29 marca w Krakowie zmarł Krzysztof Penderecki, jeden z najwybitniejszych i najbardziej cenionych polskich kompozytorów. Znakomity dyrygent i pedagog muzyczny. Przedstawiciel polskiej szkoły kompozytorskiej w latach sześćdziesiątych, doktor honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego (1998 r.).
Krzysztof Penderecki skomponował cztery opery, osiem symfonii i szereg utworów orkiestrowych, koncertów instrumentalnych, oprawę chóralną głównie tekstów religijnych, a także utwory kameralne i instrumentalne. Wśród jego najbardziej rozpoznawalnych utworów są "Ofiarom Hiroszimy – Tren", Pasja według św. Łukasza, Polskie Requiem oraz III Symfonia.
Urodził się w 1933 r. w Dębicy na Podkarpaciu. Początkowo uczył się grać na skrzypcach. W latach 1955-58 studiował kompozycję w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Krakowie. Do pierwszego publicznego występu Pendereckiego doszło w 1959 r. na Międzynarodowym Festiwalu Warszawska Jesień - wykonał wówczas "Strofy", za które, obok "Psalmów Dawida" i "Emanacji", otrzymał pierwsze nagrody na II Ogólnopolskim Konkursie dla Młodych Kompozytorów. W 1959 r. powstał "Tren ofiarom Hiroszimy", jedna z najbardziej znanych i najczęściej wykonywanych kompozycji, uhonorowana nagrodą UNESCO.
"Pasja wg św. Łukasza" to pierwsza rozbudowana forma w twórczości Pendereckiego. Utwór został napisany na zamówienie dla uczczenia 700-lecia katedry w Muenster, w której odbyło się pierwsze wykonanie w 1966 roku. To punkt zwrotny w karierze artysty. Kolejne wielkie dzieło chóralne to "Dies Irae" (1967), znane również jako "Oratorium Oświęcimskie". Kilka lat później powstaje inna wielka forma - "Jutrznia" (1970 r.). W 1971 r. na zamówienie ONZ powstało dzieło oratoryjne, kantata "Kosmogonia".
Krzysztof Penderecki był także autorem oper. W latach 1968-69 powstały "Diabły z Loudun", w 1978 - "Raj utracony", a w 1986 - "Czarna maska". Premiera czwartej opery Pendereckiego, "Ubu Króla" odbyła się 6 lipca 1991 r. w Operze Monachijskiej. Na obchody 3000 lat Jerozolimy napisał "VII Symfonię" ("Siedem bram Jerozolimy"). Prawykonanie odbyło się 9 stycznia 1997 roku w Jerozolimie. Również w 1997 roku, na tysiąclecie Gdańska, powstała kantata "Hymn do świętego Wojciecha". Krzysztof Penderecki jest również autorem muzyki filmowej m.in. do "Rękopisu znalezionego w Saragossie" i "Katynia" Andrzeja Wajdy.
Warto też wspomnieć, że Krzysztof Penderecki jest autorem kompozycji "Cantata in honorem Almae Matris Universitatis Iagellonicae sescentos abhinc annos fundatae" na 2 chóry mieszane i orkiestrę, którą skomponował dla uczczenia 600-lecia Uniwersytetu Jagiellońskiego (prawykonanie: Kraków, 10 maja 1964r.).
fot. akumiszcza
