Rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego

Prof. dr hab. Karol Musioł

Rektor Polskiego Uniwersytetu na Obczyźnie

Prof. dr hab. Halina Taborska

OŚWIADCZENIE W SPRAWIE OGNISKA POLSKIEGO W LONDYNIE

Uniwersytet Jagielloński z niepokojem śledzi losy Ogniska Polskiego – jednej z najważniejszych placówek polskiej emigracji w Wielkiej Brytanii. Ognisko polskie od 1940 roku stanowiło centrum polskiego życia kulturalnego, intelektualnego, naukowego i towarzyskiego. Polski nie stać na utratę kolejnego budynku o tak wielkim znaczeniu historycznym.

Uniwersytet Jagielloński zaangażował się w program wspierania najstarszej polskiej uczelni zagranicznej - Polskiego Uniwersytetu na Obczyźnie z siedzibą w Londynie. Celem naszej działalności jest stworzenie w Londynie aktywnego centrum naukowo-edukacyjnego, który poprzez organizacje studiów, seminariów doktoranckich, wykładów, konferencji, stanie się także centrum informacyjnym dotyczącym polskiej nauki i studiowania w Polsce.

Londyński Polski Ośrodek Naukowy UJ działający we współpracy z PUNO powinien stać się wizytówką polskiej nauki w Wielkiej Brytanii. Powinien stać się pomostem łączącym starszą i młodszą emigrację, powinien wreszcie mocno oddziaływać na Brytyjczyków. Budynek Ogniska polskiego jest idealnym miejscem dla Polskiego Ośrodka Naukowego UJ – wizytówki polskiej nauki.

W 2011 roku w Londynie uruchomione zostały pierwsze zagraniczne studia w historii najstarszej polskiej Alma Mater. „Polsko – brytyjskie studia strategiczne w UE i NATO" były prowadzone we współpracy z PUNO. Entuzjazm pierwszych absolwentów wskazuje, że obecność UJ w Londynie wypełnia ważną lukę. Honorowy patronat nad studiami objęła Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego prof. Barbara Kudrycka, a swoje poparcie dla tej inicjatywy wyrazili m.in. J.E. Barbara Tuge-Erecińska Ambasador RP, prof. Maciej Szpunar, wiceminister spraw zagranicznych RP. UJ zorganizował wraz z PUNO konferencje naukowe dotyczące polskich naukowców i polskiej edukacji w Wielkiej Brytanii. Patronat nad cyklem konferencji „Rycerze wolności" objął prezydent RP Bronisław Komorowski.

W najbliższym roku UJ wraz z PUNO zorganizuje po raz drugi, cieszące się już dużym uznaniem studia podyplomowe „Polsko-brytyjskie partnerstwo strategiczne", a także kierowane przez światowej sławy promotora języka polskiego prof. Władysława Miodunkę studia „Nauczanie języka i kultury polskiej jako obcych". Uruchomione zostanie także seminarium doktoranckie i zorganizowane zostaną otwarte, prestiżowe Wykłady Jagiellońskie. Regularne dyskusje będą organizowali studenci i absolwenci studiów UJ-PUNO.

Dalszy rozwój tej inicjatywy wymaga dziś instytucjonalnego wsparcia. Jedynie wtedy bezcenny kapitał emigracyjny kilku pokoleń będzie mógł pracować na rzecz polskiej nauki oraz budować pozainstytucjonalne więzi między Polakami i Brytyjczykami. Polski Ośrodek Naukowy w Londynie powinien stać się:

- placówką badawczą – inspirującą działalność naukową, przyciągającą naukowców zainteresowanych Polską nie tylko z Polski, ale także z Wielkiej Brytanii, Europy, świata,

- placówką edukacyjną – prowadzącą studia podyplomowe skierowane do najlepszych studentów i doktorantów, z czasem także studia doktoranckie i magisterskie,

