W ubiegłym tygodniu w internetowym wydaniu czasopisma "FEBS Letters" ukazała się praca, w której po raz pierwszy opisana została specyficzność substratowa proteazy serynowej NS3 - enzymu kluczowego dla prawidłowego funkcjonowania wirusa Zika (ZIKV). Uzyskane dane pozwolą na opracowanie skutecznych leków, hamujących zakażenie śmiercionośnym wirusem.
Autorami pionierskiej publikacji Substrate profiling of Zika virus NS2B-NS3 protease są badacze z 3 polskich jednostek: Wydziału Biochemii, Biofizyki i Biotechnologii Uniwersytetu Jagiellońskiego (Jose Ignacio Rodriguez Martinez, Michał Burmistrz, Krzysztof Pyrć), Wydziału Chemii Uniwersytetu Gdańskiego (Natalia Gruba, Magdalena Wysocka, Adam Lesner) oraz Wydziału Chemii Politechniki Wrocławskiej (Renata Grzywa, Maria Łęcka, Marcin Skoreński, Marcin Sieńczyk).
Prace eksperymentalne, których wyniki zostały opisane w artykule rozpoczęły się na początku bieżącego roku. Zespół z Krakowa pod kierownictwem dr. hab. Krzysztofa Pyrcia był odpowiedzialny za biologiczną cześć badań, w tym m.in. produkcję aktywnej, rekombinowanej proteazy. Dwa pozostałe zespoły prof. Adama Lesnera oraz prof. Marcina Sieńczyka przygotowały bibliotekę substratów oraz opracowały model wiązania substratu przez białko. Uzyskane dane dają nadzieję na znalezienie skutecznych inhibitorów proteazy ZIKV, odpowiedzialnej za obróbkę innych białek wirusa oraz jego replikację, a tym samym na opracowanie leków hamujących rozwój chorób związanych z tym patogenem.
Przenoszony przez komary wirus Zika pochodzi z Afryki, jednak rozprzestrzenił się także w Azji, Ameryce i Europie. Odkryto go w roku 1947 w organizmach pochodzących z Ugandy małp - makaków. Zika to nazwa lasu, w którym żyły. Początkowo wydawał się niegroźny dla ludzi. Większość zakażeń przebiegała bezobjawowo lub z łagodnymi objawami. Jednak ostatnie lata przyniosły radykalną zmianę poglądów. Wiadomo, że u zakażonej kobiety może dochodzić do uszkodzenia płodu. Wirus bywa także przyczyną zespołu Guillaina-Barrégo, choroby autoimmunologicznej, która doprowadza do niedowładów mięśni oraz mrowienie i drętwienie stóp, a nawet do paraliżu i zgonu.
Zdjęcie: Wirus Zika (zielony) na komórkach Vero / fot. Katarzyna Kosowicz.
