W dniach 23–24 października 2014 r., w Krakowie, odbyła się ogólnopolska studencko-doktorancka konferencja naukowa „Podbój i jego skutki w XX wieku", zorganizowana przez Sekcję Historii Najnowszej Koła Naukowego Historyków Studentów Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Referenci, których było dwudziestu, są studentami zarówno Uniwersytetu Jagiellońskiego, jak i innych ośrodków naukowych w Polsce, takich jak Uniwersytet Łódzki, czy Uniwersytet Wrocławski. Temat konferencji – podbój i jego skutki w XX wieku – stworzył duże zróżnicowanie problematyki referatów. Uczestnicy konferencji podjęli tematy dotyczące zarówno historii Polski, jak i historii powszechnej, a ich referaty objęły zakres czasowy od momentu zakończenia I wojny światowej, do ostatniej dekady XX wieku. Nie zapomniano także o widocznych w późniejszych latach rezultatach wydarzeń, mających miejsce we wspomnianym okresie. Analizowano także samo pojęcie podboju, który był prezentowany w wielu różnorodnych postaciach. Rozważany był zarówno podbój gospodarczy, wraz z jego skutkami, widocznymi w gospodarce światowej i europejskiej, jak i podbój kulturowy, oraz zmiany, jakimi on owocuje. Część referatów dotyczyła także tej najbardziej oczywistej formy podboju – formy militarnej – i analizy jego skutków, zarówno chwilowych, jak tych widocznych w latach późniejszych. W tym przypadku na szczególną uwagę zasługiwało wystąpienie Krzysztofa Pięciaka z Uniwersytetu Jagiellońskiego, który przedstawił referat „Cena podboju: bitwa pod Jaworowem i rozbicie pułku SS "Germania" pod Mużyłowicami 15 i 16 września 1939 r.".

Podczas konferencji udało się zaznaczyć dwie perspektywy, z jakich patrzeć można na zagadnienie podboju. Jedną z nich jest perspektywa szeroka, ukazująca działania na najwyższym szczeblu światowej polityki i śledząca ruchy wielkich armii na frontach. Skutki wydarzeń, opisanych w referatach tworzonych z tej perspektywy, widoczne są w relacjach między państwami i zauważalne w zmianach, wprowadzanych na mapy świata. Druga perspektywa, to perspektywa węższa, często lokalna, a przecież nie mniej ważna, bo ukazująca podbój widziany oczami zwykłych ludzi. Przykładem ukazania podboju rozumianego w ten sposób, był referat mgr Krzysztofa Łagojdy „Proces przejmowania władzy przez komunistów na ziemi kłodzkiej po II wojnie światowej. Zarys problemu".

Jednym z najciekawszych elementów konferencji była debata ekspercka, która odbyła się w Instytucie Historii. Udział w niej wzięli profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego – prof. dr hab. Andrzej Nowak, prof. dr hab. Andrzej Zięba i dr hab. Joachim Diec, prof. UJ. Dyskusja dotyczyła tematu dziś interesującego większość Polaków, mianowicie, obserwowanego i relacjonowanego na bieżąco przez wszystkie światowe media, konfliktu na Ukrainie. Zagadnienia, wokół których obracała się rozmowa oraz zadawane profesorom pytania, dotyczyły głównie źródeł sytuacji, jaką śledzimy dzisiaj, także tych dwudziestowiecznych, popełnianych przez światowe mocarstwa błędów, jakie doprowadziły do zaognienia sytuacji na wschodzie Europy, a także perspektyw, jakie rozpościerają się przed Ukrainą i najlepszych na dziś rozwiązań. Dzięki debacie studenci Instytutu mieli niepowtarzalną możliwość poprowadzenia rozmowy z ekspertami i uzyskania odpowiedzi na nurtujące ich pytania.

tekst: Kinga Kozera