W najbliższych dniach na terenie południowej Jordanii rozpocznie się kolejna kampania naukowców z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego (IA UJ). W tym roku zespół dr. Piotra Kołodziejczyka planuje przeprowadzić badania w górskim rejonie w pobliżu miasta At-Tafila. Projekt finansowany jest z grantu Narodowego Centrum Nauki przyznanego na lata 2017-2021.
W ramach wieloletniego projektu krakowscy archeolodzy podjęli się przeprowadzenia pierwszej tak kompleksowej próby ustalenia etapów funkcjonowania i znaczenia rejonu południowej Jordanii w latach 3700-1950 p.n.e. Był to niezwykle interesujący czas na Bliskim Wschodzie, ponieważ na tych terenach rodziła się cywilizacja, rozwijało się rolnictwo i technologie produkcji rzemieślniczej, rozkwitał handel, a także powstawały pierwsze ośrodki o charakterze miejskim.
- W poprzednich latach prowadziliśmy prace wykopaliskowe na dwóch stanowiskach - Faysaliyya i Munqata’a. Pierwsze z nich to gigantyczny kompleks osadniczo-gospodarczy położony na pustyni. Odkryliśmy tu między innymi kamienne mury otaczające znacznych rozmiarów zagrodę z pomieszczeniami gospodarczymi i mieszkalnymi oraz konstrukcje kamienne związane z okresem epoki miedzi. Na drugim stanowisku w głębokiej dolinie natrafiliśmy na niezwykłą osadę istniejącą tutaj od okresu neolitu ceramicznego z pokaźnymi murami i centralnym budynkiem. Podejrzewamy, że mógł to być dom wodza lub rodzaj wczesnej świątyni. Wokół murów znaleźliśmy mnóstwo zabytków gospodarczych takich jak rozcieracze, kamienie żarnowe, groty strzał, ale również ogromną ilość ceramiki - mówi dr Piotr Kołodziejczyk.
I podkreśla: - Munqata’a jest najdalej wysuniętą na wschód osadą kultury Jerycho IX, jaką do tej pory odkryto. Nasze badania można uznać za pionierskie, ponieważ nikt wcześniej nie prowadził prac wykopaliskowych w tej trudno dostępnej części Jordanii.
W tym roku archeolodzy zamierzają zbadać górzysty teren w rejonie At-Tafili. Prace wykopaliskowe będą prowadzone na kilku stanowiskach, które albo wytypowano podczas wcześniejszych ekspedycji, albo wiedzę na ich temat zaczerpnięto z dokumentacji jordańskiej. W planach jest także powierzchniowe zbadanie kilku innych wcześniej wytypowanych miejsc pod ewentualne, bardziej szczegółowe badania w przyszłości.
Zespół z IA UJ zamierza nadal pracować nad materiałami z lat ubiegłych, których do tej pory nie udało się opracować i zadokumentować. Dodatkowo badania paleobotaniczne, na podstawie których można dokładnie datować analizowane próbki, będą kontynuowane z naukowcami z Politechniki Śląskiej w Gliwicach i Poznańskiego Laboratorium Radiowowęglowego.
- Będziemy też jak co roku monitorować stan dziedzictwa archeologicznego w tym regionie z uwagi na gwałtowne procesy przyrodnicze. Mam tu na myśli przede wszystkim powodzie. Oczywiście nie bez znaczenia jest działalność człowieka. To poboczny cel naszych działań, ale niezwykle ważny. Musimy wspierać Jordańczyków w ochronie tego dziedzictwa, które jest spuścizną całego świata - dodaje szef krakowskiego zespołu.
Projekt finansowany jest z grantu Narodowego Centrum Nauki przyznanego na lata 2017-2021. Biorą w nim udział pracownicy, doktoranci oraz studenci IA UJ w ramach obowiązkowych praktyk. W tym roku do ekipy dołączy przedstawicielka Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej w Warszawie, która wesprze działania promujące badania polskich archeologów w Jordanii wśród lokalnej społeczności. W planach są m.in. wystawa, konferencja naukowa oraz warsztaty z młodzieżą i studentami Uniwersytetu Haszymidzkiego w Zarqa.
