W środę 27 listopada w budynku dydaktycznym Wydziału Prawa i Administracji UJ przy ul. Krupniczej odbyła się historyczna inauguracja roku czterech szkół doktorskich. Te nowe instytucje w strukturze najstarszej polskiej uczelni zostały powołane do życia w wyniku reformy szkolnictwa wyższego wprowadzanej przepisami nowej ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, tzw. Ustawy 2.0.
W szkołach doktorskich, które jako nowe instytucje pojawiły się od 1 października na polskich uczelniach, w założeniu będzie o ok. 40 proc. mniej doktorantów niż do tej pory. Ale zdaniem twórców reformy wykształcą one co najmniej tylu doktorów ile dotychczas. Wszystkie osoby rozpoczynające studia w szkole doktorskiej otrzymają specjalne stypendium. Po 2 latach doktorant przejdzie weryfikację swoich postępów. Jeśli ocena śródokresowa będzie pozytywna - otrzyma wyższe stypendium. Negatywna będzie oznaczała zakończenie nauki w szkole doktorskiej.
Doktoranci, którzy rozpoczęli studia doktoranckie przed rokiem akademickim 2019/2020, kontynuują naukę na dotychczasowych zasadach. Ustawa przewiduje, że edukacja nie potrwa dłużej niż do 31 grudnia 2023 roku. Datą graniczną zamknięcia takiego przewodu jest 31 grudnia 2021 r. Osoby, które nie zakończą przewodu doktorskiego do tego czasu, będą mogły ubiegać się o nadanie stopnia doktora także na nowych zasadach.
Przypomnijmy, że rektor UJ prof. Wojciech Nowak - po dogłębnych dyskusjach, przychylając się do propozycji dziekanów wydziałów - zarządził, że Uniwersytecie Jagiellońskim powstaną 4 jednostki kształcące przyszłych doktorów: Szkoła Doktorska Nauk Humanistycznych, Szkoła Doktorska Nauk Medycznych i Nauk o Zdrowiu, Szkoła Doktorska Nauk Społecznych oraz Szkoła Doktorska Nauk Ścisłych i Przyrodniczych.
- Jestem przekonany, że te merytorycznie wybrane szkoły sprawią, że nasi doktoranci będą jeszcze lepsi. Zaczynamy kształcenie w zupełnie nowej rzeczywiści. Jestem przekonany, że sprostamy temu. Dziękuję osobom, które w tym roku akademickim wybrały tę nowatorską ścieżkę kariery naukowej. Trzeba jednocześnie pamiętać, że w dotychczasowym systemie kształcenia na studiach trzeciego stopnia odnosiliśmy przez lata znaczące sukcesy. Świadczyły o tym liczne granty, sukcesy badawcze czy chociażby przyznany nam niedawno tytuł najbardziej prodoktoranckiej uczelni w Polsce - mówi rektor UJ.
Osoby rozpoczynające studia w szkołach doktorskich powitała również Natalia Stręk, prezes Towarzystwa Doktorantów UJ. Jak przyznała, tegoroczna rekrutacja stanowiła nie lada wyzwanie dla kandydatów, ponieważ na większości programów doktoranckich limity przyjęć zostały znacząco zmniejszone. Podkreśliła też, że wprowadzenie w życie tak zwanej Konstytucji dla Nauki wymagało od władz uczelni mnóstwa pracy, wielu godzin spędzonych nad nowymi regulaminami, programami czy zasadami studiowania.
- Ubiegły rok to również czas zintensyfikowanej pracy dla samorządu doktorantów. Dzięki nadchodzącym zmianom przypadła nam nietypowa rola. Mimo że nadal jesteśmy na studiach doktoranckich, to mieliśmy możliwość stać się ekspertami w tej dziedzinie. Na bazie naszych doświadczeń mogliśmy oceniać proponowane rozwiązania. Dlatego chciałam podziękować dyrektorom szkół doktorskich oraz dziekanom za czas spędzony na konsultacjach ze środowiskiem doktorantów. Mam nadzieję, że utworzone wspólnymi siłami szkoły spełnią swoją misję i zapewnią najlepsze warunki dla rozwoju naukowego doktorantów - powiedziała Natalia Stręk.
Środowa uroczystość była okazją do wręczenia listów gratulacyjnych czwórce najlepszych doktorantów reprezentujących każdą z 4 szkół doktorskich: Alicji Dudek, Hannie Gaweł, Annie Wróbel i Michałowi Szwedowi.
Na zakończenie podnoszący na duchu wykład inauguracyjny O istocie poznania naukowego wygłosiła prof. Maria Flis, kierownik Zakładu Antropologii Społecznej UJ i była prorektor ds. rozwoju. W swoim wystąpieniu nawiązała m.in. do podstawowego celu studiów doktoranckich, jakim jest przygotowanie rozprawy doktorskiej, będącej profesjonalnym opracowaniem opartym na najnowszych badaniach naukowych, która będzie paszportem do "odkrywania i upowszechniania" prawdy różnie definiowanej.
- Przekształcenie studiów doktoranckich w szkoły doktorskie traktuję jako szansę na rozpędzenie się państwa myśli, czyli tych projektów, które są fundamentem przyjęcia do szkoły doktorskiej. Jako przesłanie na dobry początek przytoczę fragment wiersza Adama Asnyka Daremne żale: "Świat wam nie odda, idąc wstecz, znikomych mar szeregu, nie zdoła ogień ani miecz powstrzymać myśli w biegu" - zakończyła prof. Maria Flis.
