Zrozumienie wielu powszechnie używanych na uczelniach terminów, zarówno współczesnych jak i historycznych, często sprawia problemy i to nie tylko wśród ogółu społeczeństwa, ale nawet wewnątrz samej społeczności akademickiej. Cykl popularyzatorski pt. „Alfabet uniwersytecki" ma za zadanie ułatwić czytelnikom zrozumienie „sekretnego" języka akademickiego, w możliwie przystępny sposób wyjaśniając znaczenie wybranych terminów, a także – o ile to możliwe - ich historyczne pochodzenie, niejednokrotnie sięgające pradawnych korzeni europejskich uniwersytetów.
Zapraszamy do lektury trzeciej część cyklu, poświęconej literom G i H.
gabinet (z fr. cabinet - pokoik - zdrobnienie od cabine – dawniej: dom gry, kabina) – 
ten posiadający wiele znaczeń wyraz w kontekście uniwersyteckim oznaczał dawniej pokój, w którym przechowuje się zbiór okazów naukowych, np. zoologicznych, mineralogicznych, botanicznych itp.
Na Uniwersytecie Jagiellońskim nazwę tę nosiły m.in. powstały w 1782 r. Gabinet Historii Naturalnej, rozdzielony później na Gabinet Mineralogiczny i Zoologiczny. W 1886 r. powstał Gabinet Geologiczny, który pełnił zarazem funkcję katedry geologii, będąc pierwszą i przez długi czas największą tego rodzaju placówką naukową na ziemiach polskich. Z kolei utworzony w 1867 roku Gabinet Archeologiczny oraz funkcjonujący w ramach UJ od 1884 r. Gabinet Historii Sztuki stworzyły podwaliny pod późniejsze Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Na zdjęciu: Gabinet Geologiczny UJ w 1928 r., źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe
Nazwa gabinet z rzadka jest używana w powyższym znaczeniu również współcześnie, czego przykładem są m.in. niektóre czytelnie Biblioteki Jagiellońskiej, jak np. Gabinet Zbiorów Graficznych i Kartograficznych.
Gaudeamus igitur (łac. radujmy się więc) – pieśń studencka w języku łacińskim, śpiewana podczas najważniejszych uroczystości uniwersyteckich, m.in. podczas inauguracji nowego roku akademickiego. 
W dzisiejszej formie powstała ona w XVIII wieku, na podstawie XIII-wiecznego hymnu. Jej treść stanowi pochwałę uczelni i studenckiego życia, które ukazane są w kontekście przemijających uroków świata.
Gaude Mater Polonia (łac. raduj się Matko Polsko) - polski hymn religijno-patriotyczny w języku łacińskim ku czci św. Stanisława. Jego słowa napisał w XIII w. Wincenty z Kielczy na okoliczność kanonizacji męczennika. Zgodnie ze Statutem Uniwersytetu Jagiellońskiego (§8, pkt. 5), pieśń ta śpiewana jest w trakcie najważniejszych uroczystości uniwersyteckich. Dokument zawiera również pełny tekst hymnu.
Na zdjęciu: Chór UJ śpiewający pieśń Gaudeamus igitur, fot. Anna Wojnar
habilitacja (z łac. habilitas – zdatność, zręczność) – postępowanie mające na celu uzyskanie przez uczonego uprawnień do samodzielnego wykładania oraz kierowania pracami magisterskimi i doktorskimi, a także badaniami zespołowymi. Osoby, które pomyślnie ukończyły postępowanie habilitacyjne mają możliwość pełnoprawnego uczestnictwa w posiedzeniach rady wydziału oraz sprawowania szeregu funkcji, określonych przez statut uczelni.
Na Uniwersytecie Jagiellońskim, habilitacja wprowadzona została dekretem cesarza austriackiego w 1850 r. Umożliwiała wówczas uzyskanie tytułu docenta prywatnego, posiadającego prawo do wykładania, ale nie będącego pracownikiem uczelni. Od 1918 r. habilitacja stała się warunkiem uzyskania katedry, mogła ją zaś przeprowadzić rada wydziału, któremu podlegała dana dyscyplina naukowa.
W roku 1951 habilitację zniesiono, co wiązało się z charakterystycznym dla epoki stalinowskiej naśladowaniem wzorców radzieckich. Przywrócono ją w 1960 r.
Obecnie do habilitacji dopuszczone mogą być osoby posiadające stopień doktora, odpowiedni dorobek naukowy i doświadczenie dydaktyczne. Wymagane jest ponadto złożenie pracy habilitacyjnej lub cyklu publikacji. Zwieńczeniem postępowania habilitacyjnego jest pozytywny wynik głosowania rady uprawnionej do tego jednostki uczelnianej, co prowadzi do otrzymania przez kandydata stopnia doktora habilitowanego.
Na zdjęciu: Promocja habilitacyjna na UJ, fot. Filip Radwański
hospicjum (z łac. hospitium – gospoda) – w kontekście akademickim wyraz ten oznacza dom dla studiującej młodzieży. Po założeniu przez króla Kazimierza Wielkiego uniwersytetu w Krakowie w 1364 r., nowo powołana instytucja nie dysponowała jeszcze własnymi budynkami, dlatego konieczne było wynajmowanie przez studentów i uczonych kwater – hospicjów - w domach mieszczańskich. System hospicjalny był do pewnego stopnia objęty nadzorem królewskim i uregulowany przez szereg przepisów – np. czynsz był ściśle określony i nie mógł zostać samowolnie podwyższony przez właściciela. W czasach Władysława Jagiełły hospicja zastąpiono bursami i kolegiami.
Poniżej dostępne są wcześniejsze części „Alfabetu Uniwersyteckiego":
Źródła bibliograficzne:
Kopaliński, W. Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych. pierwsze wydanie w Internecie. Warszawa: De Agostini Polska. http://www.slownik-online.pl/.
Sondel, J. Słownik Historii i Tradycji Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków: Universitas, 2012
Stopka, K., Banach K. A., Dybiec, J. Dzieje Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2000
Szymczak, M. (red.) Słownik Języka Polskiego PWN, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1995