- placówką integrującą liczne polskie stowarzyszenia naukowe, stowarzyszenia polskich studentów, katedry czy instytucje brytyjskie zainteresowane Polską i polską kulturą, ośrodkiem łączącym potencjał starej i nowej emigracji, a także kraju i emigracji,

- ośrodkiem promującym polską naukę i kulturę – wśród emigracji oraz wśród Brytyjczyków,

- ośrodkiem organizującym debaty i wykłady (otwarte Wykłady Jagiellońskie, konferencje, wystawy),

- ośrodkiem promującym polskie uczelnie, instytuty badawcze, osiągnięcia naukowe,

- ośrodkiem ułatwiającym polskim naukowcom zaistnienie w świecie anglojęzycznym,

- miejscem spotkań wybitnych naukowców,

- instytucją promującą studiowanie w Polsce, tak aby dla dzieci emigrantów czy dla Brytyjczyków studia w Polsce, choćby ramach programu Erasmus oraz studia magisterskie stały się poważnie rozważaną opcją.

Idealnym miejscem dla realizacji naszych ambitnych planów jest oczywiście Ognisko Polskie mieszczące się w prestiżowym miejscu przy Exhibition Road 55 w Londynie. Tutaj w przeszłości działał Polish University College, tutaj zainaugurował swoje pierwsze studia w 2011 roku Uniwersytet Jagielloński. Umiejscowienie tutaj Polskiego Ośrodka Naukowego działającego wraz z licznymi polskimi organizacjami pozwoli zachować charakter tego miejsca, pozwoli, albo Ognisko wciąż pozostało otwarte dla wszystkich i zaczęło przyciągać nowych ludzi Polaków i Brytyjczyków.

Dlatego Uniwersytet Jagielloński apeluje do polskich władz o wsparcie inicjatywy udostępnienia Ogniska Polskiego z przeznaczeniem na Polski Ośrodek Naukowy UJ działający wraz z PUNO. Apelujemy także do wszystkich ludzi dobrej woli o poparcie tego projektu. Apelujemy także do Zarządu Ogniska i członków Ogniska Polskiego, które tak mocno wspierało dotychczas działania Uniwersytetu Jagiellońskiego i PUNO w Londynie o wsparcie tej inicjatywy.

Ognisko Polskie jest dobrem całej polskiej kultury i wszystkich Polaków, nie tylko nie możemy go stracić, ale znów powinno stać się rzeczywistym ogniskiem skupiającym i przyciągającym wszystkich, którzy zainteresowani są polską nauką, kulturą, historią.

Rektor UJ                                                   Rektor PUNO

Prof. dr hab. Karol Musioł                        Prof. dr hab. Halina Taborska

Polski Ośrodek Naukowy Uniwersytetu Jagiellońskiego w Londynie we współpracy z Polskim Uniwersytetem na Obczyźnie

Naszym celem jest powołanie w Londynie aktywnej polskiej instytucji naukowej, która będzie wspierać potencjał intelektualny Polonii i Polaków w Wielkiej Brytanii. Celem jest także budowa więzi pomiędzy przedstawicielami najmłodszej i najstarszej emigracji polskiej na Wyspach oraz związanie ich w sposób trwały z Polską. Centrum będzie miejscem innowacyjnego nauczania języka polskiego, a także będzie promować badania nad Polską i Polakami wśród brytyjskich naukowców. Nowa instytucja będzie prowadziła działalność:

• naukową,
• edukacyjną,
• informacyjną i promocyjną nt. polskiej nauki i polskich uczelni,
• integracyjną dla polskich studentów, naukowców i Brytyjczyków zainteresowanych polską nauką.

Polski Ośrodek Naukowy Uniwersytetu Jagiellońskiego działający we współpracy z Polskim Uniwersytetem na Obczyźnie (PUNO) stanie się centrum kształcenia ustawicznego, ośrodkiem inspirującym badania naukowe, rozwój intelektualny, będzie także promować na Wyspach polską naukę, polskie placówki badawcze, polskie uczelnie.

