Wybitny naukowiec, doktor honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego zmarł 16 grudnia 2020 r. w Madison (USA), gdzie przez ponad 45 lat prowadził pracę naukową na Uniwersytecie Stanu Wisconsin. W osobie prof. Wacława Szybalskiego żegnamy światowej sławy specjalistę z zakresu genetyki molekularnej oraz medycyny molekularnej. Zostanie zapamiętany jako wybitny naukowiec, mentor, wychowawca oraz wzór dla wielu polskich badaczy.
Wacław Szybalski urodził się w 1921 r. we Lwowie. Chemią zainteresował się w gimnazjum. W 1939 r. został studentem Wydziału Chemii Politechniki Lwowskiej. Już wtedy postanowił, że będzie się zajmował genetyką bakterii i drożdży, a także biotechnologią. Doktorat uzyskał na Politechnice Gdańskiej w 1949 roku. W 1950 r. wyjechał do Dani, a w następnym roku do Stanów Zjednoczonych, gdzie pracował w Cold Spring Harbor Laboratory, a potem w Instytucie Mikrobiologii University of New Brunswick. Od 1960 do 2003 r. był profesorem onkologii na Uniwersytecie Wisconsin w Madison.
Nazwisko profesora kojarzone jest na świecie przede wszystkim z badaniami, które pozwoliły na rewolucyjne wprowadzanie DNA do komórek ludzkich, czyli transformację komórek. Jego prace w dziedzinie genetyki i biologii molekularnej są wykorzystywane do badań nad działaniem genów.
W 1975 r. prof. Wacław Szybalski założył czasopismo "Gene", którego przez dwadzieścia lat był redaktorem naczelnym. Poświęcone było one nowym zagadnieniom genetyki i biologii molekularnej. "Gene" zyskało sobie wysokie uznanie w świecie naukowym, a prof. Szybalskiemu udało się przyciągnąć do redakcji naukowców, pracujących wówczas za "żelazną kurtyną".
Z Jego inicjatywy w roku 2007 powołano Fundację Profesora Wacława Szybalskiego, której celem jest działanie na rzecz wzmocnienia międzynarodowego prestiżu nauki polskiej oraz miasta Lwowa.
28 września 2012 r. Uniwersytet Jagielloński uhonorował prof. Wacława Szybalskiego tytułem doktora honoris causa. Uczony był także doktorem honorowym Uniwersytetu Gdańskiego, Politechniki Gdańskiej, Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, członkiem zagranicznym Polskiej Akademii Nauk i Polskiej Akademii Umiejętności.
W 2011 r. został odznaczony przez Prezydenta RP Bronisława Komorowskiego Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski za wybitne osiągnięcia w pracy naukowej i badawczej w dziedzinie biotechnologii i genetyki oraz za działalność dydaktyczną.
