Skandynawskim w Kopenhadze. Na jego dorobek naukowy składa się ponad 170 publikacji, w tym kilkadziesiąt poświęconych wielkiej wojnie polsko-krzyżackiej i bitwie pod Grunwaldem.