Oferta edukacyjna proponowana przez Ośrodek, zakres świadczonych usług o charakterze informacyjnym oraz programy stypendialne będą prowadzone przez najwyższej klasy specjalistów, programy w skali jakościowej będą konkurować z oferowanymi przez brytyjskie ośrodki akademickie proponując najlepsze kursy za stosunkowo niewysoką cenę. Wiele działań, spotkań otwartych wykładów będzie oczywiście bezpłatna.

Zamierzamy także promować dorobek polskich naukowców i polskich instytucji naukowych i akademickich, w tym działających w Wielkiej Brytanii.

Ośrodek ma także ułatwiać dotarcie na brytyjski rynek dokonań polskich naukowców.

Kilkudziesięcioletnia obecność polskiej emigracji w Wielkiej Brytanii w ostatnich latach wzbogacona jest o wzrastającą liczbę polskich studentów i naukowców pracujących na brytyjskich uczelniach. Rośnie także liczba Brytyjczyków zainteresowanych współczesną Polską i polską nauką. Z tego powodu konieczne jest powołanie w Londyniepoważnego ośrodka badawczo – edukacyjnego, który będzie przyciągał starą i nową emigrację, studentów i wykładowców, Polaków, Brytyjczyków i wszystkich interesujących się polską kulturą, historią, polityką i nauką. Warto pamiętać, że co roku rozpoczyna studia w Wielkiej Brytanii ok. 1700 studentów z Polski, nie licząc wymiany w ramach programu Erasmus. Do tego należy dodać dzieci i wnuki niepodległościowej emigracji, a także Brytyjczyków zainteresowanych Polską. Na razie trudna do oszacowania jest liczba polskich naukowców pracujących na Brytyjskich uczelniach oraz polskich doktorantów. Słowem istniejący potencjał naukowy nie jest w wystarczającym stopniu poznany. 

Na rynku brytyjskim nie ma instytucji, która integruje polskich studentów, naukowców i Brytyjczyków zajmujących się Polską oraz która inspiruje zainteresowania badawcze zgodnie z oczekiwaniami polskiej dyplomacji i z polską racją stanu. Istniejące ośrodki i instytucje (np. Polski Ośrodek Społeczno Kulturalny POSK, Biblioteka Polska, Instytut i Muzeum im. Gen. W. Sikorskiego) w zbyt małym stopniu prowadzą działalność o charakterze naukowym, w niewielkim stopniu przyciągają młodą emigrację, a także osoby anglojęzyczne. Istnieje wiele instytucji i stowarzyszeń powstałych po II wojnie światowej (np. Stowarzyszenie Polskich Kombatantów w Wielkiej Brytanii, Związek Pisarzy Polskich na Obczyźnie etc.), które skupiają starsze pokolenie emigracji, ale których działalność skoncentrowana jest głównie na upamiętnianiu polskiego dziedzictwa. Jest to działalność niezwykle istotna, ale konieczne jest nawiązanie z tymi instytucjami takiej współpracy, która spowoduje, że zainteresowanie przeszłością stanie się atrakcyjną częścią większej oferty skierowanej do Polaków, Polonii i Brytyjczyków. Działalność istniejących stowarzyszeń przeznaczonych dla młodszego pokolenia emigrantów (np. Towarzystwo Polskich Absolwentów i Zawodowców, Stowarzyszenie Techników Polskich, Polish Professionals etc.) jest zbyt wąska i mało znana młodemu pokoleniu emigracji. Działalność wszystkich tych instytucji nie odpowiada potrzebom dynamicznie zmieniającej się sytuacji emigracji.

Ośrodek Uniwersytetu Jagiellońskiego działając we współpracy z najstarszą polską zagraniczną uczelnią – PUNO – powinien stać się wizytówką polskiej nauki w Wielkiej Brytanii, oddziałującą na potomków starej emigracji, młodych studentów i naukowców oraz na Brytyjczyków. Powołanie do życia Ośrodka Naukowego UJ przyczyni się do zwiększenia zainteresowania współczesną Polską, a także pomoże wytworzyć swego rodzaju modę na zajmowanie się Polską.

