Dr Aleksandra Wrońska z Wydziału Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Jagiellońskiego (WFAIS UJ) otrzyma dofinansowanie w programie "Wymiana bilateralna naukowców między Polską a Niemcami" organizowanego przez Narodową Agencję Wymiany Akademickiej (NAWA). Projekt "Rozwój nowego typu kamery komptonowskiej do monitorowania terapii protonowej w czasie rzeczywistym" będzie realizowany z Politechniką w Akwizgranie.
Celem naboru było wsparcie mobilności naukowców realizujących projekty badawcze, uzgodnione i prowadzone wspólnie przez uprawnionych wnioskodawców z Polski i partnerów Niemiec. Środki na projekty w ramach naboru są przeznaczone na pokrycie kosztów podróży i pobytów naukowców z wyłączeniem finansowania samych badań, które musi być zagwarantowane z innych źródeł.
Jak poinformowała NAWA, z wnioskami o finansowanie mogły występować uczelnie, instytuty naukowe Polskiej Akademii Nauk, instytuty badawcze, instytuty działające w ramach Sieci Badawczej Łukasiewicz, instytuty międzynarodowe lub inne podmioty prowadzące głównie działalność naukową. W oparciu o rekomendację polsko-niemieckiej wspólnej komisji ds. wyboru projektów podjęto decyzję o finansowaniu 10 projektów, które będą realizowane w latach 2021-2022.
W tym gronie znalazł się projekt, którego kierownikiem jest dr Aleksandra Wrońska z Zakładu Fizyki Hadronów WFAIS UJ. Celem zaproponowanych przez nią badań jest rozwój metody monitorowania w czasie rzeczywistym rozkładu dawki zdeponowanej w terapii protonowej. W tym celu zostanie wykorzystane natychmiastowe promieniowanie gamma emitowane z pacjenta podczas naświetlania. Proponowany jest układ monitorujący, który posiada dwa moduły pracy: jako kamera komptonowska i jako układ maski kodowanej. W jego konstruowaniu wykorzystane zostaną najnowsze osiągnięcia w dziedzinie detektorów scyntylacyjnych - włókna wykonane z nowoczesnych, ciężkich scyntylatorów. Kamery komptonowskiej o takiej konstrukcji nie były dotychczas testowane. Celem projektu nie jest skonstruowanie gotowego urządzenia do zastosowań klinicznych, a raczej dowód koncepcji.
"Badania te są odpowiedzią na zgodną opinię środowiska, że zastosowanie metody monitorowania online wprowadzi terapie protonową na nowy poziom precyzji. Proponowane w projekcie podejścia nie zostały dotychczas wypróbowane przez żadną z grup pracujących nad tym tematem, choć pozwoliłyby one wyeliminować przynajmniej niektóre z problemów napotkanych przez te grupy. Rozwój takich narzędzi pozwoliłby na redukcję. Obecnie stosowanych marginesów bezpieczeństwa w terapii protonowej i optymalizację przestrzennego rozkładu dawki w planach leczenia, czyniąc terapię lepszą i bezpieczniejszą. W świetle tego, że nowotwory stanowią drugą najczęstszą przyczynę śmierci w Europie, należy pamiętać o społecznych korzyściach płynących z badań w tej dziedzinie" - czytamy w opisie projektu, w którego realizacje będą też zaangażowani naukowcy Politechniki w Akwizgranie (RWTH Aachen).
Dr Aleksandra Wrońska pracuje w Zakładzie Fizyki Hadronów UJ. Do niedawna jej prace obejmowały głównie badania podstawowe w fizyce hadronów. Po uruchomieniu Centrum Cyklotronowego Bronowice (CCB), pierwszego polskiego ośrodka terapii protonowej, przeniosła akcent swoich zainteresowań na zastosowanie fizyki jądrowej dla celów medycznych. Wraz ze swoją grupą - we współpracy z naukowcami z RWTH Aachen, CCB i Uniwersytetu Śląskiego - scharakteryzowała emisję gamma z fantomów napromienianych terapeutycznymi wiązkami protonów. To właśnie te badania zaowocowały pomysłem zbudowania urządzenia do kontroli jakości terapii protonowej w czasie rzeczywistym.
Jest autorką lub współautorką kilkudziesięciu opublikowanych prac naukowych. Angażuje się też w działalność organizacyjną i społeczną - m.in. przez 10 lat pełniła funkcję sekretarza naukowego cyklu międzynarodowych konferencji MESON, działa także jako pełnomocnik dziekana ds. równości kobiet i mężczyzn na FAIS UJ.
