Aktualna sytuacja w Europie, jej przyszłość oraz lekcje wyniesione z historii kontynentu - to tematy, o których rozmawiali uczestnicy "Dialogu obywatelskiego o przyszłości Europy" z Fransem Timmermansem, wiceprzewodniczącym Komisji Europejskiej (KE). W spotkaniu wzięli udział przedstawiciele społeczności akademickiej UJ, polska młodzież, a także uczestnicy włoskiego projektu "Pociąg pamięci", którego celem jest upamiętnianie ofiar Holokaustu.
Zebranych w auli Auditorium Maximum powitał rektor UJ prof. Wojciech Nowak, który w swoim wystąpieniu nawiązał do niezwykle trudnego okresu dla najstarszej polskiej uczelni, którym była II wojna światowa. Około 700-osoba grupa młodzieży z Toskanii dowiedziała się m.in. o wydarzeniach z 6 listopada 1939 roku, kiedy to w okupowanym Krakowie władze nazistowskich Niemiec aresztowały i wywiozły do obozów koncentracyjnych zwabionych podstępem do budynku Collegium Novum 183 profesorów Uniwersytetu Jagiellońskiego i innych krakowskich uczelni. Rektor UJ przypomniał również, że środowisko akademickie miasta co roku czci pamięć ofiar tamtych niesławnych wydarzeń.
- Z wydarzeń mających miejsce w przeszłości, nawet tych najtrudniejszych, dziś trzeba nauczyć się wyciągać wnioski i spoglądać w przyszłość. Doświadczenia Holokaustu wyraźnie pokazują nam wszystkim, do czego może doprowadzić polaryzacja społeczeństwa, totalitaryzm, nacjonalizm i ksenofobia. Jesteśmy tu po to, aby o tym pamiętać. To ważna lekcja dla Polski, Europy i całego świata - powiedział prof. Wojciech Nowak.
W związku z Międzynarodowym Dniem Pamięci o Ofiarach Holocaustu, przypadającym 27 stycznia, pierwsza część spotkania w Auditorium Maximum była poświęcona świadectwom Polaków i Włochów ocalonych z Zagłady - Lidii Maksymowicz oraz sióstr Andry i Tatiany Bucci, które trafiły do Auschwitz-Birkenau, mając zaledwie kilka lat. Jedne z ostatnich świadków historii tamtych lat podzieliły się swoimi tragicznymi wspomnieniami z życia w obozie i tuż po jego wyzwoleniu. Przestrzegły też publiczność, by świat nigdy nie dopuścił do powtórki wydarzeń sprzed 70 lat.
W drugiej części spotkania odbył się Dialog Obywatelski, podczas którego głos zabrali Frans Timmermans oraz prezydent Toskanii Enrico Rossi. Dialog dotyczył aktualnej sytuacji w Europie oraz budowania przyszłości Starego Kontynentu w oparciu o lekcje wyniesione z historycznego dziedzictwa, ze szczególnym uwzględnieniem II wojny światowej. Publiczność w trakcie dyskusji miała możliwość zadawania pytań prelegentom. Polską i Włoską młodzież interesowały przed wszystkim Brexit, walka z mową nienawiści, kryzys migracyjny oraz szerząca się nietolerancja i rasizm.
- Zwiedzając wczoraj obóz Auschwitz-Birkenau, zastanawiałem się, jak to było możliwe, że Europa doszła do takiego punktu. Zastanówmy się, gdzie to wszystko się zaczęło. Jak można było dopuścić do chwili, w której człowiek uważał, że prowadzenie ludzi do komór gazowych i palenie ich w krematoriach było czymś zupełnie normalnym. Instrumentem, który pozwolił Hitlerowi dojść do władzy, była nienawiść. Spójrzmy na swoje dzisiejsze społeczeństwa. Hejt po raz kolejny stał się potężnym narzędziem w rękach polityków. Znowu używa się słów, by za nasze niepowodzenia ganić kogoś innego - przekonywał Frans Timmermans.
- Europa narodziła się na popiołach obozów koncentracyjnych stworzonych przez nazistów. Wtedy właśnie dowiedzieliśmy, że potrzeba nam innej odpowiedzi na hejt i wyłączenie, że jeżeli chcemy stworzyć lepszy świat, mamy to zrobić razem jako Europejczycy. Jak mówił Marcin Luter King, nie powinniśmy oceniać ludzi według koloru skóry, lecz według potęgi ich charakterów. Z tym przesłaniem zwracam się do was. W najbliższych europejskich wyborach po raz pierwszy zagłosują młodzi ludzie urodzeni w tym tysiącleciu. Nie wyrzucajcie swojego głosu, nie marnujcie go, bo w przeciwnym wypadku ktoś inny będzie decydował o waszej przyszłości - dodał wiceprzewodniczący KE.
Projekt "Pociąg pamięci" ("Treno della Memoria") ma przybliżyć młodym Włochom historię II wojny światowej. Ich pobyt w Krakowie był zwieńczeniem kilkudniowej podróży koleją z Florencji do Oświęcimia i wizyty w byłym hitlerowskim obozie koncentracyjnym Auschwitz-Birkenau. Wydarzenie to odbywa się co 2 lata - na przełomie stycznia i lutego - i jest związane z Międzynarodowym Dniem Pamięci o Ofiarach Holokaustu, które w 2005 roku uchwaliło Zgromadzenie Ogólne ONZ w celu uczczenia pamięci ofiar pomordowanych w latach 1939-1945 przez reżim hitlerowski.