Powołanie do życia Ośrodka Naukowego stanowi kontynuację naszych dotychczasowych działań w Londynie. Nawiązanie bliskiej współpracy z PUNO zaowocowało już organizacją wspólnych konferencji naukowych w Londynie i w Krakowie poświęconych polskiej nauce i szkolnictwu na Wyspach Brytyjskich, a nade wszystko zorganizowaniem pierwszych zagranicznych studiów UJ „Polsko-brytyjskie partnerstwo strategiczne w UE i NATO". Nasza diagnoza okazała się trafna, celnie rozpoznaliśmy zapotrzebowanie i zdobyliśmy doświadczenie niezbędne do dalszego poszerzenia pola naszych działań w wymagającym, konkurencyjnym londyńskim świecie akademickim. W ciągu dwóch semestrów 25 ambitnych studentów uczestniczyło w zajęciach UJ (we współpracy z PUNO) prowadzonych na najwyższym poziomie przez polskich i brytyjskich naukowców, a także ekspertów, ekonomistów, dyplomatów, polityków. Patronat nad studiami objęła Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego prof. Barbara Kudrycka. Studia cieszyły się także wsparciem Ambasady RP w Londynie (w szczególności Pani AmbasadorBarbary Tuge - Erecińskiejoraz radcy-ministra Dariusza Łaski), a także Konsulatu (w tym szczególnie Pana Konsula Ireneusza Truszkowskiego) oraz poszczególnych pracowników MSZ. Zajęcia ze studentami prowadzili m.in. Konsul Generalny Ireneusz Truszkowski, Jacek Gajewski, jak również przedstawiciele polskiego MSZ: dyrektor Joanna Skoczek oraz wiceminister prof. Maciej Szpunar.

Wielce obiecujące są także studia podyplomowe UJ skierowane do nauczycieli języka i kultury polskiej przygotowywane pod kierunkiem znanego w świecie promotora języka polskiego prof. Władysława Miodunki z UJ. W tej chwili w Londynie i w Wielkiej Brytanii brakuje odpowiedniej liczby wykwalifikowanych nauczycieli języka polskiego, a nasze studia pomogą uzupełnić tę lukę. Język polski jest nauczany w społecznych i prywatnych szkołach sobotnich, a w niektórych miejscowościach uczniowie zwykłych szkół mogą wybierać język polski jako obcy. Zainteresowanie jest ogromne biorąc pod uwagę licznych uczestników konferencji i warsztatów organizowanych w ostatnim czasie przez PUNO we współpracy z UJ. Jest to także związane z dużą ilością polskich dzieci. Jak donosiła prasa brytyjska, a następnie krajowa, Polki w Wielkiej Brytanii rodzą dwa razy częściej niż w Polsce. W zeszłym roku przyszło na świat ok. 20 tysięcy dzieci urodzonych przez Polski.

Z kolei regularne seminaria doktoranckie będą miały za zadanie zintegrować młodych polskich naukowców przygotowujących doktoraty na angielskich uczelniach oraz umożliwić im zdobycie wiedzy dotyczącej polskiej nauki. Chodzi o utrzymanie kontaktów, więzi z polską nauką, kulturą i Rzeczpospolitą. Polscy doktoranci stanowią znaczący potencjał intelektualny, promocyjny i organizacyjny, powinni mieć poczucie łączności z krajem oraz poczucie wsparcia ze strony polskiego świata akademickiego. Seminarium doktoranckie będzie także skierowane do osób anglojęzycznych. W nieodległej przyszłości zamierzamy przekształcić seminaria w studia doktoranckie UJ w Londynie. Mamy nadzieję, że dzięki naszej działalności w Wielkiej Brytanii częściej zaczną pojawić się polskie wątki w doktoratach i innych pracach naukowych.

dr hab. Arkady Rzegocki

Pełnomocnik Rektora UJ ds. kontaktów z PUNO